Chiều
28-12-2000, phi trường Quốc tế Indra Gandhi, New Delhi rộn rịp đầy bóng
những tăng ni sinh Việt Nam với những bó hoa tươi nhiều màu trên tay,
những đôi mắt long lanh ngời sáng, những nụ cười hoan hỷ luôn nở trên
môi… tất cả đang rộn ràng, hớn hở, chờ đợi đón phái đoàn hành hương từ
Việt Nam sang do HT. Thích Trí Quảng, Trưởng Ban Hoằng pháp Trung Ương
GHPGVN, Trưởng Ban Trị Sự Thành Hội TPHCM, và Tổng Biên tập báo Giác Ngộ
làm trưởng đoàn.
Vì đây là mùa hành hương
cao nhất (high season) trong năm, nên vé máy bay rất khó sắp xếp. 65 vị
trong đoàn phải chia thành 3 chuyến bay khác nhau. Chuyến đầu tiên gồm
Hòa thượng Trưởng đoàn và hai vị thị giả phải đi từ Kathmandu (thủ đô
của vương quốc Nepal) đến New Delhi lúc 6 giờ chiều trên chuyến máy bay
Ấn Độ (Indian Airlines). Đoàn thứ hai có 17 vị Phật tử cũng từ thủ đô
Kathmandu đến New Delhi lúc 9 giờ 30 tối trên chuyến máy bay Aroplot và
đoàn cuối cùng 45 vị trong đó có Thượng Tọa Giác Toàn, Phó Viện trưởng
Học viện Phật Giáo Việt Nam tại TPHCM, Phó Tổng Biên Tập báo Giác Ngộ;
Thượng Tọa Tịnh Diệu, Ủy viên Ban Trị Sự Tỉnh Hội Phật giáo tỉnh Khánh
Hòa, Chánh Đại Diện Phật giáo huyện Vạn Ninh, Ni Trưởng Đàm Ánh ở miền
Bắc; Ni trưởng Diệu Nghĩa, Phó Trưởng Ban Trị Sự Tỉnh Hội Phật giáo tỉnh
Tây Ninh; Ni trưởng Chơn Hiền, Viện chủ chùa Diệu Hỉ, TP Huế, cùng quý
thầy cô và Phật tử từ Daka (Bangladesh) đến New Delhi lúc 10 giờ đêm
trên chuyến máy bay Aroplot .
Tất cả tăng ni sinh Việt
Nam và công ty Du Lịch tại New Delhi đã tiếp đón đoàn, tặng hoa và chụp
ảnh lưu niệm, rồi lần lượt đưa từng đoàn về khách sạn Ashok Country
Resource để nghỉ ngơi. Hơn 100 người Việt Nam đã gặp nhau tại đây. Cuộc
gặp gỡ giữa những người đồng hương với nhau tại xứ người thật vui vẻ và
đầy cảm động. Trời đã quá khuya, sương xuống thấm lạnh, thế mà tăng ni
sinh vẫn quyến luyến mãi chưa muốn về. Cuối cùng hơn 12 giờ khuya quý
tăng ni sinh đang tu học tại Ấn Độ đành phải giả từ đoàn ra về để đoàn
nghỉ ngơi và hẹn sẽ gặp nhau lại tại Việt Nam Phật Quốc tự ở Bồ-đề Đạo
Tràng từ ngày 30-12-2000 đến ngày 3-1-2001.
Trưa 1 giờ ngày 29-12 phái
đoàn VN đã đáp chuyến bay Ấn Độ từ New Delhi về Patna (thủ phủ của tiểu
bang Bihar), rồi từ Patna có xe buýt đưa đoàn về Bồ-đề Đạo Tràng. Trước
đó 10 ngày, đại đức Thích Lệ Thọ đã lên Việt Nam Phật Quốc Tự để chuẩn
bị chu đáo mọi thứ cần thiết. Vào tối 28-12-2000, quý đại đức Thích Nhật
Từ, Thích Huệ Khai, Thích Phước Chí, Thích Giác Hoàng, quý sư cô Thích
Nữ Liên Hiếu và Thích Nữ Liên Hoà đã rời sân ga đi Bồ-đề Đạo Tràng để
đoán đoàn tại đây. Riêng về phía tăng ni sinh VN tại Delhi có 51 vị cùng
8 vị Phật tử hộ đoàn lúc 10:30 tối ngày 29-12 đã khởi hành trên chuyến
tàu Purshottam Express, số 2802 để đi Gaya. Vì là mùa đông, phải mang
nhiều đố ấm, thêm nữa thực phẩm như đậu hủ, bún, nước tương, chén đũa
…cho gần 200 người ăn, những thứ phải mua trước ở chợ I.N.A tại New
Delhi, nên hành lý chuyên chở rất nhiều. Nhưng nhờ có quý đại đức Thích
Tâm Pháp, Thích Thanh Chương, Thích Quang Thạnh, Thích Thiện Quý, Thích
Thiện Thành… rất năng nỗ và nhanh nhẹn, và cũng nhờ sư cô Giới Hương đã
phân chia số ghế xe lửa trước trên xe buýt, nên quý thầy cô có thể tự
tìm số giường của mình và tất cả hành lý cũng đã được ổn định tốt đẹp
trước khi tàu chuyển bánh.
Chiều 1 giờ 30 ngày
30-12-2000 đoàn đến Gaya. Tàu đã chạy gần 15 tiếng đồng hồ cho chặng
đường dài 993 km. Tại sân ga Gaya, thầy Lệ Thọ đã thay mặt ban tổ chức
ra đón quý thầy cô. Vì số phòng trong Việt Nam Phật Quốc Tự có giới hạn,
và dành cho đoàn hành hương từ VN sang, nên quý sư cô ở Delhi được bố
trí nghỉ ở chùa Shechen Tennyi Dargyeling thuộc Phật giáo Tây
Tạng, còn quý thầy ở chùa Trung Quốc Maha Bodhi. Cả hai chùa này
nằm cạnh nhau và rất gần đại tháp. Mỗi ngày, ba buổi đều có xe buýt đưa
đón về chùa VN dùng cơm và dự lễ.
Vào buổi chiều cùng ngày,
đoàn nhận được điện thoại của Thầy Hạnh Chánh từ Delhi báo hung tin Hòa
thượng Thanh Kiểm viện chủ tổ đình Vĩnh Nghiêm tại TPHCM đã viên tịch.
Tin này khiến cho tất cả mọi thành viên trong đoàn ai cũng bàng hòang và
thương tiếc.
