Xá Lợi Tử! Nội không vô sở
hữu, nên Bồ tát Ma ha tát thời trước sau giữa chẳng khá được. Ngoại
không, nội ngoại không, không không, đại không, thắng nghĩa không, hữu vi
không, vô vi không, tất cảnh không, vô tế không, tán không, vô biến dị
không, bổn tánh không, tự tướng không, cộng tướng không, nhất thiết pháp
không, bất khả đắc không, vô tánh không, tự tánh không, vô tánh tự tánh
không vô sở hữu, nên Bồ tát Ma ha tát thời trước sau giữa chẳng khá được.
Nội không không, nên Bồ tát Ma ha tát thời trước sau giữa chẳng khá được.
Ngoại không cho đến vô tánh tự tánh không không, nên Bồ tát Ma ha tát thời
trước sau giữa chẳng khá được. Nội không xa lìa, nên Bồ tát Ma ha tát
thời trước sau giữa chẳng khá được. Ngoại không cho đến vô tánh tự tánh
không xa lìa, nên Bồ tát Ma ha tát thời trước sau giữa chẳng khá được.
Nội không không có tự tánh, nên Bồ tát Ma ha tát thời trước sau giữa chẳng
khá được. Ngoại không cho đến vô tánh tự tánh không không có tự tánh, nên
Bồ tát Ma ha tát thời trước sau giữa chẳng khá được. Vì cớ sao? Xá Lợi
Tử! Vì trong nội không cho đến vô tánh tự tánh không vô sở hữu, không, xa
lìa, không có tự tánh, nên Bồ tát Ma ha tát thời trước sau giữa đều chẳng
khá được vậy. Xá Lợi Tử! Chẳng phải nội không cho đến vô tánh tự tánh
không vô sở hữu mà có khác. Chẳng phải nội không cho đến vô tánh tự tánh
không không mà có khác. Chẳng phải nội không cho đến vô tánh tự tánh
không xa lìa mà có khác. Chẳng phải nội không cho đến vô tánh tự tánh
không không có tự tánh mà có khác. Chẳng phải Bồ tát Ma ha tát thời trước
mà có khác. Chẳng phải Bồ tát Ma ha tát thời sau mà có khác. Chẳng phải
Bồ tát Ma ha tát thời giữa mà có khác. Xá Lợi Tử! Hoặc nội không cho đến
vô tánh tự tánh không vô sở hữu. Hoặc nội không cho đến vô tánh tự tánh
không không. Hoặc nội không cho đến vô tánh tự tánh không xa lìa. Hoặc
nội không cho đến vô tánh tự tánh không không có tự tánh. Hoặc Bồ tát Ma
ha tát thời trước, hoặc Bồ tát Ma ha tát thời sau, hoặc Bồ tát Ma ha tát
thời giữa. Tất cả pháp như thế không có hai, vì không hai phần vậy. Xá
Lợi Tử! Do vì duyên cớ này, nên tôi tác lên thuyết là: Bồ tát Ma ha tát
thời trước chẳng khá được, Bồ tát Ma ha tát thời sau chẳng khá được, Bồ
tát Ma ha tát thời giữa chẳng khá được.
Xá Lợi Tử! Chơn như vô sở
hữu, nên Bồ tát Ma ha tát thời trước sau giữa chẳng khá được. Pháp giới,
pháp tánh, bất hư vọng tánh, bất biến dị tánh, bất tư nghì giới, hư không
giới, đoạn giới, ly giới, diệt giới, bình đẳng tánh, ly sanh tánh, pháp
định, pháp trụ, vô tánh giới, vô tướng giới, vô tác giới, vô vi giới, an
ẩn giới, tịch tĩnh giới, bổn vô, thật tế vô sở hữu, nên Bồ tát Ma ha tát
thời trước sau giữa chẳng khá được. Chơn như không, nên Bồ tát Ma ha tát
thời trước sau giữa chẳng khá được. Pháp giới, pháp tánh cho đến bổn vô,
thật tế không, nên Bồ tát Ma ha tát thời trước sau giữa chẳng khá được.
Chơn như xa lìa, nên Bồ tát Ma ha tát thời trước sau giữa chẳng khá được.
Pháp giới, pháp tánh cho đến bổn vô, thật tế xa lìa, nên Bồ tát Ma ha tát
thời trước sau giữa chẳng khá được. Chơn như không có tự tánh, nên Bồ tát
Ma ha tát thời trước sau giữa chẳng khá được. Pháp giới, pháp tánh cho
đến bổn vô, thật tế không có tự tánh, nên Bồ tát Ma ha tát thời trước sau
giữa chẳng khá được. Vì cớ sao? Xá Lợi Tử! Vì trong chơn như, pháp giới
cho đến bổn vô, thật tế vô sở hữu, không, xa lìa, không có tự tánh, nên Bồ
tát Ma ha tát thời trước sau giữa đều chẳng khá được vậy. Xá Lợi Tử!
Chẳng phải chơn như, pháp giới cho đến bổn vô, thật tế vô sở hữu mà có
khác. Chẳng phải chơn như, pháp giới cho đến bổn vô, thật tế không mà có
khác. Chẳng phải chơn như, pháp giới cho đến bổn vô, thật tế xa lìa mà có
khác. Chẳng phải chơn như, pháp giới cho đến bổn vô, thật tế không có tự
tánh mà có khác. Chẳng phải Bồ tát Ma ha tát thời trước mà có khác.
