Kinh Lời Vàng
(Thi
hóa Dhammapada Sutta)
(Minh Đức - Triều Tâm Ảnh)
Giáo Pháp còn, kinh Pháp Cú còn.
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
Không Phóng Dật
Tâm
Hoa
Kẻ Ngu
Hiền Trí
A-La-Hán
Ngàn
Ác
Hình Phạt
21 - 32
33 - 43
44 - 59
60 - 75
76 - 89
90 - 99
100 - 115
116 - 128
129 - 145
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
XVIII
XIX
XX
Tự Ngã
Thế Gian
Phật-Đà
An Lạc
Hỷ Ái
Phẫn Nộ
Cấu Uế
Pháp Trụ
Đạo
157 - 166
167 - 178
179 - 196
197 - 208
209 - 220
221 - 234
235 - 255
256 - 272
273 - 289
XXII
XXIII
XXIV
XXV
XXVI
Địa Ngục
Voi
Tham Ái
Tỷ Kheo
Bà-La-Môn
306 - 319
320 - 333
334 - 359
360 - 382
383 - 423
I. SONG YẾU
Các pháp do ý dẫn đầu
Ý chủ, ý tạo
bắt cầu đưa duyên
Nói, làm với ý chẳng hiền
Bánh xe, bò kéo
khổ liền theo sau!
Các pháp do ý dẫn đầu
Ý chủ, ý tạo
bắt cầu đưa duyên
Nói, làm với ý tốt hiền
Như hình dọi bóng
vui liền theo sau!
"Nó đánh, nó cướp của tôi!
Lại còn nhục mạ
lắm lời đắng cay!"
Ai mà ôm ấp niệm nầy
Lửa phiền thiêu đốt
tháng ngày chẳng nguôi!
"Nó đánh, nó cướp của tôi!
Lại còn nhục mạ
lắm lời đắng cay!"
Người không ôm giữ niệm nầy,
Lửa phiền chợt tắt
khổ rày tự tiêu!
Nếu ai lấy oán báo thù
Oan oan tương báo
thiên thu hằng sầu
Từ tâm định luật nhiệm mầu
Lấy ân báo oán
còn đâu oán thù?
Luận tranh chẳng có ích gì!
Tranh cường, hiếu thắng
lắm khi phiền hà
Ai người suy gẫm sâu xa
Nói năng tự chế,
bất hòa lặng yên!
Người hằng say đắm lục trần
Uống ăn vô độ
trăm phần dễ duôi!
Ma vương chúng vỗ tay cười
Cây cành mềm yếu
tơi bời gió lay!
Người hằng quán niệm tự thân
Uống ăn tiết độ
tinh cần sớm hôm
Ma vương đâu dễ khinh lờn
Gió qua núi đá
chẳng sờn, chẳng lay!
Người không tự chế, không chơn
Người mà tâm địa
chẳng hơn thế phàm!
Làm sao xứng mặc y vàng?
Làm sao xứng đáng
dự hàng Sa-môn?
Người mà nhẫn nại tu hành
Nghiêm trì giới luật
cao thanh rỡ ràng
Khen thay! khéo mặc y vàng?
Khen thay! xứng đáng
dự hàng Sa -môn
Phi chơn lại tưởng chánh chơn
Chánh chơn
lại tưởng phi chơn, đó là:
Duy trì ác kiến, ác tà
Ngu nhân
nào thấy tinh hoa pháp mầu!
Chánh chơn thấy rõ chánh chơn
Phi chơn
thấy rõ phi chơn, mới là:
Lìa xa ác kiến, ác tà
Trí nhân
dễ ngộ tinh hoa pháp mầu!
Nhà ai vụng lợp, mưa tuôn!
Tâm người kém hạnh
dễ luồn ái tham
Mái tranh che đậy kỹ càng
Tâm người khéo giữ,
dục phàm khó xen!
Ðây hối quá, kia ăn năn
Tâm người ác hạnh
hai đằng chẳng vui
Bất an, ưu não rối bời
Mắt nhìn khổ báo,
Phật, trời thở than!
Ðây hoan hỷ, kia hỷ hoan
Tâm người thiện hạnh
mọi đàng mọi vui
An vui, hoa nở, nụ cười
Mắt nhìn phước sự
thảnh thơi, nhẹ nhàng!
Ðây đau khổ, kia khổ đau
Tâm người ác hạnh
muộn sầu thảm thương
Thở than nghiệp dữ đã vương
Chết vào khổ cảnh đoạn trường,
than hơn!
