Hội Thứ Năm
Thứ 8
Bấy giờ,
Phật bảo Xá Lợi Tử rằng: Như vậy, như vậy. Khi ấy,
Xá Lợi Tử lại thưa Phật rằng: Bát nhã Ba la mật đa như thế năng làm soi
sáng đều nên kính lễ, các pháp thế gian chẳng làm dơ bẩn được. Năng trừ mù
tối, năng phát ánh sáng. Năng cho lợi an, năng làm dẫn đầu. Cùng các kẻ mù
làm mắt tỏ. Làm đèn đuốc sáng cho bọn đi tối. Dẫn kẻ lầm đường khiến vào
nẻo chính. Hiển rõ các pháp tánh tức Nhất thiết trí. Chỉ tất cả pháp không
sanh không diệt, là mẹ các Bồ tát Ma ha tát. Năng khiến chư Phật quay xe
Vô thượng pháp đủ ba phen mười hai hành tướng. Kẻ không nương hộ vì làm
nương hộ. Năng trừ tất cả khổ não sanh tử. Khai chỉ các pháp vô tánh làm
tánh. Bạch Thế Tôn! Các Bồ tát Ma ha tát đối Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm
nên làm sao trụ? Phật
bảo: Xá Lợi Tử! Các Bồ tát Ma ha tát đối Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm nên
trụ như Phật, kính thờ Bát nhã Ba la mật đa nên như kính thờ chư Phật Thế
Tôn. Khi ấy,
Thiên Ðế Thích khởi nghĩ này rằng: Nay Xá Lợi Tử nhân nào duyên nào hỏi
Phật việc ấy. Nghĩ rồi bèn hỏi Xá Lợi Tử rằng: Vì nhân duyên nào mà hỏi
lời ấy? Khi ấy,
Xá Lợi Tử đáp Thiên Ðế Thích rằng: Phật Thế Tôn trước nói các Bồ tát được
Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm nhiếp thọ, nên sở khởi tùy hỷ hồi hướng cùng
hành các việc phước nghiệp mau hay chứng được Nhất thiết trí trí, hơn Bồ
tát có sở đắc tu bố thí, tịnh giới, an nhẫn, tinh tiến, tĩnh lự, bát nhã
tương ưng căn lành. Vậy nên tôi nay khởi hỏi lời như thế. Kiều Thi
Ca! Như chúng mù bụng mẹ, hoặc trăm hoặc ngàn, không kẻ sáng mắt tài khéo
dẫn đem gần hãy chẳng thể hướng vào đường chính, huống là năng xa thấu
thành lớn giàu vui. Như vậy năm Ba la mật đa trước là các chúng mù bụng
mẹ, nếu không Bát nhã Ba la mật đa kẻ sáng mắt dẫn, haỹ chẳng năng tới
được chánh đạo Bồ tát, huống năng chứng vào được thành Nhất thiết trí. Kiều Thi
Ca! Bố thí thảy năm Ba la mật đa cần nhờ Bát nhã Ba la mật đa được gọi kẻ
có mắt. Lại do được Bát nhã Ba la mật đa nhiếp thọ, gọi đến bờ kia. Khi ấy,
Xá Lợi Tử lại thưa Phật rằng: Bồ tát làm sao dẫn phát Bát nhã Ba la mật
đa? Phật
bảo: Xá Lợi Tử Nếu các Bồ tát chẳng dẫn sắc thọ tưởng hành thức, cũng
chẳng thấy sắc thọ tưởng hành thức, đầy tức là dẫn phát Bát nhã Ba la mật
đa. Khi ấy,
Xá Lợi Tử lại thưa Phật rằng: Nếu các Bồ tát dẫn phát Bát nhã Ba la mật đa
vì thành pháp nào? Phật
bảo: Xá Lợi Tử! Nếu các Bồ tát dẫn phát Bát nhã Ba la mật đa, đối tất cả
pháp đều không sở thành, nên được Bát nhã Ba la mật đa. Khi ấy,
Thiên Ðế Thích bèn thưa Phật rằng: Bát nhã Ba la mật đa như thế đâu chẳng
năng thành Nhất thiết trí trí? Phật
nói: Kiều Thi Ca! Bát nhã Ba la mật đa như thế cũng chẳng năng thành Nhất
thiết trí trí. Vì cớ sao? Kiều Thi Ca! Như có sở đắc, như có sở tướng, như
có gây dựng chẳng năng thành vậy. Khi ấy,
Thiên Ðế Thích lại thưa Phật rằng: Nếu vậy Bát nhã Ba la mật đa làm sao
nói thành Nhất thiết trí trí? Phật
nói: Kiều Thi Ca! Bát nhã Ba la mật đa như thế đối sở dẫn phát Nhất thiết
trí trí không sở thành nên mới gọi thành. Khi ấy,
Thiên Ðế Thích bèn thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! rất lạ! Bát nhã Ba la mật
đa như thế vì chẳng làm tất cả pháp sanh diệt, vì chẳng làm tất cả pháp
thành hoại, nên hiện ra thế gian mà cùng thế gian làm việc nhiêu ích. Bấy giờ,
Thiện Hiện bèn thưa Phật rằng: Nếu các Bồ tát Ma ha tát khởi tưởng như
thế, thời bèn bỏ xa Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm? Phật
bảo: Thiện Hiện! Như vậy, như vậy. Lại có nhân duyên bỏ xa Bát nhã Ba la
mật đa. Nghĩa là sinh trưởng này: “Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm trống
không, vô sở hữu”, tức bèn bỏ xa Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm. Sở dĩ vì
sao? Vì Bồ tát Bát nhã Ba la mật đa chẳng không chẳng có, không sở phân
biệt. Cụ thọ
Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Phật thuyết Bát nhã Ba la mật đa vì hiển
pháp nào? Phật
bảo: Thiện Hiện! Ta thuyết Bát nhã Ba la mật đa chẳng vì hiển sắc, cũng
chẳng vì hiển thọ tưởng hành thức. Chẳng vì hiển quả Dự lưu, cũng chẳng vì
hiển quả Nhất lai, Bất hoàn, A la hán, Ðộc giác Bồ đề. Cụ thọ
Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm tức rộng lớn
Ba la mật đa? Phật
bảo: Thiện Hiện! Duyên nào ngươi nói Bát nhã Ba la mật đa tức là rộng lớn
Ba la mật đa? Thiện
Hiện thưa rằng: Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm đối sắc chẳng làm lớn chẳng
làm nhỏ, chẳng làm nhóm chẳng làm tan; đối thọ tưởng hành thức chẳng làm
lớn chẳng làm nhỏ, chẳng làm nhóm chẳng làm tan. Ðối Phật mười lực chẳng
làm mạnh chẳng làm yếu. Ðối Nhất thiết trí chẳng làm rộng chẳng làm hẹp.