Chẳng phải Bồ tát Ma ha tát thời sau mà có khác. Chẳng phải Bồ tát Ma ha
tát thời giữa mà có khác. Xá Lợi Tử! Hoặc chơn như, pháp giới cho đến
bổn vô, thật tế vô sở hữu. Hoặc chơn như, pháp giới cho đến bổn vô, thật
tế không. Hoặc chơn như, pháp giới cho đến bổn vô, thật tế xa lìa. Hoặc
chơn như, pháp giới cho đến bổn vô, thật tế không có tự tánh. Hoặc Bồ tát
Ma ha tát thời trước, hoặc Bồ tát Ma ha tát thời sau, hoặc Bồ tát Ma ha
tát thời giữa. Tất cả pháp như thế không có hai, vì không hai phần vậy.
Xá Lợi Tử! Do vì duyên cớ này, nên tôi tác lên thuyết là: Bồ tát Ma ha
tát thời trước chẳng khá được, Bồ tát Ma ha tát thời sau chẳng khá được,
Bồ tát Ma ha tát thời giữa chẳng khá được.
Xá Lợi Tử! Thanh văn thừa vô
sở hữu, nên Bồ tát Ma ha tát thời trước sau giữa chẳng khá được. Thanh
văn thừa không, nên Bồ tát Ma ha tát thời trước sau giữa chẳng khá được.
Thanh văn thừa xa lìa, nên Bồ tát Ma ha tát thời trước sau giữa chẳng khá
được. Thanh văn thừa không có tự tánh, nên Bồ tát Ma ha tát thời trước
sau giữa chẳng khá được. Vì cớ sao? Xá Lợi Tử! Vì trong Thanh văn thừa
vô sở hữu, không, xa lìa, không có tự tánh, nên Bồ tát Ma ha tát thời
trước sau giữa đều chẳng khá được vậy. Xá Lợi Tử! Chẳng phải Thanh văn
thừa vô sở hữu mà có khác. Chẳng phải Thanh văn thừa không mà có khác.
Chẳng phải Thanh văn thừa xa lìa mà có khác. Chẳng phải Thanh văn thừa
không có tự tánh mà có khác. Chẳng phải Bồ tát Ma ha tát thời trước mà có
khác. Chẳng phải Bồ tát Ma ha tát thời sau mà có khác. Chẳng phải Bồ tát
Ma ha tát thời giữa mà có khác. Xá Lợi Tử! Hoặc Thanh văn thừa vô sở
hữu. Hoặc Thanh văn thừa không. Hoặc Thanh văn thừa xa lìa. Hoặc Thanh
văn thừa không có tự tánh. Hoặc Bồ tát Ma ha tát thời trước, hoặc Bồ tát
Ma ha tát thời sau, hoặc Bồ tát Ma ha tát thời giữa. Tất cả pháp như thế
không có hai, vì không hai phần vậy. Xá Lợi Tử! Do vì duyên cớ này, nên
tôi tác lên thuyết là: Bồ tát Ma ha tát thời trước chẳng khá được, Bồ tát
Ma ha tát thời sau chẳng khá được, Bồ tát Ma ha tát thời giữa chẳng khá
được.
Xá Lợi Tử! Ðộc giác thừa vô
sở hữu, nên Bồ tát Ma ha tát thời trước sau giữa chẳng khá được. Ðộc giác
thừa không, nên Bồ tát Ma ha tát thời trước sau giữa chẳng khá được. Ðộc
giác thừa xa lìa, nên Bồ tát Ma ha tát thời trước sau giữa chẳng khá
được. Ðộc giác thừa không có tự tánh, nên Bồ tát Ma ha tát thời trước sau
giữa chẳng khá được. Vì cớ sao? Xá Lợi Tử! Vì trong Ðộc giác thừa vô sở
hữu, không, xa lìa, không có tự tánh, nên Bồ tát Ma ha tát thời trước sau
giữa đều chẳng khá được vậy. Xá Lợi Tử! Chẳng phải Ðộc giác thừa vô sở
hữu mà có khác. Chẳng phải Ðộc giác thừa không mà có khác. Chẳng phải
Ðộc giác thừa xa lìa mà có khác. Chẳng phải Ðộc giác thừa không có tự
tánh mà có khác. Chẳng phải Bồ tát Ma ha tát thời trước mà có khác.
Chẳng phải Bồ tát Ma ha tát thời sau mà có khác. Chẳng phải Bồ tát Ma ha
tát thời giữa mà có khác. Xá Lợi Tử! Hoặc Ðộc giác thừa vô sở hữu. Hoặc
Ðộc giác thừa không. Hoặc Ðộc giác thừa xa lìa. Hoặc Ðộc giác thừa không
có tự tánh. Hoặc Bồ tát Ma ha tát thời trước, hoặc Bồ tát Ma ha tát thời
sau, hoặc Bồ tát Ma ha tát thời giữa. Tất cả pháp như thế không có hai,
vì không hai phần vậy. Xá Lợi Tử! Do vì duyên cớ này, nên tôi tác lên
thuyết là: Bồ tát Ma ha tát thời trước chẳng khá được, Bồ tát Ma ha tát
thời sau chẳng khá được, Bồ tát Ma ha tát thời giữa chẳng khá được.