Ðây hạnh phúc, kia an vui
Tâm người thiện hạnh
rạng ngời hân hoan
Ðã mừng gieo được phước vàng
Sanh vào tiên cảnh
lại càng mừng hơn!
Suốt thông kinh luật mặc dầu
Nếu không hành đạo
đếm trâu, đếm bò!
Dễ đuôi, tự mãn, nằm co!
Qua miền siêu thoát
gọi đò, ai đưa?
Ít thông kinh luật mặc dầu
Nếu chuyên hành đạo
tìm câu sửa mình
Sống đời chánh hạnh, quang minh
Qua miền siêu thoát,
vô sinh, hưởng nhàn!
II. KHÔNG PHÓNG DẬT
Con đường phóng dật: nguy nan!
Con đường tỉnh thức:
vinh quang đời đời
Buông lung là kẻ chết rồi
Pháp mầu bất tử
đợi người cần chuyên!
Trí nhân thấy rõ cơ duyên
Nhiếp tâm kiên định
vẫy thuyền sang sông!
An vui, hoan hỷ tự lòng
Dự vào cảnh giới
thanh trong thánh mầu!
Trí nhân tinh tấn thiền hành
Kiên trì, nỗ lực
duyên sanh Niết bàn
Ma vương khó buộc, khó ràng
Tự do tối thượng
thênh thang bến bờ!
Tinh cần, chánh niệm hỡi ai!
Giữ gìn tịnh hạnh
trong ngoài chăm chuyên
tự điều, theo pháp sống thiền
Nỗ lực sung mãn
thiện hiền tấn tăng!
Sống không phóng dật, kiên trì
Tự điều, tự chế
thường khi mới là!
Chí người thiện trí cao xa
Xây hòn đảo lớn,
quê nhà trú thân!
Si mê, cuồng sĩ buông lung
Riêng người thiện trí
canh chừng niệm tâm
Tâm tâm, niệm niệm tinh cần
Giữ gìn kho báu
thế nhân dễ gì!
Người không phóng dật, dễ duôi
Người không mê đắm
niềm vui dục trần
Tỉnh thức, thiền quán tinh cần
Sẽ hái, sẽ gặt
phước phần sum suê!
Niệm tâm: phóng dật lùi xa
Thoát khỏi phiền não -
binh ma cuối đèo!
Cao sơn, trí tuệ khéo trèo
Vô minh, đau khổ -
nằm queo đám người!
Trú niệm giữa kẻ buông lung
Tỉnh thức
giữa đám mê mung, loạn cuồng
Như con tuấn mã kiên cường
Sau lưng bỏ lại
lươn ươn ngựa hèn!
Chỉ nhờ đức tánh tinh cần
Ðế thích cai quản bốn tầng
Thiên vương
Dễ duôi thiên hạ khinh thường
Tinh cần
mãi được tán dương đời đời!
Tỷ - kheo vui thích tinh cần
Sợ hãi phóng dật,
niệm tâm canh chừng
Bước đi như đám lửa hừng
Thiêu bao phiền não
kiết thừng [*] tiêu tan!
Tỷ kheo vui thích tinh cần
Sợ hãi phóng dật,
chuyên tâm quán thiền
Khỏi rơi, đọa xuống các miền
Vị ấy
nhất định kề bên Niết bàn!
III. TÂM
Khó thay! trì nhiếp tâm người
Chập chờn, dao động
vạn đời không yên!
Thợ tài uốn thẳng cây tên
Giữ tâm cũng vậy,
thiện hiền khéo tu!
Cá kia quăng bỏ lên bờ
Vẫy vùng, hốt hoảng
đợi giờ chết thôi!
Cho hay, tâm lạc chợ đời
Cũng dường như thế ấy,
hãy rời dục tham!
Tâm ta khinh động bất an
Kiếm tìm dục lạc
chạy quàng, chạy xiêng
Lành thay! chế ngự thành hiền
Tâm được điều phục
thuốc tiên chẳng màng!
Tâm ta tế nhị vô cùng
Dễ nào thấy biết,
canh chừng làm sao?
Kiếm tìm dục lạc xôn xao
Tâm được phòng hộ
xiết bao phước lành!
Xa xôi diệu vợi lữ trình
Ðến đi đơn độc
ẩn mình hang sâu [i]
Ðiều tâm: hạnh phúc cơ mầu
Vui sao!
thoát khỏi ma đầu sáu tay! [ii]
[ii] lục trần
Tâm chưa an trú vững vàng
Làm sao
chánh pháp dễ dàng liễu tri?