Nếu các Bồ tát khởi tưởng như thế chẳng phải hành Bát nhã Ba la mật đa. Vì
cớ sao? Vì các tưởng như thế chẳng phải quả đẳng lưu của Bát nhã Ba la mật
đa sâu thẳm vậy. Ðối Bát
nhã Ba la mật đa sâu thẳm nếu khởi tưởng này: Ta sẽ độ thoát bấy nhiêu hữu
tình vào cõi Vô dư y bát Niết bàn. Ðấy thời gọi là có sở đắc lớn. Chẳng
phải có sở đắc được có thành xong. Vì cớ sao? Bạch
Thế Tôn! Vì hữu tình vô sinh nên phải biết Bát nhã Ba la mật đa cũng vô
sinh. Hữu tình vô tự tánh vậy, xa lìa vậy, chẳng thể nghĩ bàn vậy, không
diệt hoại vậy, không giác biết vậy, nên phải biết Bát nhã Ba la mật đa
cũng vô tự tánh, nói rộng cho đến cũng không giác biết. Bạch Thế
Tôn! Vì sức hữu tình chứa nhóm nên phải biết sức Như Lai cũng chứa nhóm. Khi ấy,
Xá Lợi Tử bèn thưa Phật rằng: Nếu các Bồ tát đối Bát nhã Ba la mật đa sâu
thẳm năng sinh tin hiểu, không nghi không ngờ cũng chẳng mê lầm, các Bồ
tát này chết từ chỗ nào sanh đến trong đây? Nhóm hành bao lâu đối pháp
nghĩa thẳm sâu năng tùy giác rõ? Phật
nói: Xá Lợi Tử! Các Bồ tát này từ phương khác đã thờ chư Phật, chết trong
pháp hội sinh đến trong đây. Xá Lợi
Tử! Các Bồ tát này đã gần gũi nhiều chư Phật Thế Tôn, trong ấy từng nghe
pháp nghĩa thẳm sâu, đã lâu vô lượng vô số đại kiếp tu nhóm trăm ngàn khổ
hạnh khó hành, cưỡi sức đại nguyện sinh đến cõi này, đối Bát nhã Ba la mật
đa sâu thẳm hoặc thấy hoặc nghe sinh vui mừng lớn, bèn khởi nghĩ này: Ta
nay thấy Phật, nghe Phật đã thuyết, nhờ nhân duyên đây cung kính tín thọ. Bấy giờ,
Thiện Hiện bèn thưa Phật rằng: Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm thấy nghe
được ư? Phật nói: Chẳng phải vậy. Cụ thọ
Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Nếu các Bồ tát đối Bát nhã Ba la mật đa sâu
thẳm năng siêng tu học, các Bồ tát này nhóm hành bao lâu? Phật
nói: Thiện Hiện! Ðây nên phân biệt: Có các Bồ tát từ sơ phát tâm gặp bạn
chơn thiện phương tiện nhiếp thọ, tức năng tu học Bát nhã Ba la mật đa sâu
thẳm, đối thâm pháp môn năng sinh tin hiểu. Có các Bồ tát mặc dù từng gặp
gỡ nhiều trăm ngàn Phật, ở chỗ chư Phật siêng tu phạm hạnh, mà có sở đắc
làm phương tiện, nên đối Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm chẳng tu học được,
nghe thuyết Bát nhã Ba la mật đa chẳng sinh tin hiểu, tức liền bỏ đi! Thiện
Hiện! Phải biết các Bồ tát này chỗ Phật quá khứ nghe thuyết Bát nhã Ba la
mật đa không lòng tin kính bỏ chúng mà đi, nay nghe thuyết Bát nhã Ba la
mật đa không lòng tin kính lại bỏ đi nữa! Kia đối Bát nhã Ba la mật đa
hoặc thân hoặc tâm đều chẳng hòa hợp. Vì chẳng hòa hợp nên gây làm tăng
trưởng nghiệp cảm ác huệ. Bởi nghiệp đây nên nghe Bát nhã Ba la mật đa sâu
thẳm hủy báng chán bỏ. Thiện
Hiện phải biết: Nếu các Bồ tát hủy báng chán bỏ Bát nhã Ba la mật đa sâu
thẳm, phải biết thời là hủy báng chán bỏ Nhất thiết trí trí. Nếu hủy báng
chán bỏ Nhất thiết trí trí, tức hủy báng chán bỏ chư Phật ba đời. Bởi nhân
duyên này gây làm tăng trưởng tội hại Chánh pháp. Bởi tội đây nên trải lâu
nhiều thời chịu các trọng khổ. Nghĩa là
kia đã gây tội cực nặng nên nhiều trăm ngàn năm đọa đại địa ngục cõi đây
phương khác, lăn tròn qua lại chịu các trọng khổ, chẳng được giải thoát.
Khi cõi đây kiếp lửa nước gió khởi, dời để trong đại địa ngục phương khác.
Khi phương khác kiếp lửa nước gió khởi, dời để trong địa ngục đây. Lộn
quanh như thế lâu vô số kiếp thọ khổ rất khó chịu ở đại địa ngục. Kia tội
hại Pháp nghiệp thế yếu dần, từ địa ngục ra đọa thú bàng sinh. Lần hồi cõi
đây phương khác như trước, nhiều kiếp lộn quanh chịu các khổ dữ dội. Kia
tội hại Pháp thế nghiệp mỏng dần, thoát thú bàng sinh đọa trong thú quỉ,
lần hồi lộn quanh cõi đây phương khác chịu các khổ nặng lâu vô lượng kiếp. Kia
nghiệp hại Pháp thế thưa sắp hết, khỏi thú quỉ đói sinh đến trong người,
chịu đủ các khổ nhân gian nghèo cùng, hèn hạ, ngoan ngu, tật bệnh, xấu xí
thảy. Hãy chẳng nghe danh có Phật Pháp Tăng, huống năng tinh siêng tu các
nghiệp lành. Vì các ác nghiệp hại Chánh pháp nên chịu loại quả khổ đầy đủ
như thế. Khi ấy,
Xá Lợi Tử bèn thưa Phật rằng: Nghiệp hại Chánh pháp cùng năm vô gián, hai
ác hành đây là tương tự chăng? Bấy giờ,
Phật bảo Xá Lợi Tử rằng: Chớ gọi nghiệp này tương tự năm vô gián. Sở dĩ vì
sao? Năm nghiệp vô gián tuy cảm trọng khổ mà chẳng thể sánh hủy báng Chánh
pháp. Nghĩa là kia nghe thuyết Bát nhã Ba la mật đa hủy báng chống nghịch
nói: Bát nhã Ba la mật đa đây chẳng phải lời chơn Phật, chẳng nên tu học,
phi pháp phi luật, chẳng phải Ðại sư dạy. Bởi nhân duyên đây tội ấy rất
nặng, chẳng thể đem so năm nghiệp vô gián. Xá Lợi
Tử! Ngươi hại pháp đây, tự báng Chánh pháp cũng dạy người báng. Tự hoại
nơi thân, cũng khiến người hoại. Tự uống thuốc độc, cũng khiến người uống.
