Kinh Trường Bộ
HT. Thích Minh Châu dịch
Sài gòn 1991
---o0o---
4.
KINH SONADANDA
1. Như vậy tôi nghe.
Một thời Thế Tôn du hành trong xứ Anga (Ương-già) cùng với
đại chúng Tỷ-kheo khoảng năm trăm vị, đến tại thành Campà
(Chiêm-bà) và tại Campà, Thế Tôn ở trên bờ hồ Gaggara (Già-già
liên-trì). Lúc bấy giờ, Bà-la-môn Sonadanda (Chủng Đức) trú
tại Campà, một chỗ dân cư đông đúc, cây cỏ, ao nước, lúa
gạo phì nhiêu, một vương địa do vua Bimbisara (Tần-bà-ta-la),
vua nước Magadha (Ma-kiệt -đà) cấp, một ân tứ của vua,
một tịnh ấp.
2. Các Bà-la-môn và
gia chủ ở Campà được nghe tiếng đồn như sau: "Sa-môn
Gotama, dòng họ Thích-ca, xuất gia từ gia tộc Thích-ca, đang
du hành trong nước Anga với đại chúng Tỷ-kheo khoảng năm trăm
vị đã đến tại thành Campà, và tại Campà. Sa-môn Gotama ở
trên bờ hồ Gaggara. Tiếng đồn tốt đẹp sau đây được
truyền đi về Thế Tôn Gotama: "Đây là đức Thế Tôn,
bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, Minh Hạnh Túc, Thiện Thệ,
Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Điều Ngự Trượng Phu, Thiên
Nhân Sư, Phật, Thế Tôn. Với thắng trí, Ngài tự thân
chứng ngộ thế giới này cùng với Thiên giới, Phạm thiên
giới, cùng với chúng Sa-môn, Bà-la-môn, các loài Trời và Người
- Khi đã chứng ngộ, Ngài còn tuyên thuyết điều Ngài đã
chứng ngộ, Ngài thuyết pháp sơ thiện, trung thiện, hậu
thiện, có nghĩa có văn. Ngài truyền dạy phạm hạnh hoàn toàn
đầu đủ trong sạch. Tốt đẹp thay, sự chiêm ngưỡng một
vị A-la-hán như vậy".
Rồi các Bà-la-môn và
gia chủ ở Campà, từng đoàn từng đoàn, lũ lượt đi ra
khỏi Campà và đến tại hồ nước Gaggara.
3. Lúc bấy giờ Bà-la-môn
Sonadanda đi lên trên lầu để nghỉ trưa, Bà-la-môn Sonadanda
thấy các Bà-la-môn và gia chủ ở Campà từng đoàn từng đoàn,
lũ lượt đi ra khỏi Campà và đến tại hồ nước Gaggara.
Thấy vậy, Bà-la-môn Sonadanda bèn gọi người gác cửa:
- Này người gác cửa,
vì sao các Bà-la-môn và gia chủ ở Campà từng đoàn từng đoàn
lũ lượt đi ra khỏi Campà và đến tại hồ Gaggara như vậy
?
- Thưa Tôn giả, có
Sa-môn Gotama, dòng họ Thích-ca, xuất gia từ gia tộc Thích-ca,
đang du hành trong nước Anga với đại chúng Tỷ-kheo khoảng năm
trăm vị, đến tại thành Campà, và tại Campà Sa-môn Gotama
ở trên bờ hồ Gaggara. Tiếng đồn tốt đẹp sau đây được
truyền đi về Thế Tôn Gotama: "Đây là Thế Tôn, bậc
A-la-hán, Chánh Đẳng Giác, Minh Hạnh Túc, Thiện Thệ, Thế
Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Điều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhân
Sư, Phật, Thế Tôn". Nay những người ấy đi đến để
yết kiến Tôn giả Gotama.
- Này người giữ
cửa, hãy đi đến các Bà-la-môn và gia chủ ở Campà, khi đến
nơi, hãy nói với những Bà-la-môn và gia chủ: "Bà-la-môn
Sonadanda có nói: "Này các Hiền giả, hãy chờ đợi ! Bà-la-môn
Sonadanda sẽ tự thân hành đến yết kiến Sa-môn Gotama".
- Dạ vâng !
Người giữ cửa ấy
vâng theo lời của Bà-la-môn Sonadanda, đi đến các Bà-la-môn
và gia chủ ở Campà. Khi đến xong, liền nói với các Bà-la-môn
và gia chủ ở Campà:
- Bà-la-môn Sonadanda có
nói: "Này các Hiền giả, hãy chờ đợi ! Bà-la-môn
Sonadanda sẽ tự thân hành đến yết kiến Sa-môn Gotama".
4. Lúc bấy giờ, có
khoảng năm trăm Bà-la-môn từ nhiều địa phương khác nhau,
đến ở tại Campà vì công vụ. Những Bà-la-môn nghe: "Bà-la-môn
Sonadanda sẽ đến yết kiến Sa-môn Gotama". Những Bà-la-môn
này đến Bà-la-môn Sonadanda, khi đến xong, liền thưa với Bà-la-môn
Sonadanda:
- Có phải Tôn giả
Sonadanda sẽ đến yết kiến Sa-môn Gotama ?
- Này các Hiền giả,
đó là ý định của ta. Ta sẽ đến yết kiến Sa-môn Gotama.