Tối 30-12 tất cả tăng ni
sinh VN tập trung tại Thiền Đường Việt Nam Phật Quốc Tự để vấn an sức
khỏe H.T Trưởng đoàn và TT. Thích Huyền Diệu, trưởng ban tổ chức. Vẫn
xâu chuỗi tràng hạt trên tay, vẫn chiếc pháp tràng màu nâu vàng trên cổ,
vẫn ánh mắt từ bi độ lượng, lời huấn từ của Hòa thượng Thích Trí Quảng
thật từ tốn và cảm động:
Hòa thượng Thanh Kiểm đã
viên tịch. Ngày 1-1-2001 chúng ta sẽ chính thức làm lễ truy niệm Hòa
Thượng. Các Hòa thượng lớn đã lần lượt ra đi. Thầy rồi cũng sẽ thế. Cho
nên các anh em hãy tu học cho giỏi, sớm trở về quê hương, trẻ hóa ban
lãnh đạo của Giáo Hội, góp phần đem ánh sáng từ bi và trí tuệ đến với
con người Việt Nam.
Hôm nay thầy rất vui khi
thấy các anh em tụ hội về đây dự lễ thật đông đủ. Thầy cũng như Giáo Hội
kỳ vọng rất nhiều vào các tăng ni trẻ đang tu học tại Ấn Độ. Đây là
những mầm non tương lai của PGVN. Thầy rất mong mỏi các anh em sau khi
ra trường phải dấn thân phục vụ Phật pháp và nhân sinh. Các Hòa thượng
tuổi cũng đã lớn rồi, thầy tương đối nhỏ tuổi hơn so với các Hòa thượng
khác, nên thầy hy vọng có thể cùng làm việc với các anh em trong vài năm
nữa, trước khi thầy về cõi Phật như HT. Thanh Kiểm.
Nhớ lại vào thời thầy còn
trẻ khi sang Nhật học, thầy cũng luôn theo dõi các sinh hoạt, tổ chức,
đoàn thể, giáo hội tại Nhật Bản để học những điều hay của họ, để góp
phần chấn hưng Phật giáo. Khi về nước, thầy thành lập đạo tràng Pháp
Hoa. Thầy giản dị hóa nghi lễ. Vì một xã hội hiện đại thì không thể rườm
rà nhiều nghi lễ. Hình thức càng ngắn gọn càng tốt. Đạo tràng Pháp Hoa
thành công là nhờ điều này. Thời khóa tụng niệm của đạo tràng dài lắm
chỉ có 30 phút, vì vậy mà có nhiều người tham dự. Ý của thầy là làm sao
ít thời gian, ngắn gọn, dể hiểu mà đầy đủ ý nghĩa. Càng phức tạp cầu kỳ
thì không phổ cập quần chúng được, vì đại đa số quần chúng Phật tử có
trình độ bình dân và không có nhiều thời gian rảnh do phải đối đầu với
cuộc sống gian khó. Thầy mong sao khi các anh em ra trường, viết lách
hay giảng dạy Phật pháp nên thích ứng nội dung cho cả hai giới trí thức
và bình dân. Nghĩa là phải triển khai giáo pháp theo cách mà người trí
thức khi tiếp cận cũng không cho là thấp trong khi người bình dân
cũng?không cho là quá cao. Thích ứng được như vậy thì việc hoằng pháp sẽ
thành công và mang nhiều lợi lạc.
Thầy muốn các anh em cùng
tham gia thảo luận về ý nghĩa Phật Thành Đạo và nhất là ứng dụng các giá
trị thực tiễn từ sự thành đạo của đức Phật vào trong cuộc sống. Đây là
công việc rất thiết thực, nhất là đối với các anh em đang là những
nghiên cứu sinh. Ý nghĩa Thành Đạo này được chia làm hai thời kỳ: (1)
Trước khi Thành Đạo, Đức Phật chỉ là một sa môn chưa giáo hóa thuyết
phục được mọi người, (2) Sau khi Thành Đạo thì ngài đã độ vô số người
không thể tính kể trong suốt 49 năm và trải qua nhiều thế kỷ cho đến
ngày nay.
Tuy chúng ta chưa bằng Đức
Phật và các vị Bồ-tát, nhưng chúng ta có thể thuyết phục được quần
chúng, có thể độ người trong số lượng nào đó thì đó cũng là mức độ
"thành đạo" mà chúng ta có thể có được.
Trong thiên niên kỷ thứ
III, Phật giáo phải thực sự đáp ứng đời sống tâm linh cho nhân loại.
Phật giáo sẽ trở thành cây cổ thụ cung cấp bóng mát đạo đức và trí tuệ
cho nhân sinh. Làm được như vậy thì chúng ta sẽ góp phần làm cho ý nghĩa
thành đạo trở nên thiết thực hơn. Sau khi tốt nghiệp về nước theo khả
năng của mình, các anh em phải phát tâm bồ-đề, cống hiến tâm lực và trí
tuệ của mình cho sự nghiệp hoằng pháp độ sanh; đó cũng là một mặt khác
của thành đạo. Chúng ta hãy suy nghĩ để có nhiều cái "thành đạo" đúng
với khả năng và tâm nguyện của mình.
Đó là những lời dặn dò,
nhắn nhủ ngắn gọn của thầy. Một lần nữa, thầy mong các anh em luôn luôn
trau dồi đời sống đạo đức, trí tuệ và thiền định để trang bị cho mình
một hành trang tốt hơn cho tương lai của Phật giáo Việt Nam và đất nước
Việt Nam."
Bên ngoài thiền đường,
trời tối đen như mực. Cái lạnh của mùa đông đã từ những ô cửa sổ len lén
đi vào, nhưng lòng tất cả chúng tôi thật ấm lại và tràn đầy cảm xúc
trước những lời dạy đầy chân tình và trí tuệ của Hòa thượng Trưởng đoàn.
Bao nhiêu mệt nhọc đường xa đã tan biến, chỉ còn lại sự nhận thức về bổn
phận của mình đối với Phật giáo, dân tộc và đất nước VN thân yêu, và sẽ
sống xứng đáng với sự quan tâm và tin cậy của chư tôn đức đối với thế hệ
tăng ni trẻ.
Sáng ngày 31-12-2000 khi
ông mặt trời chưa kịp ló dạng, thì đoàn VN đã tập trung đầy đủ tại tháp
Đại Giác (Maha Bodhi), đi kinh hành và lễ Phật. Thật là đẹp biết
bao trên tay của Hòa thượng Trưởng đoàn, quý tăng ni và Phật tử…là mỗi
đóa hoa sen nở tròn thơm ngát, những ngọn nến thắp sáng lung linh…Tất cả
đều nghiêm trang, im lặng mặc niệm kinh hành xung quanh đại tháp và cây
Bồ-đề. Sắc y vàng tươi của tăng ni VN hòa với màu áo tràng lam của Phật
tử đã làm cho đại tháp trong buổi ban mai thêm rực rỡ và tôn nghiêm.