Tự mất sanh thiên, quả vui giải thoát, cũng khiến người mất. Tự đem thân
đủ địa ngục lửa, cũng khiến người đủ. Tự chìm biển khổ, cũng khiến người
chìm. Tự chẳng tin hiểu Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm, cũng dạy người khác
khiến chẳng tin hiểu u mê điên đảo. Xá Lợi
Tử! Ta đối Bát nhã Ba la mật đa hãy chẳng muốn cho kẻ hại Chánh pháp nghe
danh tự kia, huống sẽ vì nói. Xá Lợi
Tử! Kẻ hại Chánh pháp, Ta hãy chẳng cho các thiện nam tử thảy trụ Bồ tát
thừa đưa mắt xem thấy, huống được ở chung. Xá Lợi
Tử! Kẻ hại Chánh pháp, Ta chẳng cho mặc áo Cá sa, huống thọ cúng dường. Vì
cớ sao? Xá Lợi Tử! Kẻ hại Chánh pháp đọa loài đen tối như phân hôi thối,
như ốc trâu uế, như người bệnh hủi, rất đáng nhàm ghét. Có các người tin
dùng lời của đứa hại pháp, cũng lại khổ lớn như trước đã nói. Khi ấy,
Xá Lợi Tử lại thưa Phật rằng: Vì sao chẳng nói kẻ hại Chánh pháp đời sau
bị thọ thân lượng ác thú? Bấy giờ,
Phật bảo Xá Lợi Tử rằng: Thôi, chẳng cần nói thân lượng thú kia, e kẻ hại
pháp nghe rồi kinh hoảng, tâm vội buồn rầu như trúng tên độc, thân khô héo
dần như mạ đứt gốc. Kia hoặc nghe đó phải mửa máu nóng chết mất thân mạng,
hoặc khổ gần chết, nên Ta chẳng nói thân lượng thú kia. Khi ấy,
Xá Lợi Tử lại thưa thỉnh nữa: Cúi xin vì nói để làm minh giới đời sau. Bấy giờ,
Phật bảo: Xá Lợi Tử! Ta trước nói kia nhiều kiếp chịu khổ, đủ làm minh
giới lớn lao cho người đời sau. Ðời sau loại ấy, các thiện nam tử thảy
nghe Ta trước nói quả báo hại Chánh pháp, thà xả thân mạng quyết chẳng
báng pháp, chớ khiến ta đời sau chịu khổ lâu đời. Bấy giờ,
Thiện Hiện bèn thưa Phật rằng: Có các thiên nam tử thảy thông minh nên
khéo giữ hộ nghiệp thân ngữ ý. Kia đâu chẳng bởi ác nghiệp nên đọa trong
người ác thú chịu khổ lâu thời? Phật
nói: Thiện Hiện! Như vậy, như vậy. Ðối trong Chánh pháp Tỳ nại da của Ta
sẽ có các đứa ngu si xuất gia. Kia dù xưng Ta làm bậc Ðại sư, mà đối Ta
thuyết Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm hủy báng chống nghịch. Thiện
Hiện phải biết: Nếu có hủy báng Bát nhã sâu thẳm, thời là hủy báng Vô
thượng Bồ đề. Nếu có hủy báng Vô thượng Bồ đề, thời là hủy báng chư Phật
ba đời. Nếu có hủy báng chư Phật ba đời, thời là hủy báng Nhất thiết trí
trí. Nếu có hủy báng Nhất thiết trí trí, thời là hủy báng Pháp. Nếu hủy
báng Pháp, thời hủy báng Tăng. Nếu hủy báng Tăng, thời bèn gây làm vô
lượng tội nghiệp. Nếu có gây làm vô lượng tội nghiệp, thời bèn nhiếp thọ
vô biên khổ báo. Cụ thọ
Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Người ngu si kia mấy nhân duyên nên hủy
báng chống nghịch Bát nhã sâu thẳm? Phật
bảo: Thiện Hiện! Bởi hai nhân duyên: Một là bị gió tà ma quạt mê. Hai là
đối thâm pháp chẳng tin hiểu nổi. Lại nữa,
Thiện Hiện! Bởi bốn nhân duyên hủy báng chống nghịch Bát nhã sâu thẳm: Một
là bị bạn ác dụ gạt. Hai là chẳng năng siêng thiện pháp. Ba là ôm ác tâm
ưa tìm lỗi người. Bốn là ganh ghét khen mình chê người. Bởi đủ
các nhân duyên như thế nên người ngu si kia hủy báng chốn nghịch Bát nhã
Ba la mật đa sâu thẳm, phát khởi vô biên ác nghiệp cực nặng! Bấy giờ,
Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Người ngu si kia chẳng siêng tinh tiến đối
Phật đã thuyết Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm thật khó tin hiểu? Phật bảo:
Thiện Hiện! Như vậy, như vậy. Cụ thọ
Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Bát nhã Ba la mật đa như thế vì sao rất sâu
cực khó tin hiểu? Phật
bảo: Thiện Hiện! Sắc chẳng buộc chẳng mở. Vì cớ sao? Vì sắc lấy vô tánh
làm tự tánh vậy. Thọ tưởng hành thức chẳng buộc chẳng mở. Vì cớ sao? Vì
thọ tưởng hành thức đều lấy vô tánh làm tự tánh vậy. Lại nữa,
Thiện Hiện! Sắc ngằn trước sau giữa chẳng buộc chẳng mở. Vì cớ sao? Vì sắc
ngằn trước sau giữa đều lấy vô tánh làm tự tánh vậy. Thọ tưởng hành thức
ngằn trước sau giữa chẳng buộc chẳng mở. Vì cớ sao? Vì thọ tưởng hành thức
ngằn trước sau giữa đều lấy vô tánh làm tự tánh vậy. Cụ thọ
Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm nếu chẳng
tinh siêng rất khó tin hiểu? Phật
bảo: Thiện Hiện! Như vậy, như vậy. Sở dĩ vì sao? Sắc thanh tịnh tức quả
thanh tịnh, sắc thanh tịnh nên quả cũng thanh tịnh. Thọ tưởng hành thức
thanh tịnh tức quả thanh tịnh, thọ tưởng hành thức thanh tịnh nên quả cũng
thanh tịnh. Lại nữa,
Thiện Hiện! Sắc thanh tịnh tức Nhất thiết trí thanh tịnh, Nhất thiết trí
thanh tịnh nên sắc cũng thanh tịnh. Sắc này thanh tịnh cùng Nhất thiết trí
thanh tịnh từ xưa đến nay không hai không riêng, không dứt không hoại. Thọ
tưởng hành thức thanh tịnh tức Nhất thiết trí thanh tịnh, Nhất thiết trí
thanh tịnh nên thọ tưởng hành thức cũng thanh tịnh. Thọ tưởng hành thức
thanh tịnh cùng Nhất thiết trí thanh tịnh từ xưa đến nay không hai không
riêng, không dứt không hoại.