- Tôn giả Canke, chớ
có đến yết kiến Sa-môn Gotama. Thật không xứng đáng cho Tôn
giả Sonadanda đến yết kiến Sa-môn Gotama. Nếu Tôn giả
Sonadanda đến yết kiến Sa-môn Gotama, thì danh tiếng của Tôn
giả Sonadanda bị hao tổn, danh tiếng của Sa-môn Gotama được
tăng trưởng. Vì danh tiếng của Tôn giả Sonadanda bị hao
tổn và danh tiếng của Sa-môn Gotama được tăng trưởng, do
điểm này, thật không xứng đáng cho Tôn giả Sonadanda đến
yết kiến Sa-môn Gotama, thật xứng đáng cho Sa-môn Gotama yết
kiến Tôn giả Sonadanda.
Lại Tôn giả Sonadanda
thiện sanh cả từ mẫu hệ và phụ hệ, huyết thống thanh
tịnh cho đến bảy đời tổ phụ không bị một vết nhơ nào,
không bị một dèm pha nào về vấn đề huyết thống thọ
sanh. Vì Tôn giả Sonadanda thiện sanh cả từ mẫu hệ và phụ
hệ, huyết thống thanh tịnh cho đến bảy đời tổ phụ, không
bị một vết nhơ nào, không bị một chỉ trích nào về vấn
đề huyết thống thọ sanh, do điểm này, thật không xứng đáng
cho Tôn giả Sonadanda đến yết kiến Sa-môn Gotama, thật xứng
đáng cho Sa-môn Gotama đến yết kiến Bà-la-môn Sonadanda. Lại
Tôn giả Sonadanda là nhà giàu có, đại phú, sung túc... Lại Tôn
giả Sonadanda là nhà phúng tụng, nhà trì chú, thông hiểu ba
tập Vedà với danh nghĩa, lễ nghi, ngữ nguyên, chú giải và
lịch sử truyền thống là thứ năm, thông hiểu ngữ pháp và
văn phạm, biện tài về Thuận thế (tự nhiên học) và tướng
của vị đại nhân. Tôn giả Sonadanda đẹp trai, khả ái, làm
đẹp lòng người, với màu da thù thắng khôi ngô tuấn tú,
cử chỉ trang nhã, dáng điệu cao thượng. Tôn giả Sonadanda
thiện ngôn, dùng lời thiện ngôn nói lời tao nhã, ý nghĩa
minh bạch, giọng nói không bập bẹ phều phào, giải thích
nghĩa lý minh xác. Tôn giả Sonadanda là bậc tôn sư của hàng
tôn sư nhiều người, dạy ba trăm thanh niên Bà-la-môn tụng
đọc chú thuật, thanh niên Bà-la-môn từ nhiều phương, từ
nhiều nước, tha thiết với chú thuật đến với Tôn giả
Sanadanda để học thuộc lòng các chú thuật. Tôn giả
Sonadanda niên cao, lạp lớn, bậc lão thành, đến tuổi trưởng
thượng; còn Sa-môn Gotama thì tuổi trẻ, xuất gia chưa được
nhiều năm. Tôn giả Sonadanda được vua Seniya Bimbisara (Tần-bà-ta-la)
xứ Magadha (Ma-kiệt-đà) kính trọng, tôn sùng, chiêm ngưỡng,
kính lễ, trọng vọng. Tôn giả Sonadanda được Bà-la-môn
Pokkharasàdi kính trọng tôn sùng, chiêm ngưỡng, kính lễ,
trọng vọng. Tôn giả Sonadanda sống ở Campà, một địa phương
dân chúng đông đúc, cỏ cây, ao nước phì nhiêu, lúa gạo
sung túc, một vương lãnh địa, một tịnh thí địa, một ân
tứ của vua Seniya Bimbisàra xứ Magadha. Do điểm này, thật không
xứng đáng cho Tôn giả Sonadanda đến yết kiến Sa-môn Gotama,
thật xứng đáng cho Sa-môn Gotama yết kiến Tôn giả Sonadanda.
6. Nghe nói vậy, Bà-la-môn
Sonadanda nói với những Bà-la-môn ấy:
- Các Hiền giả, hãy
nghe ta giải thích vì sao thật xứng đáng cho chúng ta đến
yết kiến Sa-môn Gotama, trái lại thật không xứng đáng cho
Sa-môn Gotama đến thăm chúng ta. Này các Hiền giả, thật
vậy, Sa-môn Gotama thiện sanh cả từ mẫu hệ và phụ hệ,
huyết thống thanh tịnh cho đến bảy đời tổ phụ không
bị một vết nhơ nào, không bị một dèm pha nào về vấn đề
huyết thống thọ sanh; vì điểm này thật không xứng đáng
cho Sa-môn Gotama đến yết kiến chúng ta, trái lại thật
xứng đáng cho chúng ta đến yết kiến Sa-môn Gotama.
Này các Hiền giả,
thật vậy, Sa-môn Gotama xuất gia từ bỏ đại gia đình
quyến thuộc.
Này các Hiền giả,
thật vậy, Sa-môn Gotama xuất gia từ bỏ rất nhiều vàng
bạc, bỏ cả loại đang chôn dưới đất lẫn loại trên
mặt đất.
Này các Hiền giả,
thật vậy, Sa-môn Gotama trong tuổi thanh niên, tóc còn đen nhánh,
trong tuổi trẻ đẹp của thời niên thiếu, đã xuất gia từ
bỏ gia đình sống không gia đình.
