Kinh Điển Phật Giáo

Phật bảo: Thiện Hiện! Nếu Bồ tát Ma ha tát an trụ tĩnh lự Ba la mật đa đối các hữu tình hành thí tài pháp, nghĩa là lìa pháp dục ác bất thiện có tầm có tứ, lìa sanh mừng vui vào sơ tĩnh lự, nói rộng cho đến vào định diệt tưởng thọ. Bồ tát Ma ha tát này đem tâm không loạn vì các hữu tình tuyên nói chánh pháp hành thí tài pháp. Bồ tát Ma ha tát này thường tự hành thí tài pháp, cũng thường khuyên người hành thí tài pháp, phải chánh xưng nêu pháp hành thí tài pháp, vui mừng khen ngợi kẻ hành thí tài pháp. Bồ tát Ma ha tát này đem căn lành đây chẳng cầu Thanh văn bậc Ðộc giác thảy, chỉ đem căn lành bố thí như thế cùng các hữu tình bình đẳng chung có, hồi hướng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề. Ðem vô sở đắc mà làm phương tiện, khi hồi hướng Ðại Bồ đề như thế xa lìa ba tâm là ai hồi hướng, hồi hướng về đâu, lấy gì hồi hướng? Ðấy là Bồ tát Ma ha tát này an trụ tĩnh lự Ba la mật đa dẫn nhiếp bố thí Ba la mật đa.

Nếu Bồ tát Ma ha tát an trụ tĩnh lự Ba la mật đa thọ trì tịnh giới, thường chẳng khởi tâm đồng hành tham sân si. Cũng chẳng phát tâm đồng hành xan ganh phá giới. Chỉ thường phát khởi tác ý tương ưng Nhất thiết trí trí. Lại đem căn lành tịnh giới như thế chẳng cầu Thanh văn bậc Ð?c giác thảy, cùng các hữu tình bình đẳng chung có, hồi hướng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề. Ðem vô sở đắc mà làm phương tiện, khi hồi hướng Ðại Bồ đề như thế xa lìa ba tâm là ai hồi hướng, hồi hướng về đâu, lấy gì hồi hướng? Ðấy là Bồ tát Ma ha tát an trụ tĩnh lự Ba la mật đa dẫn nhiếp tịnh giới Ba la mật đa.

Nếu Bồ tát Ma ha tát an trụ tĩnh lự Ba la mật đa tu hành an nhẫn, quán sắc như bọt nước tụ, quán thọ như bọt nước nổi, quán tưởng như ánh nắng, quán hành như bẹ chuối, quán thức như việc huyễn. Khi làm quán này đối năm thủ uẩn tưởng chẳng bền chắc thường hiện tại tiền. Lại làm nghĩ đây: Các pháp đều không, lìa ngã ngã sở, sắc là ai sắc, thọ là ai thọ, tưởng là ai tưởng, hành là ai hành, thức là ai thức? Khi quán như thế, lại làm nghĩ nữa: Các pháp đều không, không ngã ngã sở, ai năng đâm cắt? Ai chịu đâm cắt? Ai năng hủy mắng? Ai chịu hủy mắng? Ai đối việc đó mà khởi giận dữ? Khi Bồ tát nương dựa quán sát kỹ như thế mới năng đủ sức an nhẫn. Lại đem căn lành an nhẫn như thế cùng các hữu tình bình đẳng chung có, hồi hướng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề. Ðem vô sở đắc mà làm phương tiện, khi hồi hướng Ðại Bồ đề như thế xa lìa ba tâm là ai hồi hướng, hồi hướng về đâu, lấy gì hồi hướng? Ðấy là Bồ tát Ma ha tát an trụ tĩnh lự Ba la mật đa dẫn nhiếp an nhẫn Ba la mật đa.