***
Rồi ngày đầu tiên của mùa
xuân năm 2001 cũng đã đến. Những hạt mưa bay lất phất não nề, buồn bã
như tiễn đưa giác linh cố Hòa thượng thượng Thanh hạ Kiểm quy về cảnh
Phật. Tại thiền đường Việt Nam Phật Quốc Tự, hương án đã bày, bài vị đã
cắm lên, khói nhang nghi ngút, tất cả quý chư tôn Hòa Thượng, Thượng
Tọa, đại đức tăng ni và Phật tử VN đồng thanh mặc niệm cho Giác linh của
Hòa thượng cao đăng Phật quốc. HT. Thích Trí Quảng, TT. Thích Giác Toàn,
Ni Trưởng Đàm Ánh đã lần lượt nói lời truy niệm bộc bạch cảm xúc của
mình. Kế đó là tăng ni sinh đại diện 3 khóa học ở trường Cao Cấp Phật
học Việt Nam (nay là Học viện Phật giáo Việt Nam tại TP. HMC) đã nói lên
những dòng thương cảm và tôn kính của mình đối với Hoà thượng, vị thân
giáo sư đầy tận tụy trong nhiều năm dưới các mái trường Phật học.
Đại Đức Thị Quả đại diện
cho Tăng Ni sinh Khóa I trường Cao cấp Phật học VN đang du học tại Delhi
đã nhắc lại những kỷ niệm, những đức hạnh hiền từ, khiêm cung rất mực
của Hòa thượng khi ngài còn sống như sau:
…Bạch Thầy! Nhớ năm xưa
nơi mái trường Cao Cấp Phật học, Thầy đã đem những tinh hoa giáo nghĩa
Đại thừa truyền dạy cho chúng con, giúp chúng con thấu rõ được giáo lý
thâm cao huyền diệu. Ngài đã để lại cho chúng con một tấm gương sáng về
giới hạnh trang nghiêm, tinh thần minh mẫn. Đời sống của một bậc cao
tăng, thạc đức sao mà vô cùng giản dị. Viện chủ của một tổ đình nguy nga
mà đi lại vẫn là những phương tiện khiêm tốn thô sơ. Là giáo thọ sư của
một học viện nổi tiếng của PGVN mà lời nói vẫn một mực từ hòa, khiêm hạ
của Bồ-tát Thường Bất Khinh. Ngài đã thể hiên trọn vẹn là một bậc đạo sư
mẫu mực.
Giờ đây hàng sơ học hậu
bối chúng con làm sao khỏi chạnh lòng rơi lệ khi nghe tin ngài đã chích
lý Tây quy. . .
Đại đức Bửu Chánh đã đại
diện cho tăng ni sinh khóa II trường Cao Cấp Phật học dâng đôi dòng ai
điếu như sau:
…Chúng con làm sao quên
được hình ảnh từ bi đức độ của bậc thầy từ hòa, khả kính. Với tấm lòng
rộng lượng bao la như biển cả mênh mông, ngài đã ban rãi cho chúng con
những lời vàng ngọc làm kim chỉ nam cho cuộc sống nhiêu khê khổ ải này.
Chúng con không chỉ đón nhận nơi Hòa thượng những lời chỉ dạy cao quý,
giá trị mà chúng con còn học hỏi ở Hòa thượng đức độ tu hành Từ, Bi, Hỉ,
Xả. Trong kinh Pali có dạy "Cái gì là lõi cây, cái đó sẽ tồn tại." Ngài
như một ngôi sao, càng nhìn càng sáng. Giữa cuộc đời thị phi, Hòa thượng
như một dòng nước cam lồ tưới xuống cho cây từ bi nở hoa, kết trái. Giữa
đêm đen mù mịt, Hòa thượng như vì sao Bắc đẩu soi đường, định hướng.
Giữa tị hiềm chia rẽ, Hòa thượng như một chất keo làm kết lại tình
người. Hòa thượng đã để lại cho chúng con một tấm lòng quảng đại vì quần
sanh, một của hồi môn cho các tâm hồn hướng thiện . . .
…Lòng của chúng con, những
người học trò nhỏ bé năm xưa của Hòa thượng, quặng đau như cắt khi vĩnh
biệt bậc thầy từ ái.
Nào những tưởng ngọn đèn
dù trước gió
Mà trăm năm
còn lưu lại chốn sa-ba
Ngờ hay đâu
mới 80 năm
Đã về cảnh
Phật.
Chuông tiễn
đưa vĩnh biệt thầy hiền
Thuyền
Bát Nhã thuận buồm về bến giác…"
Kế đến là ai điếu của đại
đức Thiện Hữu, đại diện cho tăng ni sinh khóa I, Trường Cơ Bản Phật Học
TP. Hồ Chí Minh, và khóa III, trường Cao cấp Phật học VN đang du học tại
Delhi như sau:
…Hởi ôi!
Trời miền Nam
vi vu gió thảm
Mưa âu sầu ảm
đạm khắp già-lam
Tổ Đình Vĩnh
Nghiêm trắng xóa một màu tang
Nơi Phật quốc
lòng chúng con càng bi thống !
…Đau đớn thay
!
Duyên trần
phải mãn
Tụ tán thường
tình
Bao đệ tử
chưa rõ tâm minh
Người vội Tây
Phương quảy gót!
Kể từ nay:
Lời di huấn
vẫn còn thanh thoát
Nhưng tôn
nhan chẳng thấy nơi đâu
Chúng con nơi
xa chấp tay nguyện cầu
Cho Hòa
thượng trần lao vãng phảng
Ao thất bảo,
hàng thọ kết bạn
Cửu phẩm liên
hoa có dáng ân sư
Chúng con tất
dạ tạ từ
Bậc thầy
Giới- Thân hóa độ
Ôi Thôi! Vĩnh
Nghiêm chín tầng mờ mịt
Mây đi bặt
tích âm bi
Sa-la lá rủ
ngàn năm
Ấn Độ âm thầm
khóc tiễn
Trọn đời
chúng con cung nguyện
Noi chí xuất
trần
Lời vàng
thước ngọc cao vân
Cúi đầu
khắc sâu tâm khảm . . .
Nam-mô Ma-ha Tỳ-kheo Vĩnh
Nghiêm Đường Thượng pháp húy thượng Thanh hạ Kiểm tác đại chứng minh."
***
Sau buổi lễ truy niệm Hòa
thượng Thanh Kiểm là buổi hội thảo về "Ý Nghĩa Phật Thành Đạo" với sự
chứng minh của HT. Thích Trí Quảng, T.T. Thích Huyền Diệu, T.T. Thích
Giác Toàn, và T.T. Thích Tịnh Diệu. Quý tham luận viên là những vị có
tham gia bài viết trong tuyển tập dày hơn 400 trang, khổ A-4, với tựa đề
""Bản Chất &Con Đường Giác Ngộ và các Vấn Đề Thời Đại" do HT. Thích
Trí Quảng và T.T. Thích Huyền Diệu biên tập và đại đức Thích Nhật Từ làm
trợ lý biên tập. Tuyển tập gồm có 66 bài viết và dịch, được phân thành
bốn chủ đề chính: (1) Bản chất và con đường giác ngộ, (2) Tưởng niệm
Phật thành đạo và niên đại của ngài, (3) Phật giáo và các vấn đề thời
đại, (4) Bồ-đề Đạo Tràng: lịch sử và chiêm bái.