Này các Hiền giả,
thật vậy, Sa-môn Gotama dầu song thân không đồng ý, khóc
than, nước mắt thấm ướt cả mặt, vẫn cạo bỏ râu tóc,
khoác áo cà-sa, xuất gia từ bỏ gia đình, sống không gia đình.
Này các Hiền giả,
thật vậy, Sa-môn Gotama đẹp trai, khả ái, làm đẹp lòng
mọi người, với màu da thù thắng, khôi ngô tuấn tú, cử
chỉ trang nhã, dáng điệu cao thượng.
Này các Hiền giả,
thật vậy, Sa-môn Gotama có đức hạnh, gìn giữ giới hạnh
của bậc Thánh, có thiện đức, đầy đủ thiện đức.
Này các Hiền giả,
thật vậy, Sa-môn Gotama thiện ngôn, dùng lời thiện ngôn, nói
lời tao nhã, ý nghĩa minh bạch, giọng nói không bập bẹ,
phều phào, giải thích nghĩa lý minh xác.
Này các Hiền giả,
thật vậy, Sa-môn Gotama là bậc tôn sư trong các hàng tôn sư
của nhiều người.
Này các Hiền giả,
thật vậy, Sa-môn Gotama đã diệt trừ tham dục, đã diệt
trừ được mọi xao động của tâm.
Này các Hiền giả,
thật vậy, Sa-môn Gotama chủ trương về nghiệp, chủ trương
về hành động, đặt trọng tâm vào chí thiện khi thuyết pháp
với chúng Bà-la-môn.
Này các Hiền giả,
thật vậy, Sa-môn Gotama xuất gia từ chủng tộc cao quý, từ
dòng họ Sát-đế-lỵ thanh tịnh.
Này các Hiền giả,
thật vậy, Sa-môn Gotama xuất gia từ chủng tộc khá giả, đại
phú, tài sản sung mãn.
Này các Hiền giả,
thật vậy, dân chúng băng ngàn vượt biển (băng qua nhiều địa
phương, băng qua nhiều quốc độ) đến hỏi đạo Sa-môn
Gotama.
Này các Hiền giả,
thật vậy, có hàng ngàn Thiên, Nhân đến quy y Sa-môn Gotama.
Này các Hiền giả,
thật vậy, tiếng đồn tốt đẹp sau đây được truyền đi
về Sa-môn Gotama: "Ngài là bậc Thế Tôn, A-la-hán, Chánh
Đẳng Giác, Minh Hạnh Túc, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng
Sĩ, Điều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhân Sư, Phật, Thế Tôn".
Này các Hiền giả,
thật vậy, Sa-môn Gotama có đầy đủ ba mươi hai tướng tốt
của bậc đại nhân.
Này các Hiền giả,
thật vậy, Sa-môn Gotama nói lời chào đón, thân thiện, tao nhã,
trang trọng, chân trực thẳng thắn, lời nói có dẫn chứng.
Này các Hiền giả,
thật vậy, Sa-môn Gotama được bốn chúng kính trọng, tôn sùng,
chiêm ngưỡng, kính nể, trọng vọng.
Này các Hiền giả,
thật vậy, rất nhiều Thiên, Nhân tín ngưỡng Sa-môn Gotama.
Này các Hiền giả,
thật vậy, ở tại làng nào, thôn ấp nào, Sa-môn Gotama cư trú,
tại làng ấy, tại thôn ấp ấy, các loài phi nhân không làm
hại loài người.
Này các Hiền giả,
thật vậy, Sa-môn Gotama là giáo hội chủ, giáo phái chủ, giáo
phái sư, được tôn là tối thượng trong các giáo tổ.
Này các Hiền giả,
danh tiếng của một số Sa-môn, Bà-la-môn dựa trên những
bằng chứng không đâu, danh tiếng của Sa-môn Gotama không
phải vậy. Danh tiếng của Sa-môn Gotama dựa trên trí đức vô
thượng của Ngài.
Này các Hiền giả,
thật vậy, vua Seniya Bimbisàra nước Magadha, cùng với vương
tử, cung phi, thị tùng đều quy y Sa-môn Gotama.
Này các Hiền giả,
thật vậy, vua Pasenadi nước Kosala, cùng với vương tử, cung
phi, thị tùng đều quy y Sa-môn Gotama.
Này các Hiền giả,
thật vậy, Bà-la-môn Pokkharasàdi cùng với các con, vợ, thị
giả, đều quy y Sa-môn Gotama.
Này các Hiền giả,
thật vậy, Sa-môn Gotama được vua Seniya Bimbisàra nước
Magadha kính trọng, tôn sùng, chiêm ngưỡng, kính lễ, trọng
vọng.
Này Hiền giả, thật
vậy, Sa-môn Gotama, được Bà-la-môn Pokkharasàdi kính trọng, tôn
sùng, chiêm ngưỡng , kính lễ, trọng vọng.
Này các Hiền giả,
thật vậy, Sa-môn Gotama được vua Pasenadi nước Kosala kính
trọng, tôn sùng, chiêm ngưỡng, kính lễ trọng vọng.