Nếu Bồ tát Ma ha tát an trụ tĩnh lự Ba la mật đa phát siêng tinh tiến, lìa pháp dục ác bất thiện có tầm có tứ, lìa sanh mừng vui vào sơ tĩnh lự, nói rộng cho đến vào tĩnh lự thứ tư. Bồ tát khi tu tĩnh lự như thế đối các tĩnh lự và nhánh tĩnh lự đều chẳng lấy tướng. Phát khởi các thứ thần cảnh trí thông năng làm vô biên việc biến hóa lớn. Hoặc lại năng phát khởi thiên nhĩ trí thông, rõ ràng thanh tịnh hơn thiên nhĩ người năng như thật nghe các thứ tiếng tăm loại tình phi tình mười phương thế giới. Hoặc lại phát khởi tha tâm trí thông, năng như thật biết pháp tâm tâm sở chúng hữu tình khác mười phương thế giới. Hoặc lại phát khởi túc trụ trí thông như thật nhớ biết các việc đời trước vô lượng hữu tình mười phương thế giới. Hoặc lại phát khởi thiên nhãn trí thông sáng rõ thanh tịnh hơn thiên nhãn người, năng như thật thấy các thứ sắc tượng hữu tình vô tình mười phương thế gìới, cho đến nghiệp quả đều như thật biết. Bồ tát Ma ha tát này an trụ năm thần thông thanh tịnh đây, từ một nước Phật đến một nước Phật, gần gũi cúng dường chư Phật Thế Tôn, thỉnh hỏi pháp nghĩa sâu thẳm nơi Như Lai, vun trồng vô lượng căn lành chơn tịnh, thành thục hữu tình, nghiêm tịnh cõi Phật, siêng tu các thứ thắng hạnh Bồ tát. Ðem căn lành đây chẳng cầu quả tam giới và Nhị thừa, cùng các hữu tình bình đẳng chung có, hồi hướng Vô thượng chánh đẳng Bồ đ?. Ðem vô sở đắc mà làm phương tiện khi hồi hướng Ðại Bồ đề như thế xa lìa ba tâm là ai hồi hướng, hồi hướng về đâu, lấy gì hồi hướng? Ðấy là Bồ tát Ma ha tát an trụ tĩnh lự Ba la mật đa dẫn nhiếp tinh tiến Ba la mật đa.

Nếu Bồ tát Ma ha tát an trụ tĩnh lự Ba la mật đa quán sắc uẩn cho đến thức uẩn bất khả đắc. Nói rộng cho đến quán Nhất thiết trí trí cũng bất khả đắc. Quán hữu vi giới bất khả đắc, quán vô vi giới cũng bất khả đắc. Như vậy Bồ tát quán tất cả pháp bất khả đắc nên không tác không tạo. Vì không tác tạo nên không sanh không diệt. Vì không sanh diệt nên không lấy không bỏ. Vì không lấy bỏ nên rốt ráo thanh tịnh thường trụ không biến. Sở dĩ vì sao? Vì tất cả pháp chư Phật ra đời hoặc chẳng ra đời an trụ pháp tánh, pháp giới, pháp trụ, không sanh không diệt, thường không biến khác. Bồ tát Ma ha tát này tâm thường chẳng loạn, hằng thời an trụ tác ý tương ưng Nhất thiết trí trí, như thật quán sát tất cả pháp tánh đều vô sở hữu. Lại đem căn lành diệu huệ cùng các hữu tình bình đẳng chung có, hồi hướng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề. Ðem vô sở đắc mà làm phương tiện, khi hồi hướng Ðại Bồ đề như thế xa lìa ba tâm là ai hồi hướng, hồi hướng về đâu, lấy gì hồi hướng? Ðấy là Bồ tát Ma ha tát an trụ tĩnh lự Ba la mật đa dẫn nhiếp Bát nhã Ba la mật đa.

Cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Sao là Bồ tát Ma ha tát an trụ Bát nhã Ba la mật đa dẫn nhiếp bố thí cho đến tĩnh lự Ba la mật đa?

Phật bảo: Thiện Hiện! Nếu Bồ tát Ma ha tát an trụ Bát nhã Ba la mật đa quán tất cả pháp không, vô sở hữu?

Cụ thọ Thiện Hiện bèn thưa Phật rằng: Sao là Bồ tát Ma ha tát an trụ Bát nhã Ba la mật đa quán tất cả pháp không, vô sở hữu?

Phật bảo: Thiện Hiện! Các Bồ tát Ma ha tát an trụ Bát nhã Ba la mật đa quán nội không, tánh nội không bất khả đắc. Quán ngoại không, tánh ngoại không bất khả đắc. Quán nội ngoại không, tánh nội ngoại không bất khả đắc. Quán đại không, tánh đại không bất khả đắc. Quán không không, tánh không không bất khả đắc. Quán thắng nghĩa không, tánh thắng nghĩa không bất khả đắc. Quán hữu vi không, tánh hữu vi không bất khả đắc. Quán vô vi không, tánh vô vi không bất khả đắc. Quán rốt ráo không, tánh rốt ráo không bất khả đắc. Quán vô tế không, tánh vô tế không bất khả đắc. Quán vô tán không, tánh vô tán không bất khả đắc. Quán bản tánh không, tánh bản tánh không bất kh? đắc. Quán tướng không, tánh tướng không bất khả đắc. Quán tất cả pháp không, tánh tất cả pháp không bất khả đắc.