Trước khi
bắt đầu hội thảo, tuyển tập này được trao tặng đến từng vị tăng ni và
toàn thể Phật tử hiện diện, kèm theo đó là một đĩa CD chứa nội dung của
tuyển tập cũng như hàng ngàn bài viết và dịch Anh-Việt về Phật pháp trên
trang nhà Đạo Phật Ngày Nay,
http://www.buddhismtoday.com do đại đức Thích Nhật Từ biên tập và
thiết kế, cũng được biếu tặng chư tôn đức và Phật tử trong phái đoàn
hành hương từ Việt Nam sang. Phải nói thành quả của tuyển tập và đĩa CD
này là do đại đức Thích Nhật Từ, Sư Giác Hoàng và một số quý thầy cô
khác đã thức nhiều đêm trong thời gian gấp rút để hoàn thành đúng vào
thời gian ấn định.
Không khí buổi hội thảo
thật sinh động. Theo lời chỉ dạy của Hòa thượng chủ toạ, do vì thời gian
có giới hạn, mỗi tham luận viên chỉ được trình bày 5 phút. Điều này cũng
làm vài thuyết trình viên chưa kịp chuẩn bị đã hơi "bối rối." Mỗi lần
Hòa thượng nhìn đồng hồ, rồi gõ chuông để báo thời gian trình bày đã
hết, cả hội trường cười vang thật vui nhộn...
Tham luận viên đầu tiên là
đại đức Thị Quả. Đại Đức đã bàn về cách tiếp cận nhị nguyên về Đức Phật
của các nhà nghiên cứu Phật học hiện đại cũng như những người thuộc các
tôn giáo khác.
Vị kế tiếp đó là Đại đức
Giác Ngôn đã bàn đến giá trị vô song của Bồ-đề Đạo Tràng và con đường
giác ngộ mà Đức Phật đã đi qua.
Sư cô Giới Hương với đề
tài
"Vài nét về Phật giáo ở Châu Á và Châu Âu trong thế kỷ XX" nhằm nhấn
mạnh kinh nghiệm hoằng pháp của các bậc tiền bối ở Châu Á và Châu Âu sẽ
là nguồn tài liệu sống vô cùng quý giá cho những nhà truyền giáo. Sư cô
đã đặt giả thuyết nếu đời sống càng phát triển về vật chất như phương
Tây thì sẽ càng thiếu hụt về tinh thần và do đó tìm về Châu Á để thăng
bằng đời sống, thì mảnh đất phương Tây sẽ trở thành mảnh đất hứa hẹn cho
các nhà truyền giáo của đạo Phật trong thiên niên kỷ mới. Với bối cảnh
của nền văn minh kỹ thuật, phương Tây có thể sẽ trở thành nơi chủ lực
cho sự phục hưng Phật giáo trên hành tinh này.
"Đạo Phật là con đường
giác ngộ" là đề tài của sư cô
Huệ Liên. Sư cô đã diễn tả Giác ngộ như là sự chuyển hóa nhân tính một
cách trọn vẹn về bốn phương diện. Về nhận thức, giác ngộ là sự chuyển
thức thành trí; về tình cảm, giác ngộ là chuyển hóa các tính bất thiện;
về thái độ, giác ngộ là sự chuyển hóa lòng vướng mắc thành xả bỏ; về
cách cư xử, giác ngộ là chuyển hóa họat động xấu ác thành họat động
thiện ích.
Đại Đức Lệ Thọ đã kêu gọi
cần phải có một đạo Phật "thích nghi" để đáp ứng lại một cách hiệu quả
những nhu cầu đa dạng của thời đại, hòa nhập trào lưu toàn cầu hóa, Việt
hóa nghi thức tụng niệm, thay đổi thời khóa nghi lễ, vận dụng triệt để
các phương tiện thông tin đại chúng, nhất là đưa ba tạng kinh điển và
các phương diện ứng dụng của giáo lý vào các trang nhà điện tử (website)
để truyền bá chánh pháp. Có như vậy Phật giáo chắc chắn sẽ trở thành tôn
giáo toàn cầu trong thiên niên kỷ thứ ba.
Sư cô Đồng Anh khẳng định
chân lý bất hủ mà Đức Phật đã tự mình khám phá và tuyên bố, đó là "Tất
cả chúng sanh đều có Phật tánh và con đường thể nhập Phật tánh này không
có gì khác hơn là sự tu tập đạo đức, trí tuệ và thiền định của bản
thân."
Dựa vào kinh điển Pali, sư
cô Trí Liên đã trình bày con đường giác ngộ là thực hành Giới-định-Tuệ,
tu tập Bốn Niệm xứ… Nói cách khác, thiền định chính là nền tảng của giác
ngộ và giải thoát trong Phật giáo.
Sư cô Hương Nhũ với bài "Con
đường siêu thế" đã mong mỏi chư tôn đức lãnh đạo Giáo Hội hãy quan
tâm và trao gia tài thánh thiện cho thế hệ tăng ni sinh trẻ, những người
có thể tiếp chư tôn đức gánh vác trách nhiệm tuyên bố thông điệp của Đức
Phật hôm nay và mai sau.
Giác Ngộ là tinh hoa của
sự nỗ lực chân chánh trong tu học bản thân, không hề có yếu tố tha lực
hay ân sủng của siêu nhiên. Đó là nội dung bài thuyết trình của thầy
Quang Thạnh.
Thầy Thanh Chương đã ví
quá trình thực nghiệm tâm linh, chứng đắc giải thoát của Đức Phật bằng
bốn chặng đường: (1) vì lòng từ thương xót nhân sinh, (2) từ bỏ đời sống
vương triều để tìm cầu chân lý, (3) thể hiện và chứng nghiệm tâm linh
qua con đường trung đạo, và (4) sự giác ngộ trọn vẹn và hoằng pháp lợi
sanh.
Buổi hội thảo được tạm
dừng tại đây để tham dự lễ cúng dường trai tăng. Chương trình hội thảo
tiếp tục diễn ra vào 2 giờ chiều cùng ngày.
Thầy Huệ Khai mở đầu lại
cuộc hội thảo với đề tài "Đức Phật: Nhà giáo dục vĩ đại," nhằm
xác định tinh thần giáo dục của đức Phật rất bao dung, bình đẳng và nhắm
đến mục đích an lạc và giải thoát cho nhân sinh.
Sư Cô Liên Chương với bài
"Ý nghĩa Phật thành đạo" đã khẳng định Giác Ngộ là khai mở con
đường giải thoát cho tất cả chúng sanh, là quá trình nỗ lực bản thân, là
cải cách các bất công xã hội…
Sư cô Huệ Nguyệt lập luận
rằng nếu đau khổ liên hệ và thuộc về cảm thọ, thì con đường giải thoát
là con đường làm chủ các giác quan, thanh tịnh hóa các cảm giác.