Xá Lợi Tử! Ðại thừa vô sở
hữu, nên Bồ tát Ma ha tát thời trước sau giữa chẳng khá được. Ðại thừa
không, nên Bồ tát Ma ha tát thời trước sau giữa chẳng khá được. Ðại thừa
xa lìa, nên Bồ tát Ma ha tát thời trước sau giữa chẳng khá được. Ðại thừa
không có tự tánh, nên Bồ tát Ma ha tát thời trước sau giữa chẳng khá
được. Vì cớ sao? Xá Lợi Tử! Vì trong Ðại thừa vô sở hữu, không, xa lìa,
không có tự tánh, nên Bồ tát Ma ha tát thời trước sau giữa đều chẳng khá
được vậy. Xá Lợi Tử! Chẳng phải Ðại thừa vô sở hữu mà có khác. Chẳng
phải Ðại thừa không mà có khác. Chẳng phải Ðại thừa xa lìa mà có khác.
Chẳng phải Ðại thừa không có tự tánh mà có khác. Chẳng phải Bồ tát Ma ha
tát thời trước mà có khác. Chẳng phải Bồ tát Ma ha tát thời sau mà có
khác. Chẳng phải Bồ tát Ma ha tát thời giữa mà có khác. Xá Lợi Tử! Hoặc
Ðại thừa vô sở hữu. Hoặc Ðại thừa không. Hoặc Ðại thừa xa lìa. Hoặc Ðại
thừa không có tự tánh. Hoặc Bồ tát Ma ha tát thời trước, hoặc Bồ tát Ma
ha tát thời sau, hoặc Bồ tát Ma ha tát thời giữa. Tất cả pháp như thế
không có hai, vì không hai phần vậy. Xá Lợi Tử! Do vì duyên cớ này, nên
tôi tác lên thuyết là: Bồ tát Ma ha tát thời trước chẳng khá được, Bồ tát
Ma ha tát thời sau chẳng khá được, Bồ tát Ma ha tát thời giữa chẳng khá
được.
Bấy giờ, cụ thọ Thiện Hiện
lại đáp Xá Lợi Tử rằng: Như Tôn giả đã hỏi vì duyên cớ nào mà nói sắc
thảy vô biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên ấy. Xá Lợi Tử!
Sắc như hư không, thọ tưởng hành thức như hư không. Sở vì sao? Xá Lợi
Tử! Như hư không ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn
giữa chẳng khá được. Vì giữa biên nó chẳng khá được, nên nói là hư
không. Sắc thọ tưởng hành thức cũng như thế, ngằn trước chẳng khá được,
ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được. Vì cớ sao? Vì tánh
sắc không và tánh thọ tưởng hành thức không vậy. Trong không, ngằn trước
chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được, cũng
bởi giữa biên đều chẳng khá được vậy, nên nói là không. Xá Lợi Tử! Do vì
duyên cớ này, nên tôi tác lên thuyết là: Sắc vô biên, nên phải biết Bồ
tát Ma ha tát cũng vô biên. Thọ tưởng hành thức vô biên, nên phải biết Bồ
tát Ma ha tát cũng vô biên.
Xá Lợi Tử! Nhãn xứ như hư
không, nhĩ tỷ thiệt thân ý xứ như hư không. Sở vì sao? Xá Lợi Tử! Như
hư không ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa
chẳng khá được. Vì giữa biên nó chẳng khá được, nên nói là hư không.
Nhãn nhĩ tỷ thiệt thân ý xứ cũng như thế, ngằn trước chẳng khá được, ngằn
sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được. Vì cớ sao? Vì tánh nhãn xứ
không và tánh nhĩ tỷ thiệt thân ý xứ không vậy. Trong không, ngằn trước
chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được, cũng
bởi giữa biên đều chẳng khá được, nên nói là không. Xá Lợi Tử! Do vì
duyên cớ này, nên tôi tác lên thuyết là: Nhãn xứ vô biên, nên phải biết
Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên. Nhĩ tỷ thiệt thân ý xứ vô biên, nên phải
biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên.
Xá Lợi Tử! Sắc xứ như hư
không, thanh hương vị xúc pháp xứ như hư không. Sở vì sao? Như hư không
ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá
được. Vì giữa biên nó chẳng khá được, nên nói là hư không. Sắc thanh
hương vị xúc pháp xứ cũng như thế, ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau
chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được. Vì cớ sao? Vì tánh sắc xứ
không và tánh thanh hương vị xúc pháp xứ không vậy. Trong không, ngằn
trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được,
cũng bởi giữa biên đều chẳng khá được, nên nói là không. Xá Lợi Tử! Do
vì duyên cớ này, nên tôi tác lên thuyết là: Sắc xứ vô biên, nên phải biết
Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên. Thanh hương vị xúc pháp xứ vô biên, nên
phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên.