Niềm tin rung động từng khi
Trí tuệ như vậy
mong chi thành toàn?!
Tâm không ái dục đầy tràn
Tâm không sân hận
chẳng mang lửa phiền
Vượt lên thiện, ác đôi miền
Bậc luôn tỉnh giác
chẳng hiềm sợ chi!
Thân này gốm sứ mỏng mạnh
Tâm này kiên cố
thủ thành chống ma!
Gươm vàng trí tuệ vung ra
Giữ gìn chiến thắng
một tòa "vô tham"!
Mai kia thương xót thân này
Nằm vùi đất lạnh
tháng ngày nắng mưa
Vô tri một đống thịt thừa
Gỗ mùn vô dụng
xẻ cưa làm gì?
Kẻ thù hiềm hại kẻ thù
Oan gia chước hiểm
báo cừu oan gia
Ghê hơn, tâm hướng ác tà
Vạn lần nguy khốn
cho ta, cho người
Ðiều mà quyến thuộc mẹ cha
Chẳng thể làm được
cho ta, cho người
Nhưng tâm chân chánh hướng rồi
Thành tựu tốt đẹp
vẹn mười, vẹn trăm!
IV. HOA
Ai người thấu triệt ''cái Ta"?
Thấu triệt thiên giới,
Dạ-ma các hàng?
Ai người khéo giảng Con đàng?
Như tay thiện xảo
kết tràng hoa tươi?
Ai người chinh phục "cái Ta"?
Chinh phục thiên giới,
dạ ma các hàng?
Bậc "Hữu học" khéo Con đàng,
Như tay thiện xảo
kết tràng hoa tươi.
Thân như bọt nước đầu ghềnh
Rỗng không, huyễn ảo
diệt sinh vậy mà!
Trượng phu bẻ gãy tên hoa
Vượt lên tầm mắt
Tử ma khó tìm!
Ai còn thu nhặt hoa hương
Ðắm si, tham nhiễm
bên đường, biết hay?
Tử thần mang kẻ ấy ngay
Như cơn lũ cuốn
ngủ say cả làng!
Ai còn thu nhặt hoa hương
Ðắm say, tham nhiễm
bên đường chẳng thôi?
Coi chừng thần chết tới nơi.
Bắt làm nô lệ
rồi đời kẻ ngu!
Như ong kiếm tí mật thôi
Sắc hương chẳng hại
lá chồi cũng không!
Khẽ khàng chút nhụy lót lòng
Bậc thánh cũng vậy,
thong dong vào làng!
Lỗi người tìm trách sao nên?
Dầu phải, dầu quấy
chen xen chẳng gì?
Gẫm ta làm được điều chi?
Lặng im, tự kiểm,
tu trì mới hay!
Hoa kia đẹp đẽ dường bao!
Sắc màu tươi thắm,
nhưng nào có hương!
Ngôn lời dệt gấm thêu chương,
Không hành, chỉ nói
là phường bỏ đi!
Hoa kia đẹp đẽ dường bao!
Sắc màu đã thắm
lại ngào ngạt hương!
Ngôn lời trong sáng như gương
Nói làm là một
văn chương dám bì!
Ðó đây lác đác đầu cành
Hái tìm từng đóa
xâu thành tràng hoa
Chúng sanh giữa cõi ta bà
Việc lành thu góp,
kết tòa thiện tâm!
Hương thơm tối thắng diệu hoa
Làm sao ngược gió
bay xa mọi đường?
Hương thơm đức hạnh phi thường
Xông bay khắp cả
muôn phương ngát ngào!
Hương sen, hương lý, hương trầm
Già la cùng với
chiên đàn thắng hương
Dẫu thơm, nhưng chẳng phi thường
Hương người đức hạnh
so lường dễ đâu!
Hương sen, hương lý, hương trầm
Già la cùng với
Chiên đàn thắng hương
Hương người đức hạnh phi thường,
Xông bay bốn cõi
thiên vương ngát ngào!
Ai người trú niệm tinh cần
Ai người siêu thoát
dự phần vô vi?
Ai người đức hạnh, chánh tri?
Ma vương chẳng thấy
đường đi, lối về
Hoa sen dễ mến, dễ ưa
Mọc lên giữa đống
bùn nhơ vệ đường
Môn đệ đức Chuyển pháp vương
Trí tuệ chiếu sáng
khắp phường tối tăm!
V. KẺ NGU
Người mất ngủ thấy đêm dài
Ðường xa mệt mỏi
đôi vai lữ hành
Ngu nhân chẳng thấy pháp lành
Luân hồi nào biết
mối manh nẻo về!