Tuệ tri cái "bi" trong
tinh thần vô thường, vô ngã sẽ giúp hành giả sống trong cái "mỹ" an lạc
và hạnh phúc. Đó là nội dung đề tài "Gía trị thẩm mỹ trong giáo lý vô
thường- vô nga?quot; của sư cô Liên Dung.
Thầy Tâm Pháp với đề tài "Hai
tiêu chuẩn cần thiết của một sứ giả hoằng pháp" đã nghĩ rằng một nhà
hoằng pháp hiện đại phải có quan điểm nhất quán trong giảng dạy giáo lý
và cần nắm vững hệ thống giáo lý.
Thầy Nhật Từ kết thúc cuộc
hội thảo với đề tài "Ác ma" có hai: (1) Ác ma trước khi Đức Phật
thành đạo là quân ma nội tâm, tức phiền não lậu hoặc, chớ không phải là
thiên ma hay ma quỷ bên ngoài, (2) Sau khi Đức Phật thành đạo, khái niệm
"ác ma" trong sự kiện thỉnh Đức Phật không chuyển pháp luân và sớm nhập
Niết bàn, không mang tính chính thống hay được "thêm thắt vào" về sau,
nếu nhìn từ góc độ văn bản học.
Vì thời gian có giới hạn,
quý tăng ni sinh có đóng góp các bài dịch như quý đại đức Thích Minh
Thành, Thích Giác Hoàng, Thích Phước Chí, Thích Thiện Quý, quý sư cô
Thích Nữ Liên Hiếu, Thích Nữ Liên Hoà đã phải nhường thời gian trình bày
của mình cho phần thảo luận của hội thảo.
Để bắt đầu cho buổi thảo
luận, TT. Thích Giác Toàn bày tỏ lòng hoan hỷ khi nhìn thấy tăng ni sinh
du học tại Ấn Độ đã tương đối trưởng thành qua các bài viết và dịch.
Điều này cho thấy tiềm năng của các tăng ni sinh rất lớn và sau này có
thể cống hiến rất nhiều cho Phật giáo và đất nước Việt Nam. Thượng Tọa
cũng dạy thêm rằng không phải chỉ ở Tây Tạng mới có các bậc cao tăng hay
thánh tăng như ngài Dalai Lama, mà VN chúng ta cũng có, nếu chúng ta
biết quay về tìm kiếm những viên ngọc quý nơi quý Hòa Thượng, và chư Tôn
Đức VN mình.
Thượng Tọa Tịnh Diệu phát
biểu rằng không có sự cúng dường nào bằng sự cúng dường Pháp, mà trọn
ngày đầu xuân 1-1-2001 phái đoàn hành hương từ Việt Nam đã nhận được từ
sinh hoạt trao đổi chánh pháp của buổi hội thảo. Thượng toạ xin tùy hỷ
công đức với Ban Tổ chức đã dành cho phái đoàn món quà cao quý này…
TT. Thích Huyền Diệu,
trưởng ban tổ chức hội thảo và lễ tưởng niệm, mong muốn quý tăng ni phải
"Tri hành hợp nhất," "Trí đức song tu" nghĩa là lời nói hay
sáng tác và sự thực nghiệm giáo pháp phải song hành và cùng hoàn thiện.
Thượng Tọa mong mỏi quý tăng ni sinh đang tu học tại Ấn Độ hấp thụ những
tinh hoa của Phật giáo và đất nước Ấn Độ để góp phần làm vững mạnh ngôi
nhà Phật giáo Việt Nam. Thượng toạ bày tỏ lòng cảm động trước sự tham dự
đông đảo và nhiệt tình của quý tăng ni và Phật tử tại buổi hội thảo lần
đầu tiên được tổ chức tại Việt Nam Phật Quốc Tự. Thượng toạ thiết tha
mong đợi trong tương lai sẽ có thêm nhiều sinh hoạt tương tự được diễn
ra tại ngôi chùa Việt Nam đầu tiên tại đất Phật này. Tất cả mọi người đã
vỗ tay nhiệt liệt một cách hoan hỉ cho sự kết thúc viên mãn.
***
Trưa ngày 1-1-2001, sau
những giây phút nghỉ giải lao của buổi hội thảo buổi sáng, HT. Thích Trí
Quảng, TT. Thích Giác Toàn, Ni trưởng Diệu Nghĩa, Ni sư Đàm Ánh v.v. . .
đã đại diện cho chư tôn đức và nhiều ân nhân VN khác hỉ cúng cho hơn 100
tăng ni VN đang du học tại Ấn Độ, và hơn 40 vị Hoà thượng, Thượng toạ,
Đại đức đại diện cho các chùa, thiền viện nước ngoài ở lân cận Bồ-đề Đạo
Tràng. Được biết trong số tịnh tài và tịnh vật mà quý phái đoàn đã cực
khó mang sang Ấn Độ còn có sự đóng góp đặc biệt của chư tôn đức Ban Trị
Sự Thành Hội Phật giáo, TP. HCM, HT. Ninh Hùng và TT. Tôn Thật của Phật
giáo Hoa tông, Phật tử Đạo Tràng Pháp Hoa tại TP. HCM và Hà Nội v.v. . .
Các bàn ăn được sắp xếp cả
trong trai đường của Việt Nam Phật Quốc Tự và hành lang của trai đường
mới đủ chỗ cho gần 200 vị. Có 53 tăng ni sinh VN đang tu học tại Ấn Độ
tham dự lễ này đã được Hòa thượng biếu cho mỗi vị 100 đô la Mỹ, bên cạnh
đó còn có những gói quà kẹo bánh, được biết đó là tấm lòng của quý Phật
tử từ miền Bắc xa xôi, đã gởi qua cho tăng ni đang du học ở xứ người
chút tình quê hương khi xuân về, tết đến. Trong gói quà trai tăng đó còn
có những cuốn lịch hình cây cảnh (bonsai) khoe hương sắc thắm của Thành
Hội Phật giáo TP.HCM, có những cuốn lịch hình Chư Phật và Bồ Tát đặc
trưng cho Từ bi-Trí Tuệ-Hạnh Nguyện và Hùng lực của Ban Hoằng Pháp Trung
Ương GHPGVN, Báo và Nguyệt san Giác Ngộ và cả những cánh thiệp mai vàng
tươi đẹp của Ban Trị Sự Thành Hội Phật giáo TP.HCM tặng cho tất cả.