Xá Lợi Tử! Nhãn giới như hư
không, sắc giới, nhãn thức giới và nhãn xúc, nhãn xúc làm duyên sanh ra
các thọ như hư không. Sở vì sao? Xá Lợi Tử! Như hư không ngằn trước
chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được. Vì
giữa biên nó chẳng khá được, nên nói là hư không. Nhãn giới cho đến nhãn
xúc làm duyên sanh ra các thọ cũng như thế, ngằn trước chẳng khá được,
ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được. Vì cớ sao? Vì tánh
nhãn giới không và tánh sắc giới cho đến nhãn xúc làm duyên sanh ra các
thọ không vậy. Trong không, ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá
được, ngằn giữa chẳng khá được, cũng bởi giữa biên đều chẳng khá được, nên
nói là không. Xá Lợi Tử! Do vì duyên cớ này, nên tôi tác lên thuyết là:
Nhãn giới vô biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên. Sắc giới
cho đến nhãn xúc làm duyên sanh ra các thọ vô biên, nên phải biết Bồ tát
Ma ha tát cũng vô biên.
Xá Lợi Tử! Nhĩ giới như hư
không, thanh giới, nhĩ thức giới và nhĩ xúc, nhĩ xúc làm duyên sanh ra các
thọ như hư không. Sở vì sao? Xá Lợi Tử! Như hư không ngằn trước chẳng
khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được. Vì giữa biên
nó chẳng khá được, nên nói là hư không. Nhĩ giới cho đến nhĩ xúc làm
duyên sanh ra các thọ cũng như thế, ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau
chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được. Vì cớ sao? Vì tánh nhĩ giới
không và tánh thanh giới cho đến nhĩ xúc làm duyên sanh ra các thọ không
vậy. Trong không, ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được,
ngằn giữa chẳng khá được, cũng bởi giữa biên đều chẳng khá được, nên nói
là không. Xá Lợi Tử! Do vì duyên cớ này, nên tôi tác lên thuyết là: Nhĩ
giới vô biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên. Thanh giới cho
đến nhĩ xúc làm duyên sanh ra các thọ vô biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha
tát cũng vô biên.
Xá Lợi Tử! Tỷ giới như hư
không, hương giới, tỷ thức giới và tỷ xúc, tỷ xúc làm duyên sanh ra các
thọ như hư không. Sở vì sao? Xá Lợi Tử! Như hư không ngằn trước chẳng
khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được. Vì giữa biên
nó chẳng khá được, nên nói là hư không. Tỷ giới cho đến tỷ xúc làm duyên
sanh ra các thọ cũng như thế, ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng
khá được, ngằn giữa chẳng khá được. Vì cớ sao? Vì tánh tỷ giới không và
tánh hương giới cho đến tỷ xúc làm duyên sanh ra các thọ không vậy. Trong
không, ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng
khá được, cũng bởi giữa biên đều chẳng khá được, nên nói là không. Xá Lợi
Tử! Do vì duyên cớ này, nên tôi tác lên thuyết là: Tỷ giới vô biên, nên
phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên. Hương giới cho đến tỷ xúc làm
duyên sanh ra các thọ vô biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô
biên.
Xá Lợi Tử! Thiệt giới như hư
không, vị giới, thiệt thức giới và thiệt xúc, thiệt xúc làm duyên sanh ra
các thọ như hư không. Sở vì sao? Xá Lợi Tử! Như hư không ngằn trước
chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được. Vì
giữa biên nó chẳng khá được, nên nói là hư không. Thiệt giới cho đến
thiệt xúc làm duyên sanh ra các thọ cũng như thế, ngằn trước chẳng khá
được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được. Vì cớ sao? Vì
tánh thiệt giới không và tánh vị giới cho đến thiệt xúc làm duyên sanh ra
các thọ không vậy. Trong không, ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng
khá được, ngằn giữa chẳng khá được, cũng bởi giữa biên đều chẳng khá được,
nên nói là không. Xá Lợi Tử! Do vì duyên cớ này, nên tôi tác lên thuyết
là: Thiệt giới vô biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên. Vị
giới cho đến thiệt xúc làm duyên sanh ra các thọ vô biên, nên phải biết Bồ
tát Ma ha tát cũng vô biên.
Xá Lợi Tử! Thân giới như hư
không; xúc giới, thân thức giới và thân xúc, thân xúc làm duyên sanh ra
các thọ như hư không. Sở vì sao? Xá Lợi Tử! Như hư không ngằn trước
chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được. Vì
giữa biên nó chẳng khá được, nên nói là hư không. Thân giới cho đến thân
xúc làm duyên sanh ra các thọ cũng như thế, ngằn trước chẳng khá được,
ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được. Vì cớ sao? Vì tánh
thân giới không và tánh xúc giới cho đến thân xúc làm duyên sanh ra các
thọ không vậy. Trong không, ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá
được, ngằn giữa chẳng khá được, cũng bởi giữa biên đều chẳng khá được, nên
nói là không. Xá Lợi Tử! Do vì duyên cớ này, nên tôi tác lên thuyết là:
Thân giới vô biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên. Xúc giới
cho đến thân xúc làm duyên sanh ra các thọ vô biên, nên phải biết Bồ tát
Ma ha tát cũng vô biên.