Xa xôi thiên ý lữ trình
Không gặp đồng đạo
bằng mình hoặc hơn
Thà rằng vững bước cô đơn
Chẳng nên bè bạn
với phường ngu si!
Con Tôi, tài sản của tôi!
Ðó là ưu não
Cho người cuồng si
Trong ''ta'', ''ta'' ấy có gì!
Tài sản, con cái
khác chi mộng trường!
Người ngu xin hãy biết mình!
Thà rằng như vậy
thông minh mấy phần
Ngu si lại tưởng trí nhân
Với kẻ như vậy
vạn lần chí ngu!
Người ngu cho dẫu trọn đời
Sống gần trí giả
uổng lời cao siêu
Không hành chánh pháp nửa điều
Muỗng canh
nào biết trong niêu vị gì!
Phút giây thân cận đại hiền
Với người hữu trí
là duyên vạn đời
Thấy ngay chánh pháp tuyệt vời
Lưỡi kia nếm thưởng
biết nồi canh ngon!
Ơi người thiểu trí đại ngu!
Lại xem "tự ngã"
kẻ thù, khốn thay!
Trở đi, lộn lại cõi này
Mãi tạo ác nghiệp,
Khổ rày ai mang?!
Aïc nghiệp là nghiệp chẳng lành
Ăn năn, hối quá
phát sanh lòng người
Ðến khi quả dữ chín muồi
Lệ tuôn đầy mặt
lạy trời khóc mưa!
Thiện nghiệp là nghiệp tốt lành
Thỏa thích, mát mẻ
phát sanh lòng người
Ðến khi lạc báo chín muồi
Thọ hưởng quả phúc,
nói cười hân hoan!
Ác hạnh ngọt ngào như đường!
Người ngu nghĩ vậy
quả thường chưa sanh!
Ðến khi ác báo đành rành
Than trời, trách Phật,
khổ thành khổ hơn!
Người ngu ngày lại qua ngày
Chỉ dùng vật thực
cỏ rây chút gì!
Phép tu khổ hạnh sao bì?
Một phần mười sáu
liễu tri pháp hành!
Ác hạnh không tạo quả ngay
Tựa như sữa nọ
sớm ngày chưa đông!
Nghiệp kia theo kẻ cuồng ngông
Dưới tro, âm ỉ
than hồng biết chăng?
Người ngu sa đọa tâm hồn
Trí thức hái lượm
cúi luồn công danh
Ðầu to bửa nát tan tành!
Hoa hương úa rã
cây cành thảm thương!
Hái thâu kiến thức
góp kinh nghiệm đời
Người ngu đâu biết, than ôi!
Chính chúng bửa nát
bể hai cái đầu!
Người ngu cuồng vọng tiếng tăm
Muốn ngồi trên trước
chư Tăng thánh, phàm
Quyền uy tu viện cao sang!
Muốn người đưa đón
lọng vàng, lọng hoa!
Người ngu "tự ngã" phô trương
Cướp công đồng đạo
nêu gương mình làm!
Ưu sai, ưa lệnh rắp hàng
Mạn cuồng tăng thượng,
ái tham lũ dòng!
Con đường lợi lộc trần gian
Con đường vô dục,
Niết bàn, vốn hai!
Sa môn đâu dễ đắm mùi
Khởi tâm nhàm chán
xa rời mồi câu!
VI. HIỀN TRÍ
Thiện hiền điểm lỗi cho ta
Ðiều cần sai sửa,
điều chưa thành toàn
Ví như chỉ chỗ chôn vàng
bạn người như vậy,
tốt càng tốt hơn!
Ai khuyên kẻ khác làm lành
Ngăn ngừa niệm dữ,
pháp hành gắng tu
Người hiền cảm kích kính yêu
Còn người xấu ác
ra điều chẳng ưa!
Với người xấu ác, không thân!
Với người ti tiện,
lại cần tránh xa!
Người hiền, bạn tốt mới là
Thượng nhân cao quý
điểm hoa lòng mình!
Vui thay! giáo pháp thấm nhuần
Vui thay! hỷ lạc
thân tâm nhẹ nhàng!
tri nhân thỏa thích Con đường
của đức Ðại Giác
xiển dương cứu đời!
Ðào mương dẫn nước, khéo thay!
Mũi tên cong vạy
uốn ngay, chẳng phiền
Gỗ vênh thợ mộc đẽo liền
Khiển tà thành chánh,
trí hiền nhiếp tâm!
Ví như tảng đá kiên trì
Gió cuồng tám hướng
dễ gì chuyển lay!