Này các Hiền giả,
thật vậy, Sa-môn Gotama đã đến Campà, nay đang ở tại Campà,
trên bờ ao Gaggara. Những Sa-môn, Bà-la-môn nào đến ruộng làng
chúng ta đều là khách của chúng ta. Đối với khách, chúng
ta phải kính trọng, tôn sùng, chiêm ngưỡng, kính lễ, trọng
vọng. Này các Hiền giả, nay Sa-môn Gotama đã đến Campà,
hiện ở tại Campà trên bờ hồ Gaggara, như vậy Sa-môn Gotama
là khách của chúng ta. Và đã là khách, chúng ta phải kính
trọng, tôn sùng, chiêm ngưỡng, kính lễ, trọng vọng. Do điểm
này, thật không xứng đáng cho Tôn giả Gotama đến yết
kiến chúng ta, thật xứng đáng cho chúng ta đến yết kiến Tôn
giả Gotama. Này các Hiền giả, đó là những ưu điểm mà ta
được biết về Tôn giả Gotama. Tôn giả Gotama không phải có
chừng ấy ưu điểm mà thôi. Tôn giả Gotama có đến vô lượng
ưu điểm.
7. Khi nghe nói vậy, các
Bà-la-môn ấy nói với Bà-la-môn Sonadanda:
- Tôn giả Sonadanda đã
tán thán Sa-môn Gotama như vậy dầu cho một ai ở xa Tôn giả
Gotama đến một trăm do tuần cũng đủ cho con người của gia
tộc đi đến yết kiến Sa-môn Gotama, dầu phải đem theo lương
thực. Do vậy, tất cả chúng tôi sẽ đi đến yết kiến Sa-môn
Gotama.
Lúc bấy giờ, Bà-la-môn
Sonadanda cùng với đại chúng Bà-la-môn đi đến bờ hồ
Gaggara.
8. Sự lo lắng sau đây
khởi lên trong tâm trí của Bà-la-môn Sonadanda, khi đi ngang qua
khu rừng: "Nếu ta hỏi Sa-môn Gotama một câu và nếu Sa-môn
Gotama trả lời với ta như sau: "Này Bà-la-môn, không nên
đặt câu hỏi như thế này". Thời như vậy, hội chúng này
sẽ khinh miệt ta: "Bà-la-môn Sonadanda là ngu si, bất tài,
không thể hỏi một câu cho chín chắn". Nếu hội chúng này
khinh miệt ta thời danh tiếng ta bị giảm bớt. Và ai bị danh
tiếng giảm bớt thời thâu nhận cúng dường bị giảm
thiểu. Vì cúng dường của chúng ta tùy thuộc với danh dự
chúng ta được có. Nếu Sa-môn Gotama hỏi ta một câu, câu
trả lời của ta về câu hỏi ấy có thể không làm cho tâm
trí được thỏa mãn; và nếu Sa-môn Gotama nói với ta như
sau: "Này Bà-la-môn, câu hỏi ấy nên trả lời như thế này",
thời như vậy, hội chúng này sẽ khinh miệt ta: "Bà-la-môn
Sonadanda là ngu si bất tài không thể làm cho tâm trí Sa-môn
Gotama thỏa mãn với câu trả lời câu hỏi ấy". Nếu
hội chúng này khinh miệt ta thì danh tiếng ta bị giảm bớt và
ai bị danh tiếng giảm bớt, thời thâu nhận cúng dường bị
giảm thiểu, vì cúng dường của chúng ta tùy thuộc với danh
dự chúng ta được có. Nếu ta đi đến gần như thế này mà
ta trở về không gặp Sa-môn Gotama, thời hội chúng này sẽ
khinh miệt ta: "Bà-la-môn Sonadanda là người ngu si bất tài,
kiêu mạn, cứng đầu, sợ hãi, không dám đến yết kiến
Sa-môn Gotama, làm sao đã đi đến gần như thế này mà lại
trở về không gặp Sa-môn Gotama". Nếu hội chúng khinh
miệt ta, thì danh dự ta bị giảm bớt, và ai bị danh dự
giảm bớt thời thâu nhận cúng dường bị giảm thiểu. Vì cúng
dường của chúng ta tùy thuộc với danh dự chúng ta được có".
9. Lúc bấy giờ Bà-la-môn
Sonadanda đến chỗ đức Thế Tôn. Sau khi đến bèn nói lời
thân ái, chào đón, chúc tụng rồi ngồi xuống một bên. Các
Bà-la-môn và gia chủ ở Campà, có người đảnh lễ Sa-môn
Gotama rồi ngồi xuống một bên, có người nói lời thân ái
chào đón chúc tụng với Sa-môn Gotama rồi ngồi xuống một bên,
có người chắp tay vái chào Sa-môn Gotama rồi ngồi xuống
một bên, có người nói tên và dòng họ rồi ngồi xuống
một bên, có người yên lặng ngồi xuống một bên.
10. Lúc ấy Bà-la-môn
Sonadanda đang ngồi, tâm trí lo lắng: "Nếu ta hỏi Sa-môn
Gotama một câu và nếu Sa-môn Gotama trả lời với ta như sau:
"Này Bà-la-môn, không nên đặt câu hỏi như vậy, nên đặt
câu hỏi như thế này". Thời như vậy hội chúng sẽ
khinh miệt ta: "Bà-la-môn Sonadanda là ngu si, bất tài, không
thể hỏi một câu cho chín chắn". Nếu hội chúng này
khinh miệt ta thì danh tiếng ta bị giảm bớt. Và ai bị danh
tiếng giảm bớt thời thâu nhận cúng dường bị giảm
thiểu. Vì cúng dường của chúng ta tùy thuộc với danh
tiếng chúng ta được có. Nếu Sa-môn Gotama hỏi ta một câu và
câu trả lời của ta về câu hỏi ấy có thể không làm cho tâm
trí được thỏa mãn, và nếu Sa-môn Gotama nói với ta như
thế này; "Này Bà-la-môn, câu hỏi ấy không nên trả
lời như vậy". Này Bà-la-môn , câu hỏi ấy nên trả
lời như thế này, thời như vậy hội chúng này sẽ khinh
miệt ta: "Bà-la-môn Sonadanda là người ngu si, bất tài, không
làm cho tâm trí Sa-môn Gotama thỏa mãn với câu trả lời
(ấy)". Nếu hội chúng này khinh miệt ta thời danh tiếng
ta bị giảm bớt. Và ai danh tiếng bị giảm bớt thì thâu
nhận cúng dường bị giảm thiểu. Vì cúng dường của chúng
ta tùy thuộc với danh tiếng chúng ta được có. Mong rằng
Sa-môn Gotama hãy hỏi ta câu hỏi thuộc sự truyền bá về ba
quyển Vedà. Như vậy chắc chắn ta có thể làm tâm trí của
Ngài được thỏa mãn với câu trả lời của ta cho câu hỏi
ấy".