Xá Lợi Tử! Ý giới như hư
không; pháp giới, ý thức giới và ý xúc, ý xúc làm duyên sanh ra các thọ
như hư không. Sở vì sao? Xá Lợi Tử! Như hư không ngằn trước chẳng khá
được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được. Vì giữa biên nó
chẳng khá được, nên nói là hư không. Ý giới cho đến ý xúc làm duyên sanh
ra các thọ cũng như thế, ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá
được, ngằn giữa chẳng khá được. Vì cớ sao? Vì tánh ý giới không và tánh
pháp giới cho đến ý xúc làm duyên sanh ra các thọ không vậy. Trong không,
ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá
được, cũng bởi giữa biên đều chẳng khá được, nên nói là không. Xá Lợi
Tử! Do vì duyên cớ này, nên tôi tác lên thuyết là: Ý giới vô biên, nên
phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên. Pháp giới cho đến ý xúc làm
duyên sanh ra các thọ vô biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô
biên.
Xá Lợi Tử! Ðịa giới như hư
không, thủy hỏa phong không thức giới như hư không. Sở vì sao? Xá Lợi
Tử! Như hư không ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn
giữa chẳng khá được. Vì giữa biên nó chẳng khá được, nên nói là hư
không. Ðịa thủy hỏa phong không thức giới cũng như thế, ngằn trước chẳng
khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được. Vì cớ sao?
Vì tánh địa giới không và tánh thủy hỏa phong không thức giới không vậy.
Trong không, ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa
chẳng khá được, cũng bởi giữa biên đều chẳng khá được, nên nói là không.
Xá Lợi Tử! Do vì duyên cớ này, nên tôi tác lên thuyết là: Ðịa giới vô
biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên. Thủy hỏa phong không
thức giới vô biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên.
Xá Lợi Tử! Khổ thánh đế như
hư không, tập diệt đạo thánh đế như hư không. Sở vì sao? Xá Lợi Tử! Như
hư không ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa
chẳng khá được. Vì giữa biên nó chẳng khá được, nên nói là hư không. Khổ
tập diệt đạo thánh đế cũng như thế, ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau
chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được. Vì cớ sao? Vì tánh khổ thánh
đế không và tánh tập diệt đạo thánh đế không vậy. Trong không, ngằn trước
chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được, cũng
bởi giữa biên đều chẳng khá được, nên nói là không. Xá Lợi Tử! Do vì
duyên cớ này, nên tôi tác lên thuyết là: Khổ thánh đế vô biên, nên phải
biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên. Tập diệt đạo thánh đế vô biên, nên
phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên.
Xá Lợi Tử! Vô minh như hư
không; hành, thức, danh sắc, lục xứ, xúc, thọ, ái, thủ, hữu, sanh, lão tử
sầu thán khổ ưu não như hư không. Sở vì sao? Xá Lợi Tử! Như hư không
ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá
được. Vì giữa biên nó chẳng khá được, nên nói là hư không. Vô minh cho
đến lão tử sầu thán khổ ưu não cũng như thế, ngằn trước chẳng khá được,
ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được. Vì cớ sao? Vì tánh vô
minh không và tánh hành cho đến lão tử sầu thán khổ ưu não không vậy.
Trong không, ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa
chẳng khá được, cũng bởi giữa biên đều chẳng khá được, nên nói là không.
Xá Lợi Tử! Do vì duyên cớ này, nên tôi tác lên thuyết là: Vô minh vô
biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên. Hành cho đến lão tử
sầu thán khổ ưu não vô biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên.
Xá Lợi Tử! Bố thí Ba la mật
đa như hư không; tịnh giới an nhẫn tinh tiến tĩnh lự bát nhã Ba la mật đa
như hư không. Sở vì sao? Xá Lợi Tử! Như hư không ngằn trước chẳng khá
được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được. Vì giữa biên nó
chẳng khá được, nên nói là hư không. Bố thí tịnh giới an nhẫn tinh tiến
tĩnh lự bát nhã Ba la mật đa cũng như thế, ngằn trước chẳng khá được, ngằn
sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được. Vì cớ sao? Vì tánh bố thí
Ba la mật đa không và tánh tịnh giới an nhẫn tinh tiến tĩnh lự bát nhã Ba
la mật đa không vậy. Trong không, ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau
chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được, cũng bởi giữa biên đều chẳng khá
được, nên nói là không. Xá Lợi Tử! Do vì duyên cớ này, nên tôi tác lên
thuyết là: Bố thí Ba la mật đa vô biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha tát
cũng vô biên. Tịnh giới an nhẫn tinh tiến tĩnh lự bát nhã Ba la mật đa vô
biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên.
Xá Lợi Tử! Bốn tĩnh lự như
hư không; bốn vô lượng, bốn vô sắc định như hư không. Sở vì sao? Xá Lợi
Tử! Như hư không ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn
giữa chẳng khá được. Vì giữa biên nó chẳng khá được, nên nói là hư
không. Bốn tĩnh lự, bốn vô lượng, bốn vô sắc định cũng như thế, ngằn
trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được.
Vì cớ sao? Vì tánh bốn tĩnh lự không và tánh bốn vô lượng, bốn vô sắc
định không vậy. Trong không, ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng
khá được, ngằn giữa chẳng khá được, cũng bởi giữa biên đều chẳng khá được,
nên nói là không. Xá Lợi Tử! Do vì duyên cớ này, nên tôi tác lên thuyết
là: Bốn tĩnh lự vô biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên.