Xá Lợi
Tử thưa: Thanh tịnh như thế là đại quang minh? Phật nói: Như thế, vì cực
thanh tịnh vậy. Xá Lợi
Tử thưa: Thanh tịnh như thế là không đắc không hiện quán? Phật nói: Như
thế, vì cực thanh tịnh vậy. Xá Lợi
Tử thưa: Thanh tịnh như thế không chỗ sinh khởi? Phật nói: Như thế, vì cực
thanh tịnh vậy. Xá Lợi
Tử thưa: Thanh tịnh như thế chẳng sinh ba cõi? Phật nói: Như thế, vì cực
thanh tịnh vậy. Xá Lợi
Tử thưa: Thanh tịnh như thế không biết không hiểu? Phật nói: Như thế, vì
cực thanh tịnh vậy. Xá Lợi
Tử thưa: Thanh tịnh như thế đối sắc không biết, đối thọ tưởng hành thức
cũng không biết? Phật nói: Như thế, vì cực thanh tịnh vậy. Xá Lợi
Tử thưa: Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm vì cực thanh tịnh nên đối Nhất
thiết trí không tổn không ích? Phật nói: Như thế, vì cực thanh tịnh vậy. Xá Lợi
Tử thưa: Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm vì cực thanh tịnh nên đối tất cả
pháp không lấy không bỏ? Phật nói: Như thế, vì cực thanh tịnh vậy. Bấy giờ,
Thiện Hiện bèn thưa Phật rằng: Vì ngã thanh tịnh nên sắc thọ tưởng hành
thức cũng thanh tịnh? Phật nói: Như thế, vì tịnh rốt ráo vậy. Thiện
Hiện lại thưa: Vì ngã thanh tịnh nên quả cũng thanh tịnh? Phật nói: Như
thế, vì tịnh rốt ráo vậy. Thiện
Hiện lại thưa: Vì ngã thanh tịnh nên Nhất thiết trí cũng thanh tịnh? Phật
nói: Như thế, vì tịnh rốt ráo vậy. Thiện
Hiện lại thưa: Vì ngã thanh tịnh nên không đắc không hiện quán? Phật nói:
Như thế, vì tịnh rốt ráo vậy. Thiện
Hiện lại thưa: Vì ngã vô biên nên sắc thọ tưởng hành thức cũng vô biên?
Phật nói: Như thế, vì tịnh rốt ráo vậy. Thiện
Hiện lại thưa: Nếu các Bồ tát năng giác như thế, đấy là Bát nhã Ba la mật
đa? Phật nói: Như thế, vì tịnh rốt ráo vậy. Thiện
Hiện lại thưa: Bát nhã Ba la mật đa như thế chẳng bờ đây chẳng bờ kia
chẳng trung gian? Phật nói: Như thế, vì tịnh rốt ráo vậy. Thiện
Hiện lại thưa: Nếu các Bồ tát khởi tưởng như thế, bỏ xa Bát nhã Ba la mật
đa? Phật nói: Hay thay, hay thay! Thiện Hiện! Các Bồ tát này trước danh
trước tướng. Cụ thọ
Thiện Hiện bèn thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn, hiếm có! Khéo vì Bồ tát đối
Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm khai chỉ phân biệt trước tướng rốt ráo. Khi ấy,
Xá Lợi Tử hỏi Thiện Hiện rằng: Sao là Bồ tát đối Bát nhã Ba la mật đa sâu
thẳm sở khởi trước tướng? Thiện
Hiện đáp rằng: Nếu các Bồ tát đối sắc bảo không, đấy gọi là chấp trước.
Ðối thọ tưởng hành thức bảo không đấy gọi là chấp trước. Ðối pháp ba đời
bảo pháp ba đời, đấy gọi là chấp trước. Bảo các Bồ tát khi mới phát tâm,
vô lượng phước sinh, đấy gọi là chấp trước. Khi ấy,
Thiên Ðế Thích hỏi Thiện Hiện rằng: Duyên nào như thế cũng gọi là chấp
trước? Thiện
Hiện đáp rằng: Vì chấp có tâm, nên bảo chấp tâm đây năng chính hồi hướng
Vô thượng Bồ đề, nên gọi là chấp trước. Kiều Thi
Ca! Tâm vốn tánh không, chẳng năng hồi hướng. Nếu các Bồ tát muốn dạy
người khác tới Ðại Bồ đề, nên theo thật tướng chỉ hiện khuyên dẫn khen
gắng vui mừng, đối mình không tổn cũng chẳng tổn người, chư Phật Thế Tôn
đồng khai hứa cho, vì xa lìa tất cả phân biệt chấp trước vậy. Bấy giờ,
Thế Tôn khen Thiện Hiện rằng: Hay thay, hay thay! Ngươi khéo năng vì các
Bồ tát phân biệt nói trước tướng, khiến các Bồ tát giác biết xa lìa. Lại
có các chấp trước nhỏ nhiệm này sẽ vì ngươi nói, ngươi nên lóng nghe. Thiện
Hiện thưa rằng: Dạ, cúi xin nói cho! Phật
bảo: Thiện Hiện! Nếu các thiện nam tử thảy Bồ tát thừa ở chỗ chư Phật lấy
tướng nhớ nghĩ, theo tướng đã lấy đều gọi chấp trước. Nếu đối trong pháp
vô lậu chư Phật Thế Tôn ba đời rất sanh tùy hỷ, đã tùy hỷ rồi chung các
hữu tình hồi hướng Bồ đề, cũng gọi chấp trước. Vì thật tánh các pháp chẳng
nhiếp ba đời, chẳng thể lấy tướng, chẳng thể vin duyên, cũng không việc
thấy nghe hay biết, vậy nên đối Vô thượng giác chẳng thể hồi hướng. Bấy giờ,
Thiện Hiện bèn thưa Phật rằng: Thật tánh các pháp rất là thẳm sâu? Phật
nói: Như thế, vì bản tánh lìa vậy. Thiện
Hiện lại thưa: Bát nhã Ba la mật đa như thế đều nên kính lễ? Phật nói: Như
thế, vì pháp tánh không tác không hay biết vậy. Thiện
Hiện lại thưa: Bản tánh các pháp không sở tạo tác không hay biết ư? Phật