11. Lúc bấy giờ, đức
Thế Tôn được biết sự phân vân lo lắng của Bà-la-môn
Sonadanda với tri giác của mình, liền tự nghĩ: "Bà-la-môn
Sonadanda này đang phân vân lo lắng. Ta hãy hỏi Bà-la-môn
Sonadanda với câu hỏi thuộc sự truyền về ba quyển Vedà".
Rồi đức Thế Tôn
hỏi Bà-la-môn Sonadanda:
- Này Bà-la-môn,
những vị Bà-la-môn phải đầy đủ bao nhiêu đức tính mới
được gọi là Bà-la-môn, và để có thể khi nói "tôi là
Bà-la-môn ", lời nói ấy là chơn chánh, không phải là
lời nói dối ?
12. Lúc bấy giờ Bà-la-môn
Sonadanda suy nghĩ: "Thật vậy, điều mà chúng ta mong ước,
hy vọng, yêu cầu, mong đợi. Mong Sa-môn Gotama hãy hỏi ta câu
hỏi thuộc sự truyền về ba quyển Vedà. Như vậy chắc
chắn ta có thể làm tâm trí của Ngài được thỏa mãn với
câu trả lời cho câu hỏi ấy, và nay Sa-môn Gotama hỏi ta câu
hỏi thuộc sự truyền về ba quyển Vedà. Chắc chắn ta có
thể làm cho tâm trí của Ngài được thỏa mãn với câu trả
lời cho câu hỏi ấy".
13. Rồi Bà-la-môn
Sonadanda ngồi thẳng lưng, nhìn xung quanh hội chúng và bạch
đức Thế Tôn:
- Có năm đức tánh,
những vị Bà-la-môn phải đầy đủ mới được gọi là Bà-la-môn
và để có thể khi nói: "Tôi là Bà-la-môn ", lời nói
ấy chơn chánh, không phải là lời nói dối. Thế nào là năm
? Ở đây, này Tôn giả, người Bà-la-môn thiện sanh cả từ
mẫu hệ và phụ hệ, huyết thống thanh tịnh cho đến bảy
đời tổ phụ, không bị một vết nhơ nào, không bị một dèm
pha nào về vấn đề huyết thống thọ sanh. Vị ấy là nhà
phúng tụng, nhà trì chú, thông hiểu ba tập Vedà với danh nghĩa,
lễ nghi, ngữ nguyên, chú giải và lịch sử truyền thống là
thứ năm, thông hiểu ngữ pháp và văn phạm, biệt tài về
Thuận thế (tự nhiên học) và tướng của vị đại nhân.
Vị ấy đẹp trai, khả ái, làm đẹp lòng mọi người, với
màu da thù thắng, khôi ngô tuấn tú, cử chỉ trang nhã, dáng
điệu cao thượng. Vị ấy có đức hạnh, đức độ cao dày,
đầy đủ giới hạnh cao dày. Và vị ấy là người học
rộng, sáng suốt, là người đệ nhất hay đệ nhị trong
những người cầm muỗng (để đổ bơ làm lễ tế thần). Này
Tôn giả Gotama, đó là năm đức tánh, những vị Bà-la-môn
phải đầy đủ mới được gọi là Bà-la-môn và để có
thể, khi nói: "Tôi là Bà-la-môn ", lời nói ấy là chơn
chánh, không phải là lời nói dối.
14. - Này Bà-la-môn,
trong năm đức tánh này, có thể bỏ qua một đức tánh nào,
chỉ có bốn đức tánh thôi, mà vẫn có thể gọi là Bà-la-môn
và để có thể khi nói: "Tôi là Bà-la-môn ", lời nói
ấy là lời nói chơn chánh, không phải là lời nói dối.
- Tôn giả Gotama, có
thể được. Tôn giả Gotama, trong năm đức tánh này, chúng tôi
có thể bỏ dung sắc. Thật vậy, dung sắc làm được gì ?