Riêng quý tăng ni VN không có mặt do bận rộn thi cử và nghiên cứu, cũng
như quý khách tăng nước ngoài cũng được Hoà thượng Trưởng đoàn cúng
dường 40 đô Mỹ mỗi vị. Cũng nhân dịp này, TT. Thích Giác Toàn đã "lì-xì"
cho quý tăng ni sinh có mặt 100 đồng Rupes Ấn Độ (tương đương 35.000
đồng VN) mỗi vị, và TT. Thích Huyền Diệu đã tặng cho toàn thể tăng ni VN
đang học tại Ấn Độ mỗi vị 100 đồng Rupes, một thiệp xuân và tờ giới
thiệu về Việt Nam Phật Quốc Tự.
Một điểm nổi bật của lễ
trai tăng này là có sự hiện diện của chư tôn Hòa Thượng, Thượng Tọa, Đại
đức tăng từ các nước như Thái Lan, Tích Lan, Miến Điện, Ấn Độ, Bhutan,
Bangladesh, Tây Tạng, Đại Hàn, Trung Quốc, Đài Loan, Sikkim, Nhật Bản và
chư tăng Việt Nam đang sống ở hải ngoại.
Trong buổi lễ trai tăng
đầu xuân tại xứ Phật này, nơi Việt Nam Phật Quốc Tự đã hiện lên một hình
ảnh rất đẹp là cả ba hệ phái của PGVN đều hiện diện hài hòa đầy đủ. Hình
ảnh sống động này đã khiến cho chư tăng nước ngoài rất ngạc nhiên và nể
phục. Với lời giới thiệu chương trình nhẹ nhàng của đại đức Thích Thanh
Chương, với sự mời gọi chân thành của TT. Thích Huyền Diệu, chư tôn đức
VN và nước ngoài đã lần lượt chia sẻ các kinh nghiệm hoà hợp các tông
phái Phật giáo để truyền bá thông điệp cứu khổ của đức Phật.
Mở đầu cho buổi trao đổi
kinh nghiệm hoằng pháp này, HT. Thích Trí Quảng (đại đức Thích Nhật Từ
thông dịch ra tiếng Anh) đã giới thiệu với chư tôn đức nước ngoài về sự
cùng hiện hữu và phát triển của các truyền thống Phật giáo Đại thừa,
Thượng toạ bộ và Khất sĩ tại Việt Nam. Hoà thượng đã khẳng định sự song
hành và phát triển của các truyền thống Phật giáo ở VN không chỉ thể
hiện tinh thần hoà hợp, đoàn kết mà đức Phật đã ân cần giảng dạy từ ngàn
xưa, mà còn cho thấy tinh thần "cùng tồn tại trong tôn trọng, hoà hợp và
cùng phát triển" sẽ là tiêu chí phục vụ nhân loại một cách có hiệu quả
trong thiên niên kỷ mới. Hoà thượng đã kêu gọi các nhà lãnh đạo Phật
giáo nên ngồi lại với nhau để cùng chung sức truyền bá thông điệp giải
thoát của đức Phật.
TT. Thích Giác Toàn (đại
đức Thích Minh Thành thông dịch) giới thiệu về cuộc đời và hạnh nguyện
của Tổ sư Minh Đăng Quang cũng như tinh thần phục vụ Phật pháp của hệ
phái Khất Sĩ tại Việt Nam. Thượng toạ xác định rằng mặc dù xuất thân từ
các truyền thống khác nhau, từ các quốc gia khác nhau, nhưng tất cả
chúng ta đều là những người con Phật, do đó, chúng ta cần phải có trách
nhiệm duy trì và truyền bá đạo giác ngộ của đức Phật trong tinh thần
đoàn kết.
Thay mặt chư tăng ni
Thượng toạ bộ Việt Nam, đại đức Bửu Chánh đã bày tỏ niềm hoan hỷ trước
sự hiện diện chư tôn đức Việt Nam và các nước và nói lên tinh thần cùng
tồn tại của các tông phái và hệ phái Phật giáo tại Việt Nam.
Thay mặt cho chư tôn đức
nước ngoài, Thượng Tọa M. Wimalasara (đại đức Thích Nhật Từ thông dịch
ra tiếng Việt), người Tích Lan, Trợ lý Tổng Thư Ký của Hội Đại Giác Ngộ
(Maha Bodhi Society) trên toàn thế giới và cũng là vị đương kim trụ trì
chùa Maha Bodhi tại Bồ-đề Đạo Tràng, Ấn Độ, đã xác định tinh thần Phật
giáo là tinh thần hoà hợp, dang rộng đôi tay đoàn kết, không phân biệt
và không kỳ thị, dù dưới bất kỳ hình thức nào. Thượng toạ đã lưu ý rằng
vài nước từ xa xưa vốn xem Phật giáo là quốc giáo chẳng hạn như Ba Tư,
Malaysia, Philipine, Indonesia đã trở thành các nước Hồi giáo; trong khi
đó, Ấn Độ là nơi sản sanh ra ánh đạo vàng đã trở thành Ấn Giáo. Số lượng
tín đồ Phật giáo tại phương Đông có chiều hướng giảm dần trong khi số
lượng Phật tử càng phát triển ở Phương Tây. Thượng toạ mong mỏi
chư tôn giáo phẩm, đại đức tăng ni và quý Phật tử trên tòan thế giới hãy
cùng nhau nắm tay lại, hãy cùng nhau đóng góp những viên gạch để xây
dựng tòa nhà Phật giáo chung cho ngày càng tiến triển tốt đẹp. Thượng
toạ lần lượt kể về các hoạt động Phật sự của các tự viện lân cận Bồ-đề
Đạo Tràng và nhất là lập lại nghị quyết của đại hội Phật giáo quốc tế
được tổ chức tại Thái Lan trong mấy tháng trước. Nghị quyết kêu gọi rằng
(1) không nên có tinh thần cạnh tranh và kỳ thị giữa các tông phái và hệ
phái Phật giáo, (2) không nên có thái độ cho truyền thống của mình, hệ
phái mình, tông chỉ mình, chùa mình, thầy mình là "nhất" và tỏ ra khinh
thường hay chê bai các truyền thống Phật giáo khác. Với tinh thần đó,
Thượng toạ tin tưởng rằng, trong thiên niên kỷ mới, Phật giáo không chỉ
khôi phục lại vị trí độc tôn của mình trên mảnh đất châu Á mà còn trở
thành trung tâm điểm của phương Tây.
TT. Thích Huyền Diệu đã
bày tỏ niềm xúc động và hoan hỷ trước sự hiện diện đông đảo của chư tôn
đức các nước trong tinh thần thân mật đầy đạo tình. Thượng toạ đã kêu
gọi các đoàn thể, tổ chức Phật giáo trên thế giới nên có nhiều buổi họp
mặt "thân thiện" tương tự, thay vì các buổi hội nghị mang tính cách
"hành chánh," để tiến tới việc cùng ngồi lại, cùng bắt tay chấn hưng
thánh tích Bồ-đề Đạo Tràng cũng như cùng làm cho ngôi nhà Phật giáo vững
mạnh trong tương lai, để ánh sáng từ bi và trí tuệ của đức Phật lan toả
khắp quần sanh.