nói: Như thế, vì bản tánh các pháp duy nhất vô nhị, không tạo không tác,
chẳng thể hay biết, chẳng thể phân biệt. Nếu các Bồ tát năng biết được như
thế tức năng xa lìa được tất cả chấp mắc. Thiện
Hiện lại thưa: Bát nhã Ba la mật đa như thế thật khó giác biết? Phật nói:
Như thế, vì không kẻ biết vậy. Thiện
Hiện lại thưa: Bát nhã Ba la mật đa như thế chẳng thể nghĩ bàn? Phật nói:
Như thế, vì chẳng phải tâm, tâm sở năng biết rõ vậy. Thiện
Hiện lại thưa: Bát nhã Ba la mật đa như thế không sở tạo tác? Phật nói:
Như thế, vì các kẻ tạo tác bất khả đắc vậy. Thiện
Hiện lại hỏi rằng: Bồ tát làm sao nên hành Bát nhã Ba la mật đa? Phật
nói: Nếu Bồ tát chẳng hành sắc, cũng lại chẳng hành thọ tưởng hành thức là
hành Bát nhã Ba la mật đa. Nếu chẳng hành sắc không, cũng lại chẳng hành
thọ tưởng hành thức không, là hành Bát nhã Ba la mật đa. Nếu chẳng hành
sắc tướng chẳng viên mãn, cũng lại chẳng hành thọ tưởng hành thức tướng
chẳng viên mãn, là hành Bát nhã Ba la mật đa. Sở dĩ vì
sao? Vì sắc chẳng viên mãn tức chẳng phải sắc, thọ tưởng hành thức chẳng
viên mãn tức chẳng phải thọ tưởng hành thức. Nếu chẳng hành như thế là
hành Bát nhã Ba la mật đa. Bấy giờ,
Thiện Hiện bèn thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn, rất lạ! Bạch Thiện Thệ, hiếm
có! Năng đối chấp trước nói tướng không chấp trước. Phật
bảo: Thiện Hiện! Nếu chẳng hành tướng sắc thọ tưởng hành thức không chấp
trước là hành Bát nhã Ba la mật đa. Nếu các Bồ tát năng hành như thế bèn
đối sắc thọ tưởng hành thức chẳng sanh chấp trước, đối quả Dự lưu cho đến
Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề chẳng sanh chấp trước. Sở dĩ vì sao? Vì vượt
tất cả chấp trước, không ngăn ngại giác, gọi Nhất thiết trí. Như vậy,
Thiện Hiện! Nếu Bồ tát muốn vượt các chấp trước, nên hành Bát nhã Ba la
mật đa. Cụ thọ
Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn, hiếm có! Pháp tánh thẳm sâu
nếu nói chẳng nói đều không tăng giảm? Phật
bảo: Thiện Hiện! Như vậy, như vậy. Ví như hư không, giả sử chư Phật hết
một thọ lượng hoặc khen hoặc chê mà hư không kia không tăng không giảm.
Pháp tánh thẳm sâu cũng lại như thế, hoặc nói chẳng nói đều không tăng
giảm. Ví như huyễn sĩ với lúc khen chê không mừng không buồn, chẳng tăng
chẳng giảm. Pháp tánh thẳm sâu cũng lại như thế, hoặc nói chẳng nói, như
xưa không khác. Cụ thọ
Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Chúng các Bồ tát hành Bát nhã Ba la mật đa
sâu thẳm là việc rất khó. Nghĩa là Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm hoặc tu
chẳng tu không tăng không giảm, không tiến không thối. Chúng các Bồ tát tu
hành Bát nhã Ba la mật đa như tu hư không đều vô sở hữu. Chúng các Bồ tát,
hữu tình chúng ta đều nên kính lễ tôn trọng ngợi khen. Sở dĩ vì sao? Chúng
các Bồ tát vì độ hữu tình mặc áo giáp công đức, như có muốn chiến tranh hư
không, mặc giáp dày chắc. Chúng các Bồ tát vì độ hữu tình mặc giáp công
đức, như có kẻ dũng muốn túm hư không để chỗ cao hơn. Chúng các Bồ tát vì
các loại hữu tình như hư không, cầu tới Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, gọi
đại dũng mạnh, được đại tinh tiến Ba la mật đa. Khi đó
có một Bí sô khởi nghĩ này rằng: Nên kính lễ Bát nhã Ba la mật đa, trong
đấy đều không có pháp sinh diệt. Khi ấy,
Thiên Ðế Thích hỏi Thiện Hiện rằng: Bồ tát muốn học Bát nhã Ba la mật đa
sâu thẳm phải học làm sao? Thiện
Hiện đáp rằng: Bồ tát muốn học Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm phải như hư
không tinh siêng tu học. Khi ấy,
Thiên Ðế Thích bèn thưa Phật rằng: Nếu các hữu tình năng học Bát nhã Ba la
mật đa làm sao giữ hộ? Bấy giờ,
Thiện Hiện bảo Ðế Thích rằng: Ngươi thấy pháp này giữ hộ được chăng? Thiên
Ðế Thích thưa: Ðại đức! Chẳng được. Thiện
Hiện bảo rằng: Nếu các Bồ tát như Ðại Bát nhã Ba la mật đa đã nói mà hành,
tức là giữ hộ. Nếu lìa Bát nhã Ba la mật đa, người phi người thảy đều phá
được tiện. Kiều Thi
Ca! Nếu muốn giữ hộ các Bồ tát hành Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm, chẳng
khác gì có người phát siêng tinh tiến giữ hộ hư không, luống uổng mệt nhọc
trọn không sở ích. Kiều Thi
Ca! Có ai giữ hộ tiếng vang thảy được chăng? Thiên Ðế Thích thưa: Ðại đức!