Khi một Tôn giả Bà-la-môn thiện sanh từ mẫu hệ và phụ
hệ, huyết thống thanh tịnh cho đến bảy đời tổ phụ, không
bị một vết nhơ nào, không bị một dèm pha nào về vấn đề
huyết thống thọ sanh. Vị ấy lại là nhà phúng tụng, nhà
trì chú, thông hiểu ba tập Vedà với danh nghĩa, lễ nghi,
ngữ nguyên, chú giải, và lịch sử truyền thống là thứ năm,
thông hiểu ngữ pháp và văn phạm, biệt tài về Thuận thế
(tự nhiên học) và tướng của vị đại nhân. Vị ấy có đức
hạnh, đức độ cao dày, đầy đủ giới hạnh cao dày. Và
vị ấy là người học rộng, sáng suốt, là người đệ
nhất hay đệ nhị trong những người cầm muỗng. Này Tôn
giả Gotama, những đức tánh này, những vị Bà-la-môn phải
đầy đủ mới được gọi là Bà-la-môn và để có thể, khi
nói: "Tôi là Bà-la-môn ", lời nói ấy là chơn chánh,
không phải là lời nói dối.
15. - Này Bà-la-môn,
trong bốn đức tánh này, có thể bỏ qua một đức tánh nào,
chỉ có ba đức tánh thôi, mà vẫn có thể gọi là Bà-la-môn
và để có thể khi nói: "Tôi là Bà-la-môn ", lời nói
ấy là lời nói chơn chánh, không phải là lời nói dối.
- Tôn giả Gotama, có
thể được. Tôn giả Gotama, trong bốn đức tánh này, chúng tôi
có thể bỏ chú thuật. Thật vậy, chú thuật làm được gì
? Khi một Tôn giả Bà-la-môn thiện sanh từ mẫu hệ và phụ
hệ, huyết thống thanh tịnh cho đến bảy đời tổ phụ, không
bị một vết nhơ nào, không bị một dèm pha nào về vấn đề
huyết thống thọ sanh. Vị ấy lại là nhà phúng tụng, nhà
trì chú, thông hiểu ba tập Vedà với danh nghĩa, lễ nghi,
ngữ nguyên, chú giải, và lịch sử truyền thống là thứ năm,
thông hiểu ngữ pháp và văn phạm, biệt tài về Thuận thế
(tự nhiên học) và tướng của vị đại nhân, vị ấy lại
có đức hạnh, đức độ cao dày, đầy đủ giới hạnh cao dày,
vị ấy là người học rộng, sáng suốt, là người đệ
nhất hay đệ nhị trong những người cầm muỗng. - Này Tôn
giả Gotama, những đức tính này, những vị Bà-la-môn phải
đầy đủ mới được gọi là Bà-la-môn và để có thể, khi
nói: "Tôi là Bà-la-môn ", lời nói ấy là chơn chánh,
không phải là lời nói dối.
16. - Này Bà-la-môn,
trong ba đức tánh này, có thể bỏ qua một đức tánh nào,
chỉ có hai đức tánh thôi, mà vẫn có thể gọi là Bà-la-môn
và để có thể khi nói: "Tôi là Bà-la-môn ", lời nói
ấy là chơn chánh, không phải là lời nói dối.
- Tôn giả Gotama, có
thể được. Tôn giả Gotama, trong ba đức tánh này, chúng tôi
có thể bỏ thọ sanh. Thật vậy, thọ sanh làm được gì ?
Khi một Tôn giả Bà-la-môn có đức hạnh, đức độ cao dày,
đầy đủ giới hạnh cao dày, vị ấy là người học rộng,
sáng suốt, là người đệ nhất hay đệ nhị trong những người
cầm muỗng. Những đức tánh này, những vị Bà-la-môn phải
đầy đủ mới được gọi là Bà-la-môn và để có thể, khi
nói: "Tôi là Bà-la-môn " lời nói ấy là chơn chánh,
không phải là lời nói dối.
17. Khi nghe nói vậy,
những vị Bà-la-môn kia nói với Bà-la-môn Sonadanda:
- Này Tôn giả
Sonadanda, chớ có nói như vậy ! Này Tôn giả Sonadanda, chớ có
nói như vậy ! Tôn giả Sonadanda khinh bác dung sắc, khinh bác
chú thuật, khinh bác thọ sanh. Thật sự Tôn giả Sonadanda đã
ngả theo quan niệm của Sa-môn Gotama.
18. Lúc bấy giờ đức
Thế Tôn nói với những vị Bà-la-môn ấy:
- Nếu các người Bà-la-môn
nghĩ: "Bà-la-môn Sonadanda không phải là bậc đa văn, Bà-la-môn
Sonadanda không phải là nhà hùng biện giỏi, Bà-la-môn
Sonadanda không phải là nhà bác học và Bà-la-môn Sonadanda không
có thể biện luận với Sa-môn Gotama về vấn đề này",
thời Bà-la-môn Sonadanda hãy đứng yên và để các ngươi
biện luận với Ta. Nếu các người Bà-la-môn nghĩ: "Bà-la-môn
Sonadanda là bậc đa văn, Bà-la-môn Sonadanda là nhà hùng biện
giỏi, Bà-la-môn Sonadanda là nhà bác học, và Bà-la-môn
Sonadanda có thể biện luận với Sa-môn Gotama về vấn đề này",
thời các ngươi đứng yên và để Bà-la-môn Sonadanda biện
luận với Ta.
19. Khi nghe nói vậy, Bà-la-môn
Sonadanda bạch với đức Thế Tôn:
- Tôn giả Gotama hãy
đứng yên. Tôn giả Gotama hãy giữ im lặng. Tôi sẽ trả
lời cho các vị Bà-la-môn ấy đúng với chánh pháp.
Rồi Bà-la-môn
Sonadanda nói với những vị Bà-la-môn ấy:
- Này các Hiền giả,
chớ có nói như vậy: "Tôn giả Sonadanda khinh bác dung
sắc, khinh bác chú thuật, khinh bác thọ sanh. Thật sự Tôn
giả Sonadanda đã ngả theo quan niệm của Sa-môn Gotama". Này
các Hiền giả, tôi không có phỉ báng dung sắc hoặc chú
thuật hoặc thọ sanh.