Bồ tát Ma ha tát này an trụ trong mười bốn không như thế chẳng đắc sắc hoặc không hoặc bất không, chẳng đắc thọ tưởng hàng thức hoặc không hoặc bất không. Nói rộng cho đến chẳng đắc Nhất thiết trí trí hoặc không hoặc bất không. Chẳng đắc hữu vi giới hoặc không hoặc bất không. Chẳng đắc vô vi giới hoặc không hoặc bất không. Bồ tát Ma ha tát này an trụ Bát nhã Ba la mật đa đối các hữu tình có bao bố thí hoặc ăn hoặc uống và các thứ của cải đều quán là không: Hoặc năng bố thí hoặc sở bố thí, hoặc phước bố thí, hoặc quả bố thí như vậy tất cả cũng quán là không. Bấy giờ Bồ tát do trụ không quán, ái nhiễm xan lẫn đều không cho khởi. Sở dĩ vì sao? Vì Bồ tát Ma ha tát này tu hành Bát nhã Ba la mật đa từ sơ phát tâm cho đến ngồi yên tòa Diệu Bồ đề, phân biệt như vậy tất cả chẳng khởi. Như các Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác không lúc tạm khởi tâm ái mhiễm, tâm xan lẫn. Bồ tát Ma ha tát đây cũng lại như thế, tu hành Bát nhã Ba la mật đa tâm ái nhiễm, tâm xan lẫn hẳn đều chẳng khởi.

Thiện Hiện phải biết: Bát nhã Ba la mật đa như thế là thầy các Bồ tát Ma ha tát, năng khiến chúng Bồ tát Ma ha tát chẳng khởi tất cả vọng tưởng phân biệt, sở hành bố thí đều không nhiễm đắm. Bồ tát Ma ha tát này cầm căn lành đây, đem vô sở đắc mà làm phương tiện cùng các hữu tình bình đẳng chung có, hồi hướng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề. Khi hồi hướng Ðại Bồ đề như thế xa lìa ba tâm là ai hồi hướng, hồi hướng về đâu, lấy gì hồi hướng? Ðấy là Bồ tát Ma ha tát an trụ Bát nhã Ba la mật đa dẫn nhiếp bố thí Ba la mật đa.

Nếu Bồ tát Ma ha tát an trụ Bát nhã Ba la mật đa thọ trì tịnh giới, tất cả tâm Thanh văn Ðộc giác không cho khởi được. Sở dĩ vì sao? Bồ tát Ma ha tát này quán các bậc Thanh văn Ðộc giác thảy đều bất khả đắc, hồi hướng tâm kia cũng bất khả đắc, hồi hướng bậc kia luật nghi thân ngữ cũng bất khả đắc. Bồ tát Ma ha tát này an trụ Bát nhã Ba la mật đa từ sơ phát tâm cho đến ngồi yên tòa Diệu Bồ đề, ở thời gian giữa tự lìa giết sanh mạng cho đến tà kiến, cũng khuyên người lìa giết sanh mạng cho đến tà kiến không trái ngược, vui mừng khen ngợi kẻ lìa giết sanh mạng cho đến tà kiến. Bồ tát Ma ha tát này cầm căn lành do tịnh giới sanh ra đây, chẳng cầu quả Nhị thừa và Tam thừa, cùng các hữu tình bình đẳng chung có, hồi hướng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề. Ðem vô sở đắc mà làm phương tiện, khi hồi hướng Ðại Bồ đề như thế xa lìa ba tâm là ai hồi hướng, hồi hướng về đâu, lấy gì hồi hướng? Ðấy là Bồ tát Ma ha tát an trụ Bát nhã Ba la mật đa dẫn nhiếp tịnh giới Ba la mật đa.