Tiếng đời chê dở, khen hay!
Không làm chao động,
đôi mày trí nhân!
Ví như hồ nước thẳm sâu
Lắng yên, trong suốt
chẳng màu bợn nhơ!
Lòng người trí giả lặng tờ
Khi nghe diệu pháp
bến bờ như nhiên!
Người hiền - tất cả xả ly
Thánh nhơn: dục ái,
đắm si, chẳng bàn!
Dầu cho cảm thọ khổ nàn
Vui buồn, thiện trí
đâu màng để tâm!
Chẳng vì mình, chẳng vì người
Chẳng vì con cái
lộc tài trăm xe:
làm điều bất chánh đáng chê!
Bậc trí như vậy,
bồ đề nở bông!
Chẳng vì sự nghiệp,
tiếng đời công danh:
bởi do bất chánh mà thành!
Bậc trí như vậy,
đạo hành viên dung!
Giữa đám nhân loại dật dờ
May ra ít kẻ
vượt bờ bến mê!
Phần đông cười, khóc ê chề
Tâm hồn rách nát
kéo lê bờ này!
Sống say, chết mộng
bên bờ bến mê!
Quẩn quanh, xuôi ngược ê chề
Ðảo điên, tất bật
kéo lê bờ này!
Những ai tinh tấn tu trì
Ðúng lời chánh pháp,
khéo tri, khéo hành
Vượt qua dục vọng, tử sanh
Thuyền xuôi giác ngạn,
mây lành đón đưa!
Bỏ nhà, mây trắng ra đi
Thong dong muôn sự,
viễn ly thế tình
Pháp đen, pháp trắng phân minh
Tìm trong an lạc
câu kinh khước từ
Phất tay sở hữu riêng tư
Cầu vui tịch tịnh
chân như Niết bàn
Gỡ bao chướng ngại sân tham
Nhiễm ô thanh lọc
xứng làm Sa môn
Khéo thay! tu tập giác chi!
Lành thay!
chánh hạnh, nhiếp trì bền tâm!
Người không ô nhiễm dục trần
Sống đời sáng chói,
Niết bàn, ở đây!
VII. A-LA-HÁN
Trải qua suốt cuộc hành trình
Ưu phiền chấm dứt
khổ hình tiêu tan!
Cởi bao triền phược buộc ràng
Sống đời siêu thoát,
lửa tàn vùi tro!
Sa môn chánh niệm kiên trì
Lìa mọi trú xứ
ra đi nhẹ nhàng!
Ngỗng trời cất cánh thênh thang
Ao hồ bỏ lại,
mây ngàn thong dong!
Chim có tổ, cáo có hang
Lìa mọi trú xứ
gót chàng sa môn
Non xanh, mây trắng: tâm hồn
rỗng không muôn sự,
cô đơn dặm ngoài!
Rỗng rang tư hữu ra đi
Uống ăn biết đủ
có chi phải bàn?
Lòng không, vô tướng nhẹ nhàng
Chim trời giải thoát,
non ngàn tìm đâu?
Sa môn lậu hoặc đoạn ly
Uống ăn chẳng đắm
có chi phải bàn?
Lòng không, vô tướng nhẹ nhàng
Chim trời giải thoát,
non ngàn tìm đâu?
Ví như tuấn mã luyện thành
Lục căn chế ngự
xứng danh trượng tòng!
Nhiễm ô, ngã mạn tiêu vong
Chư thiên
mến mộ giống dòng sa môn!
Ðất kia cau mặt bao giờ?
Trụ đồng kiên cố.
ao hồ lặng thinh!
Sa môn tâm ý quân bình
Lang thang vô định,
tái sinh nào còn?
Tâm an thì nghiệp cũng an
Lời ăn, tiếng nói
lại càng an hơn!
Sống đời hiểu biết chánh chơn
Thanh bình, siêu thoát
sa môn Phật đà!
Chỉ tin giác ngộ, chánh tri
Chẳng tin ai khác,
an vi tự lòng
Cắt lìa hệ lụy trần hồng
Xả ly tối thượng,
hư không cũng từ!
Thị phường, làng mạc, rừng sâu
Non cao, lũng thấp
hoặc đâu mặc dù
Nơi nào bậc thánh ngụ cư
Ở đấy khả ái,
an như tuyệt vời!
Rừng sâu khả ái vô cùng
Chỗ người phàm tục
ngại ngùng bước chân
Vì không tìm kiếm dục trần
Bậc "ly tham" sống
mười phần hân hoan!