Chẳng được. Thiện
Hiện bảo rằng: Nếu muốn giữ hộ các Bồ tát hành Bát nhã Ba la mật đa ấy
cũng lại như thế, luống uổng mệt nhọc trọn không sở ích. Kiều Thi
Ca! Chúng các Bồ tát hành Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm dù biết các pháp
đều như tiếng vang thảy, mà chẳng xem thấy, cũng chẳng chỉ rõ được, năng
trụ như thế mà hành Bát nhã Ba la mật đa. Bấy giờ,
vì sức uy thần Thế Tôn nên khiến thế giới Tam thiên đại thiên đây, bốn Ðại
thiên vương và Thiên Ðế Thích, Ðại Phạm vương thảy tất cả Thiên chúng đi
đến chỗ Phật, đảnh lễ hai chân Phật, lui đứng một phía. Vì thần lực Phật ở
mười phương cõi đều thấy ngàn Phật tuyên nói Bát nhã Ba la mật đa danh tự
tướng trạng đồng đều nơi đây. Thỉnh thuyết Bát nhã Ba la mật đa đứng đầu
chúng Bí sô đều danh Thiện Hiện. Hỏi nạn Bát nhã Ba la mật đa đứng đầu các
Thiên chúng đều danh Ðế Thích. Bấy giờ,
Thế Tôn bảo Thiện Hiện rằng: Từ Thị Bồ tát khi sẽ chứng Vô thượng Chánh
đẳng giác liền đem danh đây, cũng ở chỗ này tuyên nói Bát nhã Ba la mật
đa. Bấy giờ,
Thiện Hiện bèn thưa Phật rằng: Từ Thị Bồ tát khi sẽ chứng Vô thượng Chánh
đẳng giác đem những danh nào tức ở chỗ này tuyên nói Bát nhã Ba la mật đa? Phật
bảo: Thiện Hiện! Từ Thị Bồ tát khi sẽ chứng Vô thượng Chánh đẳng giác
chẳng nói pháp sắc không, chẳng nói pháp thọ tưởng hành thức không. Chẳng
nói pháp sắc buộc mở, chẳng nói pháp thọ tưởng hành thức buộc mở. Cụ thọ
Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm rất là thanh
tịnh? Phật
bảo: Thiện Hiện! Vì sắc thanh tịnh nên Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm rất
là thanh tịnh. Vì thọ tưởng hành thức thanh tịnh nên Bát nhã Ba la mật đa
sâu thẳm rất là thanh tịnh. Vì hư không thanh tịnh nên Bát nhã Ba la mật
đa sâu thẳm rất là thanh tịnh. Vì sắc không nhiễm nên Bát nhã Ba la mật đa
sâu thẳm rất là thanh tịnh. Vì thọ tưởng hành thức không nhiễm nên Bát nhã
Ba la mật đa sâu thẳm rất là thanh tịnh. Vì hư không không nhiễm nên Bát
nhã Ba la mật đa sâu thẳm rất là thanh tịnh. Cụ thọ
Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Nếu các hữu tình thọ trì đọc tụng Bát nhã
Ba la mật đa sâu thẳm, trọn chẳng chết ngang, cũng không bệnh ngang và
ương họa ngang, thường được vô lượng trăm ngàn thiên thần cung kính vây
quanh theo dõi giữ hộ. Nếu các thiện nam tử thiện nữ nhân với tháng đen
trắng mỗi ngày thứ tám, ngày thứ mười bốn, ngày thứ mười lăm, nơi nơi chỗ
chỗ đọc tụng giảng nói Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm sẽ được vô biên công
đức thắng lợi. Phật
bảo: Thiện Hiện Như vậy, như vậy. Như ngươi đã nói. Thiện Hiện! Phải biết
Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm khi nghe nói thảy có nhiều lưu nạn. Sở dĩ vì
sao? Vì Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là ngọc báu lớn, có nhiều oán giặc,
đối tất cả pháp không đắm không lấy. Vì cớ sao? Vì tất cả pháp trọn vô sở
hữu, bất khả đắc vậy. Thiện
Hiện phải biết: Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm đối tất cả pháp vì vô sở đắc
nên chẳng năng nhiễm dơ chẳng sở nhiễm dơ. Vì cớ sao? Vì vô pháp chẳng thể
nhiễm vô pháp vậy. Vì vô nhiễm nên nói gọi vô nhiễm Ba la mật đa. Do đấy
Bát nhã Ba la mật đa không nhiễm dơ nên tất cả các pháp cũng không nhiễm
dơ. Nếu đối như thế cũng chẳng phân biệt là hành Bát nhã Ba la mật đa. Thiện
Hiện phải biết: Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm vì không phân biệt nên đối
tất cả pháp không thấy chẳng thấy, không lấy không bỏ. Khi ấy,
có vô lượng trăm ngàn Thiên tử trụ trong hư không nhảy nhót vui mừng hớn
hở, cùng nhau đồng thanh xướng rằng: Chúng ta ngày nay ở châu Thiệm Bộ
thấy Phật quay xe diệu pháp lần thứ hai! Bấy giờ,
Phật bảo Thiện Hiện rằng: Xe pháp như thế chẳng quay thứ nhất cũng chẳng
thứ hai, vì Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm không quay tới trả lui vậy. Bấy giờ,
Thiện Hiện bèn thưa Phật rằng: Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm đấy là Ba la
mật đa rộng lớn, đối tất cả pháp không buộc không dính. Mặc dù chứng Bồ đề
mà không sở chứng, dù quay xe pháp mà không sở quay. Không pháp khá chỉ,
không pháp khá hiển, không pháp khá đắc, không pháp khá quay tới, không
pháp khá trả lui. Vì tất cả pháp rốt ráo chẳng sanh, cũng lại chẳng diệt.
Vì chẳng sanh diệt nên không quay không trả. Bấy giờ,
Thế Tôn bảo Thiện Hiện rằng: Như vậy, như vậy. Sở dĩ vì sao? Vì trong pháp
vô tánh không, vô tướng, vô nguyện, vô tác, vô sanh, vô diệt, hoặc quay
hoặc trả đều bất khả đắc. Nếu năng tuyên nói khai chỉ được như thế đấy gọi
khéo tịnh tuyên nói Bát nhã Ba la mật đa. Trong ấy đều không kẻ nói, kẻ
thọ, cũng không kẻ tác chứng được Niết bàn, cũng không kẻ nói pháp làm
ruộng phước. Vì ruộng phước không có, nên tánh của phước cũng trống không.
Nêu chỉ ra danh ngôn đều bất khả đắc, nên gọi Bát nhã Ba la mật đa rộng
lớn. Bấy giờ,
Thiện Hiện lại thưa Phật rằng: Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm đấy là vô
biên Ba la mật đa, vì như thái hư không không ngằn mé vậy. Ðấy là chánh
đẳng Ba la mật đa, vì tánh tất cả pháp bình đẳng vậy. Ðấy là viễn ly Ba la
mật đa, vì tất cả pháp rốt ráo không vậy. Ðấy là khó phục Ba la mật đa, vì
tất cả pháp bất khả đắc vậy. Ðấy là không dấu vết Ba la mật đa, vì tất cả
pháp không danh thể vậy. Ðấy là
vô hành Ba la mật đa, vì tất cả pháp không qua lại vậy. Ðấy là vô đoạt Ba
la mật đa, vì tất cả pháp chẳng thể lấy vậy. Ðấy là vô tận Ba la mật đa,
vì tất cả pháp chẳng thể hết vậy. Ðấy là vô sanh Ba la mật đa, vì tất cả
pháp chẳng thể sanh vậy. Ðấy là vô tác Ba la mật đa, vì các tác giả bất
khả đắc vậy. Ðấy là vô tri Ba la mật đa, vì các tri giả bất khả đắc vậy.