Nếu Bồ tát Ma ha tát an trụ Bát nhã Ba la mật đa khởi nhẫn tùy thuận. Ðược nhẫn đây rồi thường làm nghĩ này: "Trong tất cả pháp không có một pháp hoặc khởi hoặc diệt, hoặc sanh hoặc lão, hoặc bệnh hoặc tử, hoặc kẻ năng mắng, hoặc kẻ bị mắng, hoặc kẻ năng báng, hoặc kẻ bị báng, hoặc năng cắt đứt đâm lột đánh trói. Tất cả tánh tướng như thế đều không, chẳng nên đối trong ấy vọng tưởng phân biệt”. Bồ tát Ma ha tát này được nhẫn đây nên từ sơ phát tâm cho đến ngồi yên tòa Diệu Bồ đề, ở thời gian giữa giả sử tất cả các loại hữu tình đều đến mắng hủy phỉ báng lăng nhục, dùng các dao gậy ngói đá khối thảy tổn hại đánh đập cắt đứt đâm lột cho đến mổ xẻ lóng đốt thân phần. Bấy giờ tâm Bồ tát không biến khác, chỉ khởi nghĩ này: “Rất đáng quái thay! Trong các pháp tánh trọn không việc mắng hủy phỉ báng lăng nhục gia hại thảy, mà các hữu tình vọng tưởng phân biệt bảo là thật có, phát khởi các thứ phiền não ác nghiệp hiện tại đương lai chịu các khổ não". Bồ tát Ma ha tát này đem căn lành đây cùng các hữu tình bình đẳng chung có, hồi hướng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề. Khi hồi hướng Ðại Bồ đề như thế xa lìa ba tâm là ai hồi hướng, hồi hướng về đâu, lấy gì hồi hướng? Ðấy là Bồ tát Ma ha tát an trụ Bát nhã Ba la mật đa dẫn nhiếp an nhẫn Ba la mật đa.

Nếu Bồ tát Ma ha tát an trụ Bát nhã Ba la mật đa mạnh mẽ tinh tiến vì các hữu tình tuyên nói chánh pháp khiến trụ bố thí Ba la mật đa cho đến bát nhã Ba la mật đa. Hoặc khiến trụ bốn niệm trụ cho đến tám thánh đạo chi. Hoặc khiến an trụ các công đức khác. Bồ tát Ma ha tát này trọn nên các phương tiện khéo léo, thân tâm tinh tiến dùng sức thần thông qua một thế giới, hoặc mười hoặc trăm cho đến vô lượng vô biên thế giới chỗ các hữu tình tuyên nói chánh pháp, phương tiện dạy dẫn khiến trụ quả Dự lưu, Nhất lai, Bất hoàn, A la hán. Hoặc khiến an trụ Ðộc giác Bồ dề, hoặc khiến chứng được Nhất tiết trí trí. Bồ tát Ma ha tát này tuy làm việc đây mà chẳng trụ hữu vi giới, cũng chẳng trụ vô vi giới. Lại đem căn lành tinh tiến như thế cùng các hữu tình bình đẳng chung có, hồi hướng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề. Ðem vô sở đắc mà làm phương tiện, khi hồi hướng Ðại Bồ đề như thế xa lìa ba tâm là ai hồi hướng, hồi hướng về đâu, lấy gì hồi hướng? Ðấy là Bồ tát Ma ha tát an trụ Bát nhã Ba la mật đa dẫn nhiếp tinh tiến Ba la mật đa.

Nếu Bồ tát Ma ha tát an trụ Bát nhã Ba la mật đa, ngoại trừ định chư Phật, đối các thắng định tất cả Thanh văn, Ðộc giác, Bồ tát đều năng tự tại tùy ý vào ra. Bồ tát Ma ha tát này an trụ Bồ tát thắng định tự tại, đối tám giải thoát đều năng tự tại thuận nghịch vào ra. Nghĩa là có sắc quán giải thoát các sắc cho đến giải thoát diệt tưởng thọ. Bồ tát Ma ha tát này lại đối chín định thứ lớp hoặc nghịch hoặc thuận tự tại vào ra, là bốn tĩnh lự, bốn vô lượng, bốn định vô sắc, định diệt tưởng thọ. Bồ tát Ma ha tát này đối tám giải thoát, chín định thứ lớp thuận nghịch vào ra, thành thuộc giỏi rồi mới vào Sư tử tần thân tam ma địa của Bồ tát Ma ha tát.