VIII. NGÀN
Dẫu cho ngôn ngữ trăm ngàn
Nói điều vô ích:
chỉ bàn suông thôi!
Tốt hơn: ít chữ, ít lời!
Nghe xong tịnh lạc
sống đời vô ưu!
Chữ câu ngàn vạn ích gì
Trăm kinh nói mãi
lắm khi loạn mù
Một câu có ích, cho dù
Nghe xong tịnh lạc
an như đời đời!
Trăm câu đọc tụng ích gì
Máy móc, nhái lại
khác chi vẹt, nhồng!
Một lời Phật pháp chánh tông
Nghe xong tịnh lạc
trú dòng bất lai!
Vẻ vang tự thắng chính mình
Khó hơn ngàn vạn
chiến binh sa trường!
Chư thiên, phạm đế, ma vương
Làm sao thắng kẻ
''tự thường thắng y''?
Trăm năm bỏ cả thời gian
Chí thành tế tự
núi vàng, rừng châu!
Chẳng bằng giây lát cúi đầu
Cúng dường bậc thánh
dày sâu phước lành!
Trăm năm đốt lửa rừng thiêng
Khẩn cầu tế tự
triền miên đêm ngày
Chẳng bằng chỉ một phút giây
cúng dường bậc thánh
sâu dày phước hơn!
Suốt năm tế vật cúng dường
Ðể mong phước quả
nhờ nương sau nầy
Phần tư lợi ích chẳng tày
Một lần đảnh lễ
gót mây thánh hiền!
An vui, sắc đẹp, sống lâu
Dồi dào sức khỏe:
bốn câu chúc mừng!
Cho ai kính lễ cúc cung
Những bậc trưởng thượng
thuộc dòng sa môn
Trăm năm sống có ích gì
Buông lung, phóng dật
ác trí, ác tà!
Một ngày trong cõi người ta
Giới định, thiền tuệ -
thật là tốt hơn!
Trăm năm sống có ích gì
Dễ duôi biếng nhác -
li bì xác thân!
Khởi tâm nỗ lực tinh cần
Một ngày như vậy,
muôn phần tốt hơn!
Trăm năm sống có ích gì
Pháp đi, pháp đến -
vô tri chẳng tường
Một ngày, quả thật khó lường
Thấy pháp sanh diệt,
vô thường ra sao!?
Trăm năm sống có ích gì
Chẳng thấy bất - tử
vô vi pháp hành
Một ngày quả thật trọn lành!
Sống đời chứng ngộ
vô sanh Niết bàn!
IX. ÁC
Mau mau làm các việc lành
Mau mau ngăn ác
Phát sanh tâm người
Tâm người vốn thật dễ duôi
Nếu chậm thiện nghiệp,
ác chồi ló ra!
Hỡi ai điều ác lỡ làm
lặp đi lặp lại
dễ dàng thành quen
Ðiều ác, thỏa thích chẳng nên!
Chứa ác thọ khổ,
lời khuyên đạo vàng!
Hỡi ai hoan hỷ làm lành
Hãy nên tiếp tục cho thành
thói quen!
Ðiều làm thỏa thích, rất nên!
Chứa thiện được lạc,
lời khuyên đạo vàng!
Người kia làm ác, nghĩ rằng:
Làm ác được tốt
được hằng an vui!
Ðến khi quả dữ chín muồi
Khổ đau họa hại
rồi đời kẻ ngu!
Người kia làm thiện lâu ngày
Vẫn gặp đau khổ
vẫn hay than phiền
Ðủ duyên, quả tốt đến liền
An vui hạnh phúc,
thiện hiền mến ưa!
Nước rơi từng giọt giọt thôi
Lâu ngày chầy tháng
đến hồi tràn lu
Chút chút việc ác, mặc dù!
Ngày qua, tháng lại
người ngu ác đầy!
Nước rơi từng giọt giọt thôi
Khe mương trăm nẻo
đến hồi thành sông!
Chút chút việc thiện nhẹ bồng
Mai kia
vô lượng hư không cũng tràn!
Thương buôn lắm bạc, nhiều tiền
Ðồng hành ít ỏi
tránh miền hiểm hoang!
Muốn sống, thuốc độc chớ quàng!
Lánh ác, cũng vậy,
rõ ràng là khôn!
Tay ta nếu chẳng vết thương
Dẫu cầm thuốc độc
chẳng phương hại gì
Ác kia vô hiệu tức thì
Với người hiền sĩ
thường khi niệm lành!
Sống đời đạo hạnh thiêng liêng
Nếu ai hiểm hại
không điên cũng cuồng!