Chúng con, những tăng ni
sinh VN đang du học tại Ấn Độ thật vô cùng cảm động trước sự quan tâm
chu đáo của Hòa thượng Trưởng đoàn cùng quý ân nhân khác đã từ VN xa xôi
đáp máy bay qua Ấn Độ dự lễ Phật thành đạo và sách tấn chúng con tu học.
Chúng con cũng vô cùng xúc động trước sự giúp đỡ của Hòa thượng Trưởng
đoàn cho những chi phí xe lửa từ Delhi đến Gaya và trở về, những chi phí
xe buýt đi lại đưa đón, phòng ốc cư trú tại chùa Tây Tạng và Trung Hoa,
chi phí ăn uống và nhiều chi phí khác… trong những ngày chúng con tham
dự lễ. Chẳng những thế, ngài còn tặng cho chúng con- những vị có mặt tại
Bồ-đề Đạo Tràng hay vắng mặt những tịnh tài, tịnh vật … để hỗ trợ phương
tiện cho chúng con trên bước đường du học ở xứ người. Đức từ bi quãng
đại của Hòa thượng thật lớn, mà chúng con không biết làm thế nào để đáp
đền cho đủ, chỉ biết sẽ cố gắng tu học, mở mang kiến thức trí tuệ, ngỏ
hầu sau này về nước có thể góp tay cụ thể vào việc xây dựng ngôi nhà
Phập pháp, xứng đáng với lòng trông mong của Hòa Thượng.
***
Chương trình lễ Phật Thành
đạo, Phật lịch 2545 được tổ chức vào ngày 2-1-2001 tức nhằm mồng 8,
tháng chạp, năm Canh Thìn. Lúc 8:30 sáng, tất cả đã tề tựu đông đủ tại
Đại tháp Bồ-đề. Thật là xúc động biết bao, khi đoàn vừa đến, hình ảnh
đầu tiên đập vào mắt chúng tôi là tấm biểu ngữ màu xanh dương với những
nét chữ Anh-Việt to tròn màu trắng trông thật nổi:
Kính Mừng Đại lễ Phật Thành Đạo
Celebration of the Buddha's
Enlightenment Day
02-01-2001
Hai tấm
biểu ngữ có cùng nội dung được dán ngay tại cổng chính ra vào Đại tháp
và hàng rào của cây Bồ-đề. Chúng tôi đã đứng thật lâu để chiêm ngưỡng
tấm biểu ngữ này và thầm cám ơn Thầy Huệ Khai rất nhiều, người đã thức
nhiều đêm để hòan thành khâu trang trí từ trong chùa đến ngòai tháp và
đã gợi lên niềm cảm xúc yêu thương giống nòi của những người con Việt
đang có mặt tại đây. Có lẽ đây là lần đầu tiên chúng tôi được thấy chữ
Việt Nam được hiện diện một cách hiên ngang và nhu hòa tại Đại Tháp Giác
Ngộ - một di tích lịch sử Phật giáo thiêng liêng nhất trên thế giới.
Hơn 100 chư tăng ni của từ
các nước Thái Lan, Tích Lan, Miến Điện, Ấn Độ, Bhutan, Bangladesh, Tây
Tạng, Đại Hàn, Trung Quốc, Đài Loan, Sikkim, Nhật Bản, Việt Nam và đặc
biệt còn có mặt của vị hài đồng lama, hậu thân của Kulu Rinpoche, vị
thầy giáo thọ của đức Dalai Lama, cũng đã đến tham dự lễ dưới cội Bồ-đề
thiêng, nơi hơn 2500 năm trước Đức Phật Thích Ca Mâu Ni đã thành đạo.
Để khai mạc cho buổi lễ
tôn nghiêm lịch sử này chư tăng các nước Nam Tông được mời tụng kinh
Pali; chư Tôn đức, tăng ni Phật tử VN tụng kinh Bát-nhã và chư tăng Tây
Tạng tụng theo truyền thống Tây Tạng. Sau đó là phần phát biểu của các
nước. Ngài Rinpoche người Tây Tạng, phụ tá của Đức Dalai Lama đời thứ
XIV và cũng là người chủ lễ của đại giới đàn truyền giới diễn ra cùng
ngày, đã nói lời cảm tưởng (đại đức Thích Nhật Từ dịch) rằng:
Phái đoàn Phật giáo Tây
Tạng đang có mặt tại Bồ-đề Đạo Tràng dự lễ Phật Thành đạo đã vô cùng xúc
động đón tiếp chư tôn Hòa Thượng, Thượng Tọa, Đại đức tăng ni VN sang dự
lễ Phật thành đạo dưới cội cây Bồ-đề. Chúng ta đồng là con của một vị
cha tinh thần ở khắp nơi trên thế giới về đây tham dự ngày Thành Đạo của
Đức Phật… Xin cầu chúc cho phái đoàn VN thân tâm thường lạc, tinh tiến
hành đạo và được viên mãn phước huệ vô thượng Bồ-đề.
Hòa thượng Thích Trí Quảng
đại diện cho Phật giáo Việt Nam phát biểu (đại đức Thích Quang Thạnh
dịch) như sau:
Chúng tôi phái đoàn tăng
ni Phật tử VN lần đầu tiên đến làm lễ tưởng niệm Phật Thành Đạo dưới cội
Bồ-đề với sự tham dự đông đảo của chư tôn đức trên khắp thế giới. Chúng
tôi vô cùng hoan hỉ được gặp gỡ chư Tôn giáo phẩm và tăng ni các nước
trên thế giới hôm nay và nhất là cùng nhau tưởng niệm ngày Thành Đạo của
đức Phật theo truyền thống Bắc tông. Chúng tôi xin thành tâm cầu nguyện
cho đất nước VN luôn được phát triển về mọi mặt, thế giới hòa bình, nhân
sanh an lạc.
Thượng Tọa Tổng Thư Ký của
Ban Quản Trị Tháp Đại Giác (đại đức Thích Nhật Từ dịch) cũng đã nói lời
cảm tưởng như sau:
Chúng tôi vô cùng phấn
khởi hôm nay cùng về Bồ-đề Đạo Tràng làm lễ với các nước trên thế giới.
Tất cả đều thể hiện niềm tin trong sạch và nhiệt thành. Dù chúng ta mang
nhiều quốc tịch khác nhau, màu da, chủng tộc khác nhau… nhưng chúng ta
đều thương yêu lẫn nhau như anh em trong một nhà. Nhân dịp lễ này chúng
tôi cũng xin cầu nguyện cho tòan thể chư quý vị pháp thể khinh an, Bồ-đề
tâm tăng trưởng để chúng ta cùng tiến tu trên bước đường giác ngộ, giải
thoát, tự giác và giác tha viên mãn.