Bốn vô lượng, bốn vô sắc định vô biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng
vô biên.
Xá Lợi Tử! Tám giải thoát
như hư không; tám thắng xứ, chín thứ đệ định, mười biến xứ như hư không.
Sở vì sao? Xá Lợi Tử! Như hư không ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau
chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được. Vì giữa biên nó chẳng khá được,
nên nói là hư không. Tám giải thoát, tám thắng xứ, chín thứ đệ định, mười
biến xứ cũng như thế, ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được,
ngằn giữa chẳng khá được. Vì cớ sao? Vì tánh tám giải thoát không và
tánh tám thắng xứ, chín thứ đệ định, mười biến xứ không vậy. Trong không,
ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá
được, cũng bởi giữa biên đều chẳng khá được, nên nói là không. Xá Lợi
Tử! Do vì duyên cớ này, nên tôi tác lên thuyết là: Tám giải thoát vô
biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên. Tám thắng xứ, chín thứ
đệ định, mười biến xứ vô biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô
biên.
Xá Lợi Tử! Bốn niệm trụ như
hư không; bốn chánh đoạn, bốn thần túc, năm căn, năm lực, bảy đẳng giác
chi, tám thánh đạo chi như hư không. Sở vì sao? Xá Lợi Tử! Như hư không
ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá
được. Vì giữa biên nó chẳng khá được, nên nói là hư không. Bốn niệm trụ
cho đến tám thánh đạo chi cũng như thế, ngằn trước chẳng khá được, ngằn
sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được. Vì cớ sao? Vì tánh bốn
niệm trụ không và tánh bốn chánh đoạn cho đến tám thánh đạo chi không
vậy. Trong không, ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được,
ngằn giữa chẳng khá được, cũng bởi giữa biên đều chẳng khá được, nên nói
là không. Xá Lợi Tử! Do vì duyên cớ này, nên tôi tác lên thuyết là: Bốn
niệm trụ vô biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên. Bốn chánh
đoạn cho đến tám thánh đạo chi vô biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha tát
cũng vô biên.
Xá Lợi Tử! Không giải thoát
môn như hư không; vô tướng, vô nguyện giải thoát môn như hư không. Sở vì
sao? Xá Lợi Tử! Như hư không ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng
khá được, ngằn giữa chẳng khá được. Vì giữa biên nó chẳng khá được, nên
nói là hư không. Không, vô tướng, vô nguyện giải thoát môn cũng như thế,
ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá
được. Vì cớ sao? Vì tánh không giải thoát môn không và tánh vô tướng, vô
nguyện giải thoát môn không vậy. Trong không, ngằn trước chẳng khá được,
ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được, cũng bởi giữa biên đều
chẳng khá được, nên nói là không. Xá Lợi Tử! Do vì duyên cớ này, nên tôi
tác lên thuyết là: Không giải thoát môn vô biên, nên phải biết Bồ tát Ma
ha tát cũng vô biên. Vô tướng, vô nguyện giải thoát môn vô biên, nên phải
biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên.
Xá Lợi Tử! Năm nhãn như hư
không, sáu thần thông như hư không. Sở vì sao? Xá Lợi Tử! Như hư không
ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá
được. Vì giữa biên nó chẳng khá được, nên nói là hư không. Năm nhãn, sáu
thần thông cũng như thế, ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá
được, ngằn giữa chẳng khá được. Vì cớ sao? Vì tánh năm nhãn không và
tánh sáu thần thông không vậy. Trong không, ngằn trước chẳng khá được,
ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được, cũng bởi giữa biên đều
chẳng khá được, nên nói là không. Xá Lợi Tử! Do vì duyên cớ này, nên tôi
tác lên thuyết là: Năm nhãn vô biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng
vô biên. Sáu thần thông vô biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô
biên.
Xá Lợi Tử! Phật mười lực như
hư không; bốn vô sở úy, bốn vô ngại giải, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả,
mười tám pháp Phật bất cộng, nhất thiết trí, đạo tướng trí, nhất thiết
tướng trí như hư không. Sở vì sao? Xá Lợi Tử! Như hư không ngằn trước
chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được. Vì
giữa biên nó chẳng khá được, nên nói là hư không. Phật mười lực cho đến
nhất thiết tướng trí cũng như thế, ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau
chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được. Vì cớ sao? Vì tánh Phật mười
lực không và tánh bốn vô sở úy cho đến nhất thiết tướng trí không vậy.
Trong không, ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa
chẳng khá được, cũng bởi giữa biên đều chẳng khá được, nên nói là không.
Xá Lợi Tử! Do vì duyên cớ này, nên tôi tác lên thuyết là: Phật mười lực
vô biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên. Bốn vô sở úy cho
đến nhất thiết tướng trí vô biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô
biên.
Xá Lợi Tử! Pháp vô vong thất
như hư không, tánh hằng trụ xả như hư không. Sở vì sao? Xá Lợi Tử! Như
hư không ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa
chẳng khá được. Vì giữa biên nó chẳng khá được, nên nói là hư không.