Bụi mù tung ngược gió luồng!
Khổ đau dội lại
bằng muôn bằng ngàn!
Nhiều kẻ sanh thú thai bào
Bốn đường đau khổ
đón chào ác nhân
Người lành, thiên giới du nhàn
còn người vô nhiễm,
Niết bàn tĩnh cư
Dẫu cho động thẳm hang sâu
Hoặc nơi biển cả
non đầu, rừng thiêng
chẳng đâu trốn thoát ưu phiền
Lỡ gieo ác nghiệp
khổ liền chạy theo!
Ẩn trong núi vắng
non đầu, trùng khơi
Có đâu một chỗ trên đời
Mà quả ác nghiệp
lại thôi lần tìm!
Trốn vào động thẳm hang sâu
Ẩn vào núi vắng,
non đầu, trùng khơi
Có đâu một chỗ trên đời
Tử thần
lại chẳng đến lôi kéo về!
X. HÌNH PHẠT
Ai ai cũng sợ gươm đao
Ai ai cũng sợ
máu đào thây phơi
Bụng ta suy hiểu bụng người
Chớ nên giết hại,
xúi lời giết nhau!
Ai ai cũng sợ gươm đao
Người người
mạng sống mong sao bảo toàn
Bụng ta hiểu bụng thế gian
Chớ nên giết hại,
xúi bàn giết nhau!
Ai ai hạnh phúc cũng cầu
Tại sao
đao trượng hại nhau làm gì?
Tìm an mà lại ác tri
Những người như vậy
mong chi gặp lành!
Người này thô lỗ, cộc cằn
Người kia trả miếng
cũng ngần ấy thôi!
Khổ thay! phẫn hận trên đời
Vết thương dao xé:
tiếng lời lại qua!
Tự mình nếu biết lặng yên
Không còn oán nộ,
chẳng hiềm hại ai
Như chuông đã bể tiếng rồi
Ai mà được vậy,
kề nơi Niết bàn!
Người chăn dùng gậy lùa dê
Lùa từng con một
đi về núi xa
Tuổi già, sự chết cũng là
Lùa từng mạng sống
chúng ta xuống hầm!
Người ngu xằng bậy lỡ lầm
vẫn không nhận thức
việc làm cuồng si
Nghiệp kia nhân quả tức thì
Bị thiêu, bị nấu
có chi phải ngờ!
Dùng đao hại kẻ ""không đao"" [*]
Trượng hại ""không trượng"" [*]
khác nào tự thiêu!
Ai kia thọ khổ mười điều
Chịu quả khốc liệt
cùng nhiều tai ương!
Một là nhức nhối đau thương
Hai là tai biến
khôn đường trở xoay
Ba là thương tích mặt mày
Bốn là trọng bệnh
thuốc thầy chẳng xong!
Sáu, bị hại bởi
lực quyền vua quan,
Bảy, chịu trọng tội cáo oan
Tám là gia quyến
các hàng phân ly!
Mười là nhà cửa trà - tì
hỏa tai!
Ðến khi thọ mạng hết rồi
Chung thân địa ngục,
đồng sôi, chảo dầu!
Bằng cách lõa thể lang thang
Hoặc là bện tóc,
tro than trét mình!
Hay là bôi mặt bùn sình
Hoặc như tuyệt thực
tóp hình sậy khô!
Lấm lem bụi dính
phết nhơ dọa người
Ngồi xổm hoặc nhảy loi choi
Nhịn ăn, nhịn thở
sống đời dị nhân!
Ấy là thanh lọc thân tâm?
Hoài nghi trừ diệt,
thánh nhân đời này?!
Than ôi! khổ hạnh đặt bày
Nhân khổ, quả khổ-
biết hay trí cuồng?!
Người kia dẫu đẹp phục trang
Nhưng đời thanh tịnh
tĩnh an tục trần
Sáu căn chế ngự tinh thuần
Sống đời phạm hạnh
trong ngần pha lê
Từ tâm vô lượng
chẳng hề trượng đao!
Tỷ kheo, phạm chí khác nào
Sa môn, khất sĩ
gọi sao cũng là!
Hiếm thay người ở thế gian
Ðã biết tự chế,
lại càng tự khiêm
Biết hổ thẹn, thoát chê gièm
Như con tuấn mã
tài hiền tránh roi!
Ngựa hiền chỉ thấy bóng roi
Tinh cần, giới đức
sáng ngời tín tâm
Ðịnh thiền, trạch pháp suy tầm
Kiến tri, đạo hạnh
trong ngần như gương
Ðủ đầy chánh niệm lên đường
Những người như vậy,
tai ương tận lìa!