Tiếp theo là phần dâng y
cúng dường Phật. Những chiếc thượng y này do gia đình Phật tử Thiện
Phước và Thoa ở Úc cúng dường và do hai Sư cô Vân Liên và Hằng Liên may.
HT. Thích Trí Quảng, TT. Thích Giác Toàn và chư tôn đức nước ngoài đã
trân trọng, nhẹ nhàng quấn ba tấm y vàng tươi, màu giải thoát xung quanh
dưới cội bồ-đề. Cây Bồ-đề hôm nay trông rực rỡ hẳn lên, ánh đạo vàng
giải thoát từ cây đã lan tỏa khắp nơi vượt ngòai không gian và thời gian
mặc định này, khiến cho tất cả những ai có mặt hiện tiền hay ở nơi xa
như đang đượm nhuần hương thanh khiết giải thoát của Đức Phật.
Trời mát dìu dịu của tiết
đầu xuân, gió mơn man thổi nhè nhẹ làm những nhánh lá Bồ-đề non xanh
mướt đong đưa reo hát; tiếng tụng kinh trầm bổng từ đáy lòng của những
người con Phật ở nhiều quốc gia văng vẳng lên tại cây Bồ-đề, và xung
quanh cội bồ đề; hình ảnh trang nghiêm, sắc y vàng giải thoát của Chúng
Trung Tôn; hoa hương, đèn nến lung linh cháy sáng…Tất cả đã hòa nhau và
tạo lên một hình ảnh siêu thoát, nhẹ nhàng, khiến cho lòng chúng tôi
trong im lặng đã cảm nhận được một sự thiêng liêng kỳ diệu khó tả.
Buổi lễ Phật Thành Đạo còn
có sự kiện đáng ghi nhớ nữa là Thượng Tọa Huyền Diệu đã đề nghị mỗi vị
tham dự lễ hãy đến "cụng đầu" vào cây Bồ-đề và sau đó nắm tay đoàn kết
lại với nhau đi kinh hành ba vòng xung quanh đại tháp. Thật là dễ thương
biết bao! Quý Hòa Thượng, Thượng Tọa, đại đức tăng ni Phật tử VN và các
nước đã nắm chặt tay nhau thành một vòng tròn nối lớn mà chính giữa là
chánh điện nơi Đức Phật Thích Ca đang ngồi thiền. Bức tranh tuyệt tác
này như gợi niềm suy nghĩ rằng hôm nay các người con Phật từ nhiều chủng
tộc khác nhau đã quy tụ về đây đảnh lễ Đức từ phụ chung của tất cả và
nguyện hứa sẽ cùng nhau hòa hợp đoàn kết thay Đức Từ Tôn mang thông địêp
hạnh phúc và an lạc của ngài đến với mọi loài. Hình ảnh tuyệt vời từ lời
đề nghị này đã khiến cho các đại đức Thích Lệ Thọ, Thích Phước Chí,
Thích Giác Tín… các "phó nhòm" VN và các nhiếp ảnh gia nước ngòai đã
liên tục bấm máy và quay phim hình như không kịp thở !
Sau đó là phần tặng quà
lưu niệm, gồm có hai cuốn sách, (1)?Kinh Pháp Cú do HT. ThíchTrí
Đức dịch, (2) The Way to Freedom của Đức Dalai Lama đời thứ XIV
viết, do đại đức Minh Hạnh, người Việt quốc tịch Mỹ đang học tại Trường
Đại Học Delhi ấn tống, và đĩa CD chứa trang nhà Đạo Phật Ngày Nay do tập
thể tăng ni VN đang học tại Ấn Độ cúng dường. Những món quà này được hai
Sư cô Thích Nữ Liên Hiếu và Liên Hoà gói xinh xắn trong giấy hoa kiếng
rất đẹp và được dâng cúng dường cho tất cả chư tăng nước ngoài và đoàn
VN.
Cuối buổi lễ Thượng Tọa
Huyền Diệu đã thay mặt Ban Tổ chức cảm tạ chư tôn đức và Phật tử ở các
nước đến tham dự, góp phần làm cho buổi lễ tưởng niệm Phật Thành Đạo,
Phật lịch 2545 này thành công tốt đẹp. Sau đó Thượng Tọa đã mời tất cả
cùng chụp ảnh lưu niệm cho sự kiện đáng ghi nhớ này.
Chiều 5:30 ngày 2-1-2001,
đoàn hành hương chiêm bái thánh tích VN được chia thành hai đoàn. Đoàn I
có 49 vị do HT. Thích Trí Quảng làm trưởng đoàn đã rời Bồ-đề Đạo Tràng
đi Calcutta bằng chuyến xe lửa Jodhpur Haivarah; rồi từ Calcutta đáp máy
bay qua Bangkok (Thái Lan), rồi từ Bangkok sẽ đáp máy bay Thái về VN.
Đoàn II có 16 vị do TT. Thích Giác Toàn làm trưởng đoàn sẽ tiếp tục đi
thăm các thánh tích Phật giáo khác, khoảng 10 ngày sau nữa mới về VN.
Riêng tăng ni sinh VN đang
du học tại Ấn Độ lúc 4 giờ chiều ngày 3-1-2001 khởi hành từ Gaya về
Delhi trên chuyến tàu Poorva Express số 2381D. Lúc đi hành lý rất nhiều
vì Đại Đức bếp trưởng Thiện Thành và hai sư cô bếp phó Liên Hiếu và Liên
Hoà đã phải mua rất nhiều thực phẩm, chén đũa…từ Delhi chở xuống Bồ-đề
Đạo Tràng, lúc về mặc dù đã hết thực phẩm rồi nhưng quà lưu niệm…rồi
hành lý cá nhân của 60 vị nữa, nên đoàn đã phải thuê hai chuyến xe buýt
mới chở hết.
Cuộc lễ đã chấm dứt. Tất
cả ai nấy như những cánh chim trở về trú xứ của mình tiếp tục chuyện bút
nghiên và tu tập. Xin cầu chúc tất cả quý thầy cô pháp hữu ngày đêm
thường an lành. Xin hẹn gặp lại nhau trong dịp Lễ Thành đạo năm tới tại
Bồ-đề Đạo Tràng. Xin hẹn sẽ gặp lại nhau trên bước đường phụng sự đạo
pháp và dân tộc trong niềm hoan hỉ. Và ngoài kia, còi tàu đã hụ đang chờ
đợi tất cả chúng ta.
--- o0o ---
| Mục Lục
|
Mục lục chi tiết
|
|Phần
I
|
Phần II
|
Phần III
|
Phần IV
|
--- o0o ---
|
Thư Mục Tác Giả |
--- o0o ---
Chân thành cảm ơn Đại Đức Nhật Từ đã gởi tặng
phiên bản điện tử tuyển tập này.
--- o0o ---
Vi tính: Hải Hạnh - Giác Định
Cập nhật ngày: 01-05-2002