20. Lúc bấy giờ thanh
niên Angaka là người cháu của Bà-la-môn Sonadanda đang ngồi
trong hội chúng ấy. Bà-la-môn Sonadanda nói với những vị Bà-la-môn
kia:
- Này các Hiền giả,
các Hiền giả có thấy người cháu tôi, thanh niên Angaka không?
- Thưa Tôn giả, có
thấy.
- Các Hiền giả, thanh
niên Angaka là đẹp trai khả ái, làm đẹp lòng mọi người,
với màu da thù thắng, khôi ngô tuấn tú, cử chỉ trang nhã,
dáng điệu cao thượng, không một ai trong chúng này có thể
bằng được về dung sắc, trừ Sa-môn Gotama. Này các Hiền
giả, thanh niên Angaka là nhà trì chú, thông hiểu ba tập Vedà,
với danh nghĩa, lễ nghi, ngữ nguyên, chú giải, và lịch sử
truyền thống là thứ năm, thông hiểu ngữ pháp và văn
phạm, biệt tài về Thuận thế (tự nhiên học) và tướng
của vị đại nhân. Chính ta dạy cho nó chú thuật. Này các
Hiền giả, thanh niên Angaka thiện sanh cả từ mẫu hệ và
phụ hệ, huyết thống thanh tịnh cho đến bảy đời tổ
phụ, không bị một chỉ trích nào về vấn đề huyết
thống thọ sanh. Ta biết cha và mẹ nó. Này các Hiền giả
nếu thanh niên Angaka giết hại các loại hữu tình, lấy của
không cho, đi tư thông với vợ người, nói láo, uống rượu,
như vậy này các Hiền giả, nay dung sắc làm được cái gì,
thọ sanh làm được cái gì? Này các Hiền giả, khi một Bà-la-môn
nào có đức hạnh, đức độ cao dày, đầy đủ giới hạnh
cao dày, lại là người học rộng, sáng suốt, là người đệ
nhất hay đệ nhị trong những người cầm muỗng. Này các
Hiền giả, những Bà-la-môn nào đầy đủ hai đứng tánh ấy
mới được gọi là Bà-la-môn và để có thể, khi nói:
"Tôi là Bà-la-môn ", lời nói ấy là chơn chánh, không
phải là lời nói dối.
21. - Này Bà-la-môn
trong hai đức tánh ấy, có thể bỏ qua một đức tánh, và
những người Bà-la-môn đầy đủ một đức tánh nào, để có
thể khi nói: "Tôi là Bà môn", lời nói ấy là lời nói
chơn chánh, không phải là lời nói dối.
- Tôn giả Gotama, không
thể được. Tôn giả Gotama, trí tuệ được giới hạnh làm
cho thanh tịnh, giới hạnh được trí tuệ làm cho thanh tịnh.
Chỗ nào có giới hạnh, chỗ ấy có trí tuệ; chỗ nào có trí
tuệ, chỗ ấy có giới hạnh; người có giới hạnh nhất định
có trí tuệ; người có trí tuệ nhất định có giới hạnh.
Giới hạnh và trí tuệ được xem là tối thắng ở trên đời.
Tôn giả Gotama, cũng như lấy bàn tay rửa bàn tay, lấy bàn chân
để rửa bàn chân; cũng vậy, Tôn giả Gotama, trí tuệ được
giới hạnh làm cho thanh tịnh, giới hạnh được trí tuệ làm
cho thanh tịnh. Chỗ nào có giới hạnh, chỗ ấy có trí tuệ;
chỗ nào có trí tuệ, chỗ ấy có giới hạnh. Người có
giới hạnh nhất định có trí tuệ; người có trí tuệ
nhất định có giới hạnh. Giới hạnh và trí tuệ được
xem là tối thắng ở trên đời.
22. - Thật như vậy, này
Bà-la-môn . Này Bà-la-môn, trí tuệ được giới hạnh làm cho
thanh tịnh, giới hạnh được trí tuệ làm cho thanh tịnh.
Chỗ nào có giới hạnh, chỗ ấy có trí tuệ; chỗ nào có trí
tuệ, chỗ ấy có giới hạnh. Người có giới hạnh nhất định
có trí tuệ; người có trí tuệ nhất định có giới hạnh.
Giới hạnh và trí tuệ được xem là tối thắng ở trên đời.
Nhưng này Bà-la-môn, thế nào là giới hạnh, thế nào là trí
tuệ ?
- Tôn giả Gotama, chúng
tôi chỉ biết có vậy là tột bực về vấn đề này. Lành
thay, nếu Tôn giả Gotama giải thích ý nghĩa của câu nói ấy
!
23. - Này Bà-la-môn,
vậy hãy nghe và suy nghĩ kỹ, ta sẽ nói.
- Tôn giả, xin vâng. Bà-la-môn
Sonadanda trả lời đức Thế Tôn.
Đức Thế Tôn thuyết
như sau:
- Này Bà-la-môn, ở đây
đức Thế Tôn ra đời, là bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Giác...
(giống như kinh Sa-môn Quả, chương 40)... Này Bà-la-môn, như
vậy vị Tỷ-kheo đầy đủ giới hạnh. Này Bà-la-môn, đó là
giới hạnh.