Vì sao gọi là tam ma địa Sư tử tần thân Bồ tát Ma ha tát? Nghĩa là Bồ tát Ma ha tát lìa pháp dục ác bất thiện, có tầm có tứ, lìa sanh mừng vui vào sơ tĩnh lự, thứ lớp cho đến vượt tất cả phi tưởng phi phi tưởng xứ vào định diệt tưởng thọ. Lại từ định diệt tưởng thọ vào trở lại định phi tưởng phi phi tưởng xứ, thứ lớp cho đến vào sơ tĩnh lự. Ðấy là tam ma địa Sư tử dong ruổi của Bồ tát Ma ha tát. Bồ tát Ma ha tát này đối tam ma địa Sư tử dong ruổi đã khéo thành thuộc rồi, lại vào tam ma địa Nhóm tan của Bồ tát Ma ha tát.

Vì sao gọi là tam ma địa Nhóm tan Bồ tát Ma ha tát? Nghĩa là Bồ tát Ma ha tát lìa pháp dục ác bất thiện, có tầm có tứ, lìa sanh vui mừng vào sơ tĩnh lự. Từ sơ tĩnh lự khởi, thứ lớp cho đến vào định diệt tưởng thọ. Từ định diệt tưởng thọ khởi, vào sơ tĩnh lự. Từ sơ tĩnh lự khởi, vào định diệt tưởng thọ. Từ định diệt tưởng thọ khởi, vào tĩnh lự thứ hai. Từ tĩnh lự thứ hai khởi, vào định diệt tưởng thọ. Từ định diệt tưởng thọ khởi, vào tĩnh lự thứ ba. Từ tĩnh lự thứ ba khởi, vào định diệt tưởng thọ. Từ định diệt tưởng thọ khởi, vào tĩnh lự thứ tư. Từ tĩnh lự thứ tư khởi, vào định diệt tưởng thọ. Từ định diệt tưởng thọ khởi, vào định không vô biên xứ. Từ định không vô biên xứ khởi, vào định diệt tưởng thọ. Từ định diệt tưởng thọ khởi, vào định thức vô biên xứ. Từ định thức vô biên xứ khởi, vào định diệt tưởng thọ. Từ định diệt tưởng thọ khởi, vào định vô sở hữu xứ. Từ định vô sở hữu xứ khởi, vào định diệt tưởng thọ. Từ định diệt tưởng thọ khởi, vào định phi tưởng phi phi tưởng xứ. Từ định phi tưởng phi phi tưởng xứ khởi, vào định diệt tưởng thọ. Từ định diệt tưởng thọ khởi, trở lại vào định phi tưởng phi phi tưởng xứ. Từ định phi tưởng phi phi tưởng xứ khởi, trụ tâm bất định. Từ tâm bất định vào trở lại định diệt tưởng thọ. Từ định diệt tưởng thọ khởi, trụ tâm bất định. Từ tâm bất định vào định phi tưởng phi phi tưởng xứ. Từ định phi tưởng phi phi tưởng xứ khởi, trụ tâm bất định. Từ tâm bất định vào định vô sở hữu. Từ định vô sở hữu khởi, trụ tâm bất định. Từ tâm bất định vào định thức vô biên xứ. Từ định thức vô biên xứ khởi, trụ tâm bất định. Từ tâm bất định vào định không vô biên xứ. Từ định không vô biên xứ khởi, trụ tâm bất định. Từ tâm bất định vào tĩnh lự thứ tư. Từ tĩnh lự thứ tư khởi, trụ tâm bất định. Từ tâm bất định vào tĩnh lự tứ ba. Từ tĩnh lự thứ ba khởi, trụ tâm bất định. Từ tâm bất định vào tĩnh lự thứ hai. Từ tĩnh lự thứ hai khởi, trụ tâm bất định. Từ tâm bất định vào sơ tĩnh lự. Từ sơ tĩnh lự khởi, trụ tâm bất định. Ð?y là tam ma địa Nhóm tan của Bồ tát Ma ha tát. Nếu Bồ tát Ma ha tát an trụ tam ma địa Nhóm tan như thế, được thật tánh bình đẳng tất cả pháp. Bồ tát Ma ha tát này lại đem căn lành tĩnh lự như thế cùng các hữu tình bình đẳng chung có, hồi hướng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề. Ðem vô sở đắc mà làm phương tiện, khi hồi hướng Ðại Bồ đề như thế xa lìa ba tâm là ai hồi hướng, hồi hướng về đâu, lấy gì hồi hướng? Ðấy là Bồ tát Ma ha tát an trụ Bát nhã Ba la mật đa dẫn nhiếp tĩnh lự Ba la mật đa.

--- o0o ---

Mục Lục Tập 21