Ðấy là
không chuyển Ba la mật đa, vì các kẻ sanh tử bất khả đắc vậy. Ðấy là không
bẩn Ba la mật đa, vì phiền não sạch vậy. Ðấy là không nhiễm Ba la mật đa,
vì chỗ nương dựa bất khả đắc vậy. Ðấy là không hoại Ba la mật đa, vì lìa
ngằn trước vậy. Ðấy là
như huyễn Ba la mật đa, vì tất cả pháp đều chẳng sanh vậy. Ðấy là như mộng
Ba la mật đa, vì tánh các ý thức bình đẳng vậy. Ðấy là không hý luận Ba la
mật đa, vì biết tánh các hý luận bình đẳng vậy. Ðấy là không nghĩ lo Ba la
mật đa, vì các pháp nghĩ lo rốt ráo không có vậy. Ðấy là không động chuyển
Ba la mật đa, vì trụ pháp giới vậy. Ðấy là
lìa nhiễm Ba la mật đa, vì tất cả pháp chẳng hư dối vậy. Ðấy là không tác
dụng Ba la mật đa, vì tất cả pháp không phân biệt vậy. Ðấy là vắng lặng Ba
la mật đa, vì tướng tất cả pháp bất khả đắc vậy. Ðấy là không phiền não Ba
la mật đa, vì lìa lầm lỗi vậy. Ðấy là
không hữu tình Ba la mật đa, vì thật tế hữu tình bất khả đắc vậy. Ðấy là
không đoạn Ba la mật đa, vì tất cả pháp không đẳng khởi vậy. Ðấy là không
hai bên Ba la mật đa, vì đối tất cả pháp không chấp trước vậy. Ðấy là
không lấy đắm Ba la mật đa, vì đối bậc Nhị thừa không phân biệt vậy. Ðấy
là không phân biệt Ba la mật đa, vì biết tánh các phân biệt bình đẳng vậy. Ðấy là
vô lượng Ba la mật đa, vì pháp không lường vậy. Ðấy là vô khởi Ba la mật
đa, vì lìa ngã pháp vậy. Ðấy là hư không Ba la mật đa, vì đối tất cả pháp
đều không ngại vậy. Ðấy là bất sanh Ba la mật đa, vì tất cả pháp đều chẳng
khởi vậy. Ðấy là
vô thường Ba la mật đa, vì tất cả pháp thường vô tánh vậy. Ðấy gọi là khổ
Ba la mật đa, là pháp bức não tánh bình đẳng vậy. Ðấy là vô ngã Ba la mật
đa, vì đối tất cả pháp không chấp trước vậy. Ðấy gọi
là không Ba la mật đa, vì tất cả pháp bất khả đắc vậy. Ðấy là vô tướng Ba
la mật đa, vì tất cả pháp lìa các tướng vậy. Ðấy là vô nguyện Ba la mật
đa, vì tất cả pháp không sở thành vậy. Ðấy gọi là lực Ba la mật đa, vì tất
cả pháp chẳng thể khuất vậy. Ðấy là vô lượng Phật Pháp Ba la mật đa, vì
quá số lượng vậy. Ðấy là
vô sở úy Ba la mật đa, vì tâm không khiếp sở vậy. Ðấy là chơn như Ba la
mật đa, vì tất cả pháp chẳng hư dối vậy. Ðấy là tự nhiên Ba la mật đa, vì
tất cả pháp vô tự tánh vậy. Phật
bảo: Thiện Hiện! Như vậy, như vậy. Như ngươi đã nói.
Khi ấy,
Xá Lợi Tử biết Thiên Ðế Thích nơi tâm đã nghĩ, bèn thưa Phật rằng: Nếu các
Bồ tát đối Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm năng sanh tin hiểu, phải biết
người này như các Ðại Bồ tát Bất thối chuyển. Sở dĩ vì sao? Bát nhã
Ba la mật đa lý thú sâu thẳm như thế rất khó tin khó hiểu. Nếu ở đời trước
chẳng lâu tu hành Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm, chẳng đối trước Phật
thỉnh hỏi nghe thọ, chẳng ở chỗ Phật trồng nhiều căn lành, đâu tạm được
nghe tức năng tin hiểu. Nếu có
nghe thuyết Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm, hủy báng chống nghịch, phải
biết người này đời trước đã đối Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm hủy báng
chống nghịch. Sở dĩ vì sao? Vì người ngu như thế cội lành ít vậy, nên đối
Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm chẳng sanh tịnh tín, chưa từng thỉnh hỏi
nghĩa sâu thẳm với Phật và các đệ tử, nên nghe thuyết Bát nhã Ba la mật đa
nghĩa thú sâu thẳm, hủy báng chống nghịch. Bấy giờ,
Thiên Ðế Thích bảo Xá Lợi Tử rằng: Bát nhã Ba la mật đa lý thú sâu thẳm
như thế rất khó tin hiểu. Có các kẻ chưa lâu tin muốn, tu hành Bát nhã Ba
la mật đa sâu thẳm, nghe nói trong ấy nghĩa thú sâu thẳm chẳng sanh tin
hiểu, chưa là hiếm có. Nếu người lễ kính Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm tức
là lễ kính Nhất thiết trí trí? Xá Lợi
Tử nói: Như vậy, như vậy. Như ngươi đã nói. Vì cớ sao? Kiều Thi Ca! Như
Lai đã được Nhất thiết trí trí đều từ Bát nhã Ba la mật đa mà được sanh
vậy. Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm lại do Nhất thiết trí trí Như Lai mà
được có vậy. Kiều Thi
Ca! Chúng các Bồ tát nên hành như thế, nên trụ như thế, nên học Bát nhã Ba
la mật đa sâu thẳm như thế. Khi ấy,
Thiên Ðế Thích bèn thưa Phật rằng: Chúng các Bồ tát làm sao hành Bát nhã
Ba la mật đa sâu thẳm gọi trụ Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm, gọi học Bát
nhã Ba la mật đa sâu thẳm? Bấy giờ,
Phật khen Thiên Ðế Thích rằng: Hay thay, hay thay! Ngươi nhờ Phật lực năng
hỏi Như Lai nghĩa thẳm sâu như thế. Kiều Thi
Ca! Chúng các Bồ tát hành Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm, nếu chẳng trụ
sắc, cũng chẳng trụ đây là sắc, đấy là học sắc. Nếu chẳng trụ thọ tưởng
hành thức, cũng chẳng trụ đây là thọ tưởng hành thức, đấy là học thọ tưởng
hành thức. Lại nữa,
Kiều Thi Ca! Chúng các Bồ tát hành Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm nếu chẳng
học sắc, cũng chẳng học đây là sắc, là chẳng trụ sắc. Nếu chẳng học thọ
tưởng hành thức, cũng chẳng học đây là thọ tưởng hành thức, là chẳng trụ
thọ tưởng hành thức. Kiều Thi
Ca! Ðấy gọi Bồ tát hành Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm, cũng gọi trụ Bát
nhã Ba la mật đa sâu thẳm, cũng học Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm. Khi ấy,
Xá Lợi Tử bèn thưa Phật rằng: Bát nhã Ba la mật đa như thế rất là sâu thẳm
khó thể so lường, khó thể chấp lấy, không có hạn lượng? Phật
bảo: Xá Lợi Tử! Như vậy, như vậy. Như ngươi đã nói. Xá Lợi
Tử! Chúng các Bồ tát hành Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm, nếu chẳng trụ
hành sắc tánh sâu thẳm, cũng chẳng trụ đây là sắc tánh sâu thẳm, đấy là
học sắc tánh sâu thẳm. Nếu chẳng trụ thọ tưởng hành thức tánh sâu thẳm,
cũng chẳng trụ đây là thọ tưởng hành thức tánh sâu thẳm, đấy là học thọ
tưởng hành thức tánh sâu thẳm. Lại nữa,
Xá Lợi Tử! Chúng các Bồ tát hành Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm, nếu chẳng
học sắc tánh sâu thẳm, cũng chẳng học đấy là sắc tánh sâu thẳm, đấy là
chẳng trụ sắc tánh sâu thẳm. Nếu chẳng học thọ tưởng hành thức tánh sâu
thẳm, cũng chẳng học đây là thọ tưởng hành thức tánh sâu thẳm, đấy là
chẳng trụ thọ tưởng hành thức tánh sâu thẳm. Khi ấy,
Xá Lợi Tử lại thưa Phật rằng: Bát nhã Ba la mật đa như thế đã rất sâu thẳm
khó thể so lường, khó thể chấp lấy, không có hạn lượng, thời khó tin hiểu.
Chỉ nên vì Bồ tát ngôi Bất thối chuyển mà nói. Kia đối trong ấy không nghi
không ngờ, chẳng mê lầm vậy. Khi đó,
Thiên Ðế Thích hỏi Xá Lợi Tử rằng: Nếu vì các Bồ tát chưa nhận ký mà nói,
sẽ có lỗi gì? Xá Lợi
Tử nói: Kia nghe kinh sợ, hoặc sanh hủy báng. Do nhân duyên đây lâu chịu
khổ lớn, khó được Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề. Thiên Ðế
Thích thưa: Vả có Bồ tát chưa được nhận ký, nghe Bát nhã Ba la mật đa sâu
thẳm tâm chẳng kinh sợ, chẳng sanh hủy báng, rất tin hiểu ư? Xá Lợi
Tử nói: Có. Bồ tát này lâu phát tâm Vô thượng Chánh đẳng giác, lâu tu hạnh
Bồ tát Ma ha tát, dù chưa được nhận ký Ðại Bồ đề mà chẳng qua ở chỗ một
Phật hoặc hai Phật, định sẽ được nhận ký Ðại Bồ đề. Bấy giờ,
Phật bảo Xá Lợi Tử rằng: Như vậy, như vậy. Như ngươi đã nói. Xá Lợi Tử!
Nếu các Bồ tát chưa được nhận ký, nghe Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm tâm
chẳng kinh sợ, rất sanh tin hiểu, phải biết lâu phát tâm Ðại Bồ đề, trồng
nhiều cội lành, thờ nhiều bạn lành. Khi ấy,
Xá Lợi Tử bèn thưa Phật rằng: Tôi nay muốn nói chút ít thí dụ, cúi xin hứ
cho! Phật
bảo: Xá Lợi Tử Tùy ý ngươi nói. Xá Lợi
Tử thưa rằng: Bạch Thế Tôn! Như các thiện nam tử thảy tự mộng thấy ngồi
tòa diệu Bồ đề, phải biết người này gần chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề.
Nếu có được nghe Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm tâm chẳng kinh sợ, rất sanh
tin hiểu, cũng lại như thế. Phải biết người này lâu phát tâm Vô thượng
Chánh đẳng giác, căn lành thành thục, hoặc đã nhận được ký Ðại Bồ đề, hoặc
gần sẽ nhận ký Ðại Bồ đề, mau chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề. Bạch Thế
Tôn! Ví như có người dạo đi đồng nội trải qua đường hiểm trăm do tuần,
hoặc hai hoặc ba cho đến năm trăm, thấy tướng trước các vương đô thành ấp,
nghĩa là người thả trâu, vườn rừng ruộng thảy. Thấy tướng đây rồi, bèn
khởi nghĩ này: Thành ấp vương đô cách đây chẳng xa. Khởi nghĩ này rồi,
thân tâm thư thới chẳng sợ ác thú, ác tặc, đói khát. Như vậy Bồ tát được
nghe Bát nhã Ba la mật đa hết lòng tin kính, phải biết chẳng lâu nhận ký
Bồ đề, mau chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, không sợ rơi Thanh văn bậc
Ðộc giác. Vì cớ sao? Vì đã được nghe thấy tướng trước Vô thượng Bồ đề,
cung kính tín thọ Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm vậy. Bạch Thế
Tôn! Ví như có người muốn xem biển cả, lần hồi đi tới trải qua nhiều thời
chẳng thấy núi rừng, bèn khởi nghĩ này: Nay xem tướng đây, biển cả chẳng
xa. Sở dĩ vì sao? Vì gần bờ biển cả đất ắt thấp dần không các núi rừng.
Người kia bấy giờ, dù chưa thấy biển mà thấy tướng gần, vui mừng nhảy
nhót. Như vậy Bồ tát được nghe Bát nhã Ba la mật đa hết lòng tin kính,
phải biết chẳng lâu nhận ký Bồ đề mau chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề. Vì
cớ sao? Vì đã được thấy nghe Bát nhã Ba la mật đa sâu thẳm là tướng trước
Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề vậy. Bạch Thế
Tôn! Ví như mùa xuân các cây hoa quả lá già đã rụng, nhánh nhóc tươi
nhuận, nhiều người được thấy đều khởi nghĩ này: Hoa quả lá mới chẳng lâu
sẽ lú. Sở dĩ vì sao? Vì các cây này hoa quả lá mới hiện tướng trước vậy.
Như vậy Bồ tát được nghe Bát nhã Ba la mật đa hết lòng tin kính, được biết
chẳng lâu nhận ký Bồ đề, mau chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề. Khi ấy,
trong chúng hội có các Thiên tử thấy rồi vui mừng khởi nghĩ này rằng: Các
Bồ tát đời trước được tướng ấy rồi chẳng lâu bèn nhận ký Ðại Bồ đề, nay
các Bồ tát đây cũng được tướng này chẳng lâu sẽ nhận ký Ðại Bồ đề. Bạch Thế
Tôn! Ví như người nữ mang thai hơi lâu, nơi thân càng nặng, động ngưng
không yên, ăn uống ngủ nghỉ thảy đều giảm ít, chẳng thích nhiều lời, chán
việc làm thường nhật, vì chịu khổ đau nên dẹp hết các việc. Có bà mẹ chồng
thấy tướng đây rồi liền biết nàng này sanh đẻ chẳng lâu. Như vậy Bồ tát
được nghe Bát nhã Ba la mật đa hết lòng tin kính, phải biết chẳng lâu nhận
ký Bồ đề, mau chứng Vô thượng Chánh đẳng Bồ đề, năng tận vị lai lợi vui
tất cả. Bấy giờ,
Phật khen Xá Lợi Tử rằng: Hay thay, hay thay! Ngươi nay khéo nói ví dụ Bồ
tát, đều là sức oai thần Như Lai.
Nguồn: www.quangduc.com