Pháp vô vong thất, tánh hằng trụ xả cũng như thế, ngằn trước chẳng khá
được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được. Vì cớ sao? Vì
tánh pháp vô vong thất không và tánh tánh hằng trụ xả không vậy. Trong
không, ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng
khá được, cũng bởi giữa biên đều chẳng khá được, nên nói là không. Xá Lợi
Tử! Do vì duyên cớ này, nên tôi tác lên thuyết là: Pháp vô vong thất vô
biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên. Tánh hằng trụ xả vô
biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên.
Xá Lợi Tử! Tất cả đà la ni
môn như hư không, tất cả tam ma địa môn như hư không. Sở vì sao? Xá Lợi
Tử! Như hư không ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn
giữa chẳng khá được. Vì giữa biên nó chẳng khá được, nên nói là hư
không. Tất cả đà la ni môn, tất cả tam ma địa môn cũng như thế, ngằn
trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được.
Vì cớ sao? Vì tánh tất cả đà la ni môn không và tánh tất cả tam ma địa
môn không vậy. Trong không, ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá
được, ngằn giữa chẳng khá được, cũng bởi giữa biên đều chẳng khá được, nên
nói là không. Xá Lợi Tử! Do vì duyên cớ này, nên tôi tác lên thuyết là:
Tất cả đà la ni môn vô biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên.
Tất cả tam ma địa môn vô biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô
biên.
Xá Lợi Tử! Nội không như hư
không; ngoại không, nội ngoại không, không không, đại không, thắng nghĩa
không, hữu vi không, vô vi không, tất cảnh không, vô tế không, tán không,
vô biến dị không, bổn tánh không, tự tướng không, cộng tướng không, nhất
thiết pháp không, bất khả đắc không, vô tánh không, tự tánh không, vô tánh
tự tánh không như hư không. Sở vì sao? Xá Lợi Tử! Như hư không ngằn
trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được.
Vì giữa biên nó chẳng khá được, nên nói là hư không. Nội không cho đến vô
tánh tự tánh không cũng như thế, ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng
khá được, ngằn giữa chẳng khá được. Vì cớ sao? Vì tánh nội không không
và tánh ngoại không cho đến vô tánh tự tánh không không vậy. Trong không,
ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá
được, cũng bởi giữa biên đều chẳng khá được, nên nói là không. Xá Lợi
Tử! Do vì duyên cớ này, nên tôi tác lên thuyết là: Nội không vô biên,
nên phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên. Ngoại không cho đến vô tánh
tự tánh không vô biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên.
Xá Lợi Tử! Chơn như như hư
không; pháp giới, pháp tánh, bất hư vọng tánh, bất biến dị tánh, bất tư
nghì giới, hư không giới, đoạn giới, ly giới, diệt giới, bình đẳng tánh,
ly sanh tánh, pháp định, pháp trụ, vô tánh giới, vô tướng giới, vô tác
giới, vô vi giới, an ẩn giới, tịch tĩnh giới, bổn vô, thật tế, cứu cánh
Niết bàn như hư không. Sở vì sao? Xá Lợi Tử! Như hư không ngằn trước
chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được. Vì
giữa biên nó chẳng khá được, nên nói là hư không. Chơn như cho đến cứu
cánh Niết bàn cũng như thế, ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá
được, ngằn giữa chẳng khá được. Vì cớ sao? Vì tánh chơn như không và
tánh pháp giới cho đến cứu cánh Niết bàn không vậy. Trong không, ngằn
trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được,
cũng bởi giữa biên đều chẳng khá được, nên nói là không. Xá Lợi Tử! Do
vì duyên cớ này, nên tôi tác lên thuyết là: Chơn như vô biên, nên phải
biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên. Pháp giới cho đến cứu cánh Niết bàn
vô biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên.
Xá Lợi Tử! Thanh văn thừa
như hư không; Ðộc giác thừa, Ðại thừa như hư không. Sở vì sao? Xá Lợi
Tử! Như hư không ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn
giữa chẳng khá được. Vì giữa biên nó chẳng khá được, nên nói là hư
không. Thanh văn thừa, Ðộc giác thừa, Ðại thừa cũng như thế, ngằn trước
chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được, ngằn giữa chẳng khá được. Vì cớ
sao? Vì tánh Thanh văn thừa không và tánh Ðộc giác thừa, Ðại thừa không
vậy. Trong không, ngằn trước chẳng khá được, ngằn sau chẳng khá được,
ngằn giữa chẳng khá được, cũng bởi giữa biên đều chẳng khá được, nên nói
là không. Xá Lợi Tử! Do vì duyên cớ này, nên tôi tác lên thuyết là:
Thanh văn thừa vô biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên. Ðộc
giác thừa, Ðại thừa vô biên, nên phải biết Bồ tát Ma ha tát cũng vô biên.
Bấy giờ, cụ thọ Thiện Hiện
lại đáp Xá Lợi Tử rằng: Như Tôn giả đã hỏi vì duyên cớ nào mà nói, tức
sắc thảy Bồ tát Ma ha tát vô sở hữu chẳng khá được. Lìa sắc thảy Bồ tát
Ma ha tát vô sở hữu chẳng khá được ấy. Xá Lợi Tử! Sắc, tánh sắc không.