(Giống câu 80)
XI. PHẨM GIÀ
146.
Sao còn thích thú vui cười?
Ðắm say, khoái lạc
khi
Bao trùm t
Không tìm ánh sáng
tiêu diêu mà về?
147.
Nhìn kìa! thể xác"mê hồn!
Một
một hòm
bận tâm tính việc đâu đâu
Có chi bền vững
mà cầu trường sanh?!
148.
Thân này sẽ bị suy già
Thường hay tật bệnh
lại hòa uế nhơ
Mỏng manh mạng sống từng giờ
Tử thần bên cửa
149.
Mùa thu, nhìn trái bầu khô
Người ta qu
vất vơ xó đường
Như bồ câu trắng- trắng xương
Quý gì? thích thú,
mà trương mắt nhìn?!
150
Thành trì ngoài
Ðắp thêm máu thịt,
tô hường, quét son!
Mang thêm tật bệnh, tử vong
Chứa
lại gom dối lừa!
151
Xe vua
Trang hoàng lộng lẫy -
hư hao
Thân này
Pháp từ bậc thiện,
vô vi chẳng già!
Pháp của
Sáng tỏ giáo pháp
chan hòa thiện nhân!
152
Kẻ kia kém học, ít nghe
Nở nang, cường tráng
to bè như trâu!
Lớn lên,
Nhưng mà trí tuệ
có
153.154
Lang thang bao kiếp luân hồi
Tim không gặp kẻ
xây ngôi nhà này! [*]
Ôi!
Bèo mây bến cũ
vần xoay lối về
[*] chỉ sự cấu tạo, chất chồng của Ngũ uẩn
Hỡi này anh thợ nhà kia!
Rui, mè, kèo, cột
gãy lìa nát tan
bao tham ái thảy tiêu tàn
Tâm ta thắng
Niết bàn thảnh thơi! (Tâm Cao)
155.156
Trẻ không sớm biết tu hành
Chẳng lo tài sản
Cò già ủ rủ bên ao
Cá tôm chẳng có
xanh xao chết mòn!
Trẻ không sớm biết tu hành
Chẳng lo tài sản
Như cung vô dụng gãy
Nhìn về dĩ vãng
rầu rầu thở than! (Tâm Cao)
XII. TỰ NGÃ
157.
Thương mình phải biết yêu mình
Phải lo kẻ trộm
rập rình ngày
N
Luôn luôn tỉnh thức
kề bên trông chừng! [*]
[*] kho tàng thiện pháp
158.
Tự mình kiện
Tự mình củng cố
chánh chơn Con
Mới đi giáo hóa muôn phương
Bậc trí như vậy
chẳng vương nhiễm gì!
159.
Tự mình hành
Mới mong giáo hóa
ra sao cho người
Hãy nên chế ngự mình rồi
Mới mong
cõi
160.
Tự ta nương tựa cho ta
Có ai "y chỉ" [*]
gần xa mà cầu!
Tự mình
"Y chỉ" khó được,
tu lâu, được rồi!
[*] nương tựa
161.
Việc dữ vốn tự mình sanh
Tự khởi, tự tạo,
tự hành ác tri!
Nó nghiền nát kẻ ngu si
Kim cương rạch vết
sá gì bảo châu!
162.
Như dây leo màluvà
Bám ghì,
sàlà chết dần
Nếu ta quá nhiễm dục trần
Kẻ thù không giết,
"tự thân giết mình"!
Như dây leo bám siết cây
Cội cành tàn tạ
Quá nhiều dục lạc nhiễm ô
Là ta
163.
Những việc xấu quấy
Những
lại càng dễ thôi!
Việc hay, thật khó, than ôi!
Việc lành, việc tốt
quá trời khó hơn!
164.
Cũng vì cuồng dại, mê lầm
Người kia phỉ báng
diệu âm Phật
Cười chê thánh hạnh T
Miệt thị chánh pháp
thật là chua cay!
Bởi do ác kiến sâu dày
Quả kàshà chín,
diệt ngay chính mình!
165.
Làm
Với điều ô nhiễm
cũng là mình thôi!
Tự tôi "thanh tịnh bởi tôi"
Ai người
"thanh tịnh cho người", có
166.
Không vì an lạc cho
Chẳng vì lợi lạc
cho người thế gian
Mà quên tối thượng Con
Mà quên tự lợi:
Niết bàn chánh tri!
XIII. THẾ GIAN
167.
Chạy theