Kinh Điển Phật Giáo

Ðã phát tâm Bồ tát       

Chỉ mong nghiệp Ðại thừa

Chỉ muốn được thân Phật  

Không rõ, không thân sơ

Bố thí, giới, nhẫn nhục    

Tinh tấn, thiền, trí huệ

Tứ đẳng, ân, lục độ  

Chỉ tự thích vô vi

Ưa thích ba hai tướng     

Tám mươi vẻ cao quí

Trời, người đều tôn kính

Thoát ngũ ấm, lục suy

Chỉ sợ việc chướng ngại   

Không thể quán sâu xa

Tuy muốn độ mười phương

Nhưng tâm miệng trái nhau

Không rõ pháp huyễn hóa  

Bọt, bóng nước, sóng nắng

Cây chuối như ảnh mộng  

Vọng tưởng rất nhiều việc

Dầu tạo các công đức         

Nhiều như cát dòng sông

Tâm hoại Vô Thượng Chơn

Không biết trừ các ma.

Phật dạy trưởng giả :

- Học đại thừa kia phải phát đạo tâm Vô Thượng Chánh Chơn. Thực hành lòng thương rộng lớn, bình đẳng như hư không. Còn tu đại bi thì không có thân sơ, không tự lo riêng thân mình mà chỉ nhớ nghĩ năm đường. Muốn tất cả chúng sanh được an lạc. Phụng trì bốn tâm bình đẳng : Từ, Bi, Hỷ, Xả. Nhân ái, bố thí, thương người, làm điều lợi ích, cứu giúp mười phương. Bố thí, trì giới, nhẫn nhục, tinh tấn, nhất tâm, trí huệ, lục độ vô cực nhưng không có mong cầu. Ðem đủ loại để bố thí cho tất cả chúng sanh. Quán sát qua lại cùng khắp ba cõi cần khổ, gian nan, không thể tính kể. Nhớ nghĩ chúng sanh như cha như mẹ, như con, như thân mình. Một lòng bình đẳng không sai khác, tuôn lệ như mưa. Muốn độ thoát mọi nguy ách để đến đạo lớn.

Khi ấy, Phật nói kệ :

Phát tâm đại Vô thượng       Hành từ, bi, hỷ, xả

Xót thương như hư không    Bình đẳng không thân sơ

Lập đức không vì mình         Chỉ vì mười phương thí

Ðộ thoát các quần sanh        Ðều đến đại trí huệ.

Lại có bốn điều đạt đến đại thừa :

1- Bố thí, cung cấp cho người nghèo khổ.

2- Không phân biệt giàu nghèo, thực hành với tâm không khinh trọng.

3- Vật bố thí không mong cầu trả lại.

4- Ðem công đức này bố thí cho chúng sanh.

Phật nói kệ :

Bố thí giúp người nghèo     Nói tâm không khinh trọng

Trí huệ không mong cầu     Không cầu hoàn trả lại

Thương xót hết mọi loài     Qua lại ở cùng khắp

Ðem công đức thí này         Ðều được đến Ðại đạo.

Phật dạy trưởng giả :

- Giữ giới có bốn điều mau thành Ðại thừa :

1- Giữ miệng, phòng hộ thân tâm, không nhớ nghĩ điều trái quấy.

2- Ra, vào, đi đứng không mất lễ tiết.

3- Không nguyện ở địa vị Chuyển Luân Thánh Vương hay Phạm vương, Ðế thích.

4- Ðem cấm giới này thi ân cho chúng sanh.

Phật nói kệ :

Phòng hộ thân, khẩu, ý        Tâm vững chắc như núi

Khi ra, vào, đi, đứng            Chưa từng mất tiết lễ

Không nguyện sanh cõi trời  Thích, Phạm, Chuyển Luân vương

Ðem việc làm chính này         Bố thí khắp mọi người.

Phật dạy trưởng giả :

- Nhẫn nhục có bốn điều mau thành Ðại thừa :

1- Nếu bị ai mắng chửi thì không phân biệt đến âm thanh nào.

2- Nếu bị ai đánh đạp, coi như vô hình.

3- Nếu bị ai hủy nhục, coi như gió thổi.

4- Nếu bị ai hãm hại, thường ôm lòng thương họ.

Phật nói kệ :

Bị đánh chửi, mặc nhiên       Tự xét vốn vô hình

Nếu ý có khởi dậy               Tâm liền tự chánh lại

Nhan sắc hòa hợp vui          Ðều cung kính mọi người

Người này được thành Phật  Ba hai tướng sáng chói.

Phật dạy trưởng giả :

- Tinh tấn có bốn điều :

1- Sớm tối phụng sự chánh pháp chưa từng giải đãi.

2- Thà mất thân mạng, không vi phạm lời dạy.

3- Siêng năng phúng tụng kinh điển sâu xa, không để chán nản, mệt mỏi.

4- Muốn cứu giúp nhiều người bị nguy ách.

Phật nói kệ :

Sớm tối phụng trì pháp     Chưa từng có sao lãng

Thà tự mất thân mạng        Không làm trái lời dạy

Tụng tập kinh điển sâu      Không để cho giãi đãi

Cứu giúp người nguy ách    Không để tâm khủng hoảng.

Phật dạy trưởng giả :

- Thiền định có bốn điều :

1- Ưa thích tinh tấn tu tập một mình ở chỗ yên tĩnh.

2- Thân, khẩu, ý thanh tịnh không để rối loạn.

3- Tuy ở giữa chúng đông đảo náo loạn, nhưng thường tự định tỉnh.

4- Tâm phóng khoáng mặc nhiên không bị đắm trước nơi nào.

Phật nói kệ :

Thường tích tu tinh tấn             Ở nơi chỗ vắng vẻ

Thanh tịnh thân, khẩu, ý          Chưa từng để náo loạn

Giữa chúng đông ồn ào           Tâm định không hoảng hốt

Nhất tâm thấy mười phương    Ðạo tuệ xưng thành túc.

Phật dạy trưởng giả :

       - Trí huệ có bốn điều :

1- Hiểu rõ thân là không, chỉ do bốn đại hợp thành, tan rã vốn không chủ thể.

2- Biết đưọc ba cõi đều do tâm tạo, tâm như huyễn hóa chỉ dựa vào hình thể chúng sanh mà đứng vững.

3- Hiểu rõ năm ấm vốn không có xứ sở, tùy theo đối tượng mà sanh ra các tình thức.

4- Hiểu được mười hai nhân duyên vốn không có căn nguyên, chỉ do đối đãi mà hiện ra.

Phật nói kệ :

Hiểu được thân vốn không    Do bốn đại hợp thành

Mất diệt không xứ sở           Từ tâm mà được sanh

Năm ấm vốn không căn        Có tên do đắm trước

Mười hai duyên không mối    Hiểu được tất an lạc.

Phật dạy trưởng giả :

- Trí tuệ lại có sáu điều :

1- Biết sắc như bọt nước.

2- Hiểu được thọ như bong bóng nước.

3- Tư tưởng như sóng nắng.

4- Hiểu rõ hành như cây chuối.

5- Xét kỹ thức như huyễn hóa.

6- Tâm thức như bóng, tiếng vang, vốn không, không có xứ sở.

Phật nói kệ :

Hiểu sắc như bọt nước      Thọ như bong bóng nước

Tư tưởng như sóng nắng   Hành động như cây chuối

Biết thức giả như huyễn      Ba cõi không gì đẹp

Phân biệt không là không   Vậy nên đến đại đạo.

Phật dạy trưởng giả :

- Tâm Từ có bốn điều :

1- Niệm từ khắp mười phương.

2- Như mẹ thương con.

3- Rất thương xót nhớ nghĩ.

4- Như thân không khác.

Phật nói kệ :

Niệm từ khắp mười phương        Như mẹ thương con đỏ

Thường ôm lòng thương xót        Như thân mình không khác.

Phật dạy trưởng giả :

- Tâm Bi có bốn điều :

1- Thương xót chúng sanh.

2- Vì họ mà rơi lệ như mưa.

3- Thân muốn chịu tộithay.

4- Ðem thân mạng cứu giúp.

Tâm Hỉ có bốn điều :

1- Nhan sắc hòa thuận.

2- Khéo nói.

3- Thuyết kinh.

4- Giải nghĩa.

Xả có bốn điều :

1- Dạy bỏ điều ác, thành tựu việc lành.

2- Khuyên dạy người qui y Tam Bảo.

3- Khiến phát đạo tâm.

4- Giáo hóa chúng sanh.

Phật nói kệ :

Thương người rơi nước mắt   Thân muốn chịu tội thay

Bỏ mạng để cứu giúp            Không đem lòng sân hận

Hòa nhã thuyết thiện pháp      Hộ pháp phân biệt nghĩa

Bỏ ác làm điều lành               Dạy quy y Tam Bảo.

Phật dạy trưởng giả :

- Có bốn pháp mau thành đạo Vô Thượng Chánh Chơn.

1- Hiểu pháp không, học điều không mong cầu.

2- Không tướng, không chỗ mong cầu.

3- Không nguyện, không mong sự tái sanh.

4- Ðối với ba đời thường bình đẳng, không có ba đời.

Phật nói kệ :

Hiểu không, không chỗ cầu        Không tướng, không quả báo

Không nguyện, mong tái sanh    Bình đẳng nghiệp ba đời.

Phật dạy trưởng giả :

- Có bốn pháp mau thành Phật đạo :

1- Tất cả đều vốn thanh tịnh.

2- Hiểu rõ khắp cả vạn vật đều như huyễn hóa.

3- Sanh tử đoạn diệt đều do nhân duyên.

4- Nhân duyên đó vốn cũng vô hình.

Phật nói kệ :

Tất cả vốn thanh tịnh      Vạn vật như huyễn hóa

Sanh tử từ duyên sanh     Nó cũng vốn vô hình.

Phật dạy trưởng giả :

- Có sáu pháp mau thành Chánh giác :

1- Thân thường hành từ bi, không oán, không kết.

2- Miệng thường dùng từ bi để diễn thuyết trí huệ sâu xa.

3- Tâm từ bi nhu hòa thương xót, nhớ nghĩ chúng sanh ở mười phương.

4- Giữ giới không vọng tưởng, mong cầu sự nghiệp đại thừa.

5- Chánh quán để thấy mười phương là không, đạo tục không hai.

6- Bố thí đầy đủ thức ăn để cứu người thân trong lúc nguy ách.

Phật nói kệ :

Thân thường hành từ tâm       Chưa từng gây oán kết

Miệng nói lời thương yêu       Diễn trí tuệ sâu xa

Tâm nhu hòa điều thuận         Thương xót khắp mười phương

Giữ giới không vọng tưởng    Chánh quán mười phương không.

Phật dạy trưởng giả :

- Có bốn điều mau thành Phật đạo :

1- Phụng trì tinh tấn không đắm trước.

2- Giáo hóa chúng sanh không dứt đạo tâm.

3- Qua lại vòng sanh tử không nhàm chán sợ hãi.

4- Ðại từ, đại bi nhưng không bỏ trí huệ phương tiện.

Phật nói kệ :

Tinh tấn không đắm trước      Giáo hóa chưa từng dứt

Không nhàm chán sanh tử      Không phế bỏ quyền huệ.

Phật dạy trưởng giả :

- Khai hóa chúng sanh có bốn điều :

1- Ai không tin việc sanh tử thì dùng họa phước hiện tại để ví dụ.

2- Ai không tin Tam Bảo thì trình bày đại đạo.

3- Ai mê hoặc tà kiến thì chỉ dạy ba thừa. Phật đạo chỉ độc tôn, không bạn lữ.

4- Sở hữu tam giới đều như huyễn hóa, không có chân thật chắc chắn.

Phật nói kệ :

         Không tin sanh tử bày phước họa

         Ai rơi tà kiến, trình đại đạo

         Phật đạo độc tôn, không bạn lữ

         Ba cõi đều không, như huyễn hóa.

Phật dạy trưởng giả :

- Khai hóa lại có bảy điều.

1- Ai san tham, dạy họ biết bố thí.

2- Ai phạm điều ác, khuyên họ giữ giới.

3- Ai sân hận, khuyên họ nên nhẫn nhục.

4- Ai giãi đãi, dạy họ nên tinh tấn.

5- Ai loạn tâm, dạy họ cách định tâm.

6- Ai ngu si, dạy họ trí huệ vô cực.

7- Ai không biết tùy thời, trình bày dạy bảo phương tiện quyền xảo.

Phật nói kệ :

San tham, dạy bố thí       Làm ác, khuyên giữ giới

Sân nhuế, cần nhẫn nhục   Giãi đãi, nên tinh tấn

Loạn tâm, bày thiền định    Ngu si, dạy học hỏi

Trí tuệ độ vô cực              Tùy thời phát thiện quyền.

Khi ấy, Bồ tát Tùy Thời bạch Phật :

- Bạch Thế Tôn ! Vì sao việc học có thượng, trung, hạ? Sao tất cả đều không đến Ðại thừa?

Phật dạy :

- Tâm người học, kiến thức thấy có xa gần, hiểu biết sâu cạn, ý chí có ưu liệt nên thị hiện ba thừa. Vì vốn không có ba mà giả nói là ba.

Ví như có người đại thần thông minh trí huệ, sống vì nước. Việc quan trọng trong triều vua đều cho tham dự, luận bàn việc nước, ủy thác không hoài nghi. Ðại thần đó có ba người bạn thân : 1- Thái tử; 2- Tôn quí; 3- Người thường dân.

Ðại thần xử trị việc nước có điều sơ suất, nhiều người bàn tán, vào bạch vua là quần thần có mưu đồ phản nghịch. Vua nghi ngờ hỏi các cận thần : “Nên xử tội gì?” Các quan liền đưa ra nhiều tội nặng; người nói chém đầu, người nói chặt tay, chặt chân, người nói cắt tai và mũi, móc mắt, xẻo lưỡi. Vua nghe các quan luận bàn tội nặng, liền bảo : “Không nên như vậy. Người này thông minh, sáng suốt, nhưng gặp phải lỗi nhỏ, không đáng tội như vậy, chỉ nên bắt bỏ tù”. Các quan chỉ biết phục tùng, không dám nói nữa. Vua bảo cận thần một bên : “Mau chóng xuống văn thư, bắt hắn bỏ vào trong ngục”.

Khi ấy, người bạn thân thường dân, nghe rất thương xót, muốn cứu ra khỏi ngục. Nhưng vì thế lực yếu lại không dốc lòng thành. Tuy đem y phục ăn uống cung cấp hằng ngày không thiếu thốn nhưng không thể làm cho thoát khỏi sự đánh đập tra khảo.

Người bạn tôn quí nghe được rất đau lòng liền đến chỗ cai ngục để giải thích nhưng không thoát khỏi sự đánh đập khổ sở, không nghĩ được cách gì để cứu ra khỏi ngục tù.

Thái tử nghe điều này, lấy làm tức giận cho rằng bạn thân của mình không có tội nặng, chỉ vì các quan hiềm khích nên gièm pha với vua, không đáng bỏ tù. Thái tử bèn đến chỗ vua phân trần đầy đủ gốc ngọn, cho rằng không có ý tư động phản nghịch. Cúi xin Phụ vương vì con mà xá tội tai ương này. Vua vì thương con nên mau chóng thả người kia ra khỏi tù.

Vua dụ cho thấy tướng nghiệp. Vua nước đó chính là Như Lai, thái tử ấy là trí tuệ vô cực khéo dùng phương tiện. Bồ tát mau chứng đắc pháp Vô Sanh Nhẫn, nên được quyền huệ, vượt ra ngoài địa ngục ba cõi, được thành Phật, cứu độ khắp chúng sanh. Bạn thân tôn quí gọi là thực hành tịnh giới đã xả bỏ ba đường ác nhưng không lìa ba cõi, có thể hưởng thọ phước báo nhơn thiên nhưng không đạt đạo được. Người bạn thường dân gọi là bố thí. Người này vượt thoát cõi ngạ quỉ nhưng không thoát được ách nạn ở địa ngục súc sanh.

Vì sao? Vì chủng tánh nào thì ở loại đó. Như phát tâm Vô Thượng Ðạo, phụng trì đại từ đại bi vô cực, giáo hóa tất cả, cho nên đạt đến Phật đạo. Chỉ theo đạo lớn mà không đạt được pháp nghĩa sâu xa, không hiểu rõ sự tiến lui, tự ngưng giữa đường, nên gọi là Duyên Giác. Sự khổ nạn xoay vần trong vòng sanh tử, chỉ muốn tự cứu mình, không nghĩ đến nổi khổ người khác cho nên rơi vào Thanh văn. Mỗi hạng tùy theo bổn hạnh mà được như chí nguyện.

Khi Phật thuyết Kinh này, cư sĩ Cấp Cô Ðộc với năm trăm trưởng giả đều phát tâm Vô Thượng Chánh Chơn, cả ngàn người xa trần cấu, đắc pháp nhãn tịnh âm nhạc không hầu, không đánh tự kêu, chim bay thú chạy đều cất tiếng hòa nhã. Ngay lúc ấy, không ai mà không hoan hỷ, tự quy y Phật.

Cư sĩ lại hỏi :

- Bạch Thế Tôn ! Người mới học đạo, nên chí tâm vào pháp gì?

Phật dạy :

- Trước tiên phải tu tập năm giới, quy y Tam Bảo.

Năm giới là gì?

1- Lòng từ bi thương xót, không giết hại.

2- Trong sạch, liêm khiết, không trộm cướp.

3- Trinh khiết, cao quí, thanh tịnh.

4- Dốc lòng tin tưởng, tự tánh hòa hợp, không dối trá.

5- Cốt đạt đến tâm chí sáng suốt, không loạn động.

Ba điều tự qui y là gì?

1- Qui y Phật, Vô Thượng Chánh Chơn.

2- Qui y Pháp bằng tâm tự chế ngự.

3- Qui y các Thánh chúng, thọ trì rộng lớn, giống như nước biển mênh mông, không gì bao đong được.

Lại có bốn pháp :

1- Dự lưu;            2- Thất lai;

3- Bất hoàn;  4- A la hán.

Duyên Giác đến Phật Vô Thượng Ðại Ðạo, được thân trời người đều do đây sanh, kế đến thực hành bốn tâm bình đẳng, bốn ân, bốn biện tài, sáu độ vô cực, đại từ, đại bi, được thành đạo lớn. Biết đời trước vô cùng, thấy rõ vô hạn, giáo huấn mười phương, đạt hết tất cả trí.

A Nan bạch Phật :

- Bạch Thế Tôn ! Kinh này gọi là kinh gì và phụng hành thế nào?

Phật dạy :

- Kinh này gọi là Giải Tục Gia. Tài nghiệp của người xuất gia tu đạo Vô Thượng Chánh Chơn có ba loại. Vậy tóm lại gọi là Diễn Ðạo Tục Nghiệp.

Phật thuyết như vậy rồi, hiền giả A Nan, cư sĩ Cấp Cô Ðộc, năm trăm cư sĩ thanh tịnh không ai mà không hoan hỷ.

PHẬT THUYẾT KINH DIỄN ÐẠO TỤC NGHIỆP - hết.