Vì cớ sao? Vì trong tánh sắc không, sắc vô sở hữu chẳng khá được, nên Bồ
tát Ma ha tát cũng vô sở hữu chẳng khá được. Phi sắc, tánh phi sắc
không. Vì cớ sao? Vì trong tánh phi sắc không, phi sắc vô sở hữu chẳng
khá được, nên Bồ tát Ma ha tát cũng vô sở hữu chẳng khá được. Thọ tưởng
hành thức, tánh thọ tưởng hành thức không. Vì cớ sao? Vì trong tánh thọ
tưởng hành thức không, thọ tưởng hành thức vô sở hữu chẳng khá được, nên
Bồ tát Ma ha tát cũng vô sở hữu chẳng khá được. Phi thọ tưởng hành thức,
tánh phi thọ tưởng hành thức không. Vì cớ sao? Vì trong tánh phi thọ
tưởng hành thức không, phi thọ tưởng hành thức vô sở hữu chẳng khá được,
nên Bồ tát Ma ha tát cũng vô sở hữu chẳng khá được. Xá Lợi Tử! Do vì
duyên cớ này, nên tôi tác lên thuyết là: Tức sắc, Bồ tát Ma ha tát vô sở
hữu chẳng khá được. Lìa sắc, Bồ tát Ma ha tát vô sở hữu chẳng khá được.
Tức thọ tưởng hành thức, Bồ tát Ma ha tát vô sở hữu chẳng khá được. Lìa
thọ tưởng hành thức, Bồ tát Ma ha tát vô sở hữu chẳng khá được.
Xá Lợi Tử! Nhãn xứ, tánh
nhãn xứ không. Vì cớ sao? Vì trong tánh nhãn xứ không, nhãn xứ vô sở hữu
chẳng khá được, nên Bồ tát Ma ha tát cũng vô sở hữu chẳng khá được. Phi
nhãn xứ, tánh phi nhãn xứ không. Vì cớ sao? Vì trong tánh phi nhãn xứ
không, phi nhãn xứ vô sở hữu chẳng khá được, nên Bồ tát Ma ha tát cũng vô
sở hữu chẳng khá được. Nhĩ tỷ thiệt thân ý xứ, tánh nhĩ tỷ thiệt thân ý
xứ không. Vì cớ sao? Vì trong tánh nhĩ tỷ thiệt thân ý xứ không, nhĩ tỷ
thiệt thân ý xứ vô sở hữu chẳng khá được, nên Bồ tát Ma ha tát cũng vô sở
hữu chẳng khá được. Phi nhĩ tỷ thiệt thân ý xứ, tánh phi nhĩ tỷ thiệt
thân ý xứ không. Vì cớ sao? Vì trong tánh phi nhĩ tỷ thiệt thân ý xứ
không, phi nhĩ tỷ thiệt thân ý xứ vô sở hữu chẳng khá được, nên Bồ tát Ma
ha tát cũng vô sở hữu chẳng khá được. Xá Lợi Tử! Do vì duyên cớ này, nên
tôi tác lên thuyết là: Tức nhãn xứ, Bồ tát Ma ha tát vô sở hữu chẳng khá
được. Lìa nhãn xứ, Bồ tát Ma ha tát vô sở hữu chẳng khá được. Tức nhĩ tỷ
thiệt thân ý xứ, Bồ tát Ma ha tát vô sở hữu chẳng khá được. Lìa nhĩ tỷ
thiệt thân ý xứ, Bồ tát Ma ha tát vô sở hữu chẳng khá được.
Xá Lợi Tử! Sắc xứ, tánh sắc
xứ không. Vì cớ sao? Vì trong tánh sắc xứ không, sắc xứ vô sở hữu chẳng
khá được, nên Bồ tát Ma ha tát cũng vô sở hữu chẳng khá được. Phi sắc xứ,
tánh phi sắc xứ không. Vì cớ sao? Vì trong tánh phi sắc xứ không, phi
sắc xứ vô sở hữu chẳng khá được, nên Bồ tát Ma ha tát cũng vô sở hữu chẳng
khá được. Thanh hương vị xúc pháp xứ, tánh thanh hương vị xúc pháp xứ
không. Vì cớ sao? Vì trong tánh thanh hương vị xúc pháp xứ không, thanh
hương vị xúc pháp xứ vô sở hữu chẳng khá được, nên Bồ tát Ma ha tát cũng
vô sở hữu chẳng khá được. Phi thanh hương vị xúc pháp xứ, tánh phi thanh
hương vị xúc pháp xứ không. Vì cớ sao? Vì trong tánh phi thanh hương vị
xúc pháp xứ không, phi thanh hương vị xúc pháp xứ vô sở hữu chẳng khá
được, nên Bồ tát Ma ha tát cũng vô sở hữu chẳng khá được. Xá Lợi Tử! Do
vì duyên cớ này, nên tôi tác lên thuyết là: Tức sắc xứ, Bồ tát Ma ha tát
vô sở hữu chẳng khá được. Lìa sắc xứ, Bồ tát Ma ha tát vô sở hữu chẳng
khá được. Tức thanh hương vị xúc pháp xứ, Bồ tát Ma ha tát vô sở hữu
chẳng khá được. Lìa thanh hương vị xúc pháp xứ, Bồ tát Ma ha tát vô sở
hữu chẳng khá được.
Thứ 18 – 3