... vị ấy chứng và
trú sơ thiền... chứng và trú đệ nhị thiền... đệ tam
thiền... chứng và trú đệ tứ thiền... tâm hướng đến tri
kiến... Này Bà-la-môn như vậy là trí huệ [như kinh Sàmannaphala
(Sa-môn Quả), từ chương 40 đến 63, và từ chương 75 đến
chương 98].
24. Khi nghe nói như
vậy, Bà-la-môn Sonadanda nói với đức Thế Tôn:
- Thật là vi diệu
thay, Tôn giả Gotama ! Thật là vi diệu thay, Tôn giả Gotama ! Tôn
giả Gotama, như người dựng đứng lại những gì bị quăng
ngã xuống, phơi bày ra những gì bị che kín, chỉ đường cho
kẻ bị lạc hướng, đem đèn sáng vào trong bóng tối để
những ai có mắt có thể thấy sắc. Cũng vậy chánh pháp đã
được Tôn giả Gotama dùng nhiều phương tiện trình bày
giải thích. Vậy nay con xin quy y Thế Tôn Gotama, quy y Pháp và
quy y Tỷ-kheo Tăng. Mong Tôn giả Gotama nhận con làm đệ tử,
từ nay trở đi cho đến mạng chung, con trọn đời quy ngưỡng.
Và mong Tôn giả Gotama, ngày mai cùng chúng Tỷ-kheo nhận lời
mời đến dùng cơm do con mời.
Đức Thế Tôn im
lặng nhận lời. Lúc bấy giờ Bà-la-môn Sonadanda được
biết Đức Thế Tôn đã nhận lời, liền từ chỗ ngồi đứng
dậy, đảnh lễ đức Thế Tôn, thân phía hữu hướng về đức
Phật và từ biệt. Rồi Bà-la-môn Sonadanda khi đêm đã mãn
liền làm cho sẵn sàng tại nhà các món thượng vị, loại
cứng và loại mềm, rồi báo thì giờ cho đức Thế Tôn:
"Giờ đã đến, Tôn giả Gotama, cơm đã sẵn sàng".
25. Khi ấy đức Thế
Tôn buổi sáng đắp y, đem theo bình bát, và cùng chúng
Tỷ-kheo đi đến cư xá của Bà-la-môn Sonadanda, đi đến
liền ngồi trên chỗ đã soạn sẵn. Bà-la-môn Sonadanda tự
tay làm cho chúng Tỷ-kheo với đức Phật là vị cầm đầu,
thỏa mãn với những món ăn thượng vị, loại cứng và
loại mềm. Lúc bấy giờ Bà-la-môn Sonadanda, sau khi được
biết đức Thế Tôn dùng cơm đã xong, đã rửa tay và bát,
liền lấy một ghế thấp khác ngồi xuống một bên. Sau khi
ngồi xuống một bên, Bà-la-môn Sonadanda bạch đức Thế Tôn:
26. - Tôn giả Gotama,
khi con ở trong hội chúng nếu con từ chỗ ngồi đứng dậy và
đảnh lễ Thế Tôn Gotama thời hội chúng này sẽ phỉ báng
con. Ai bị hội chúng này phỉ báng, thời danh tiếng sẽ bị
tổn giảm, và ai danh tiếng bị tổn giảm, thời thâu nhận cúng
dường bị giảm thiểu. Vì cúng dường tùy thuộc vào danh
tiếng chúng con có. Tôn giả Gotama, nếu ở trong hội chúng mà
con chắp tay vái chào, mong Tôn giả Gotama nhận đấy là con đứng
dậy. Tôn giả Gotama, nếu trong hội chúng mà con tháo khăn đầu,
mong Tôn giả Gotama nhận đấy là con vái chào với đầu của
con. Tôn giả Gotama, khi con đi trên xe, nếu con xuống xe và đảnh
lễ Thế Tôn Gotama, thời hội chúng sẽ phỉ báng con. Ai bị
hội chúng này phỉ báng, thời danh tiếng bị tổn giảm, và
ai bị danh tiếng tổn giảm, thời thâu nhận cúng dường bị
giảm thiểu. Vì sự cúng dường tùy thuộc vào danh tiếng chúng
con có. Tôn giả Gotama, nếu trong khi con đi xe, con hạ cán roi
xuống, mong Tôn giả Gotama nhận đấy là con xuống xe. Tôn
giả Gotama, nếu trong khi con đi xe, con vẫy tay, mong Tôn giả
Gotama nhận đấy là con vái chào với đầu của con.
27. Rồi đức Thế Tôn
với một thời thuyết pháp, giảng dạy, khích lệ, kích thích
và làm cho Bà-la-môn Sonadanda hoan hỷ, rồi từ chỗ ngồi đứng
dậy và từ biệt.
--- o0o ---
| Mục lục - Kinh Trường Bộ |
|
1| 2 | 3 |
4 | 5 |
6 & 7 | 8 | 9
| 10 | 11 | 12
| 13 | 14
| 15
| 16 |
17 | 18 |
| 19 | 20 | 21
| 22 | 23 | 24
| 25 | 26 | 27
| 28 | 29
| 30 | 31 | 32
| 33 | 34 |
--- o0o ---
| Thư Mục Tác Giả |
Tổ chức đánh máy:
Hứa Dân Cường
Chân thành cảm ơn Cư sĩ Bình Anson đã gởi tặng phiên bản điện tử bộ
Kinh này.
Nguồn: www.quangduc.com
Về danh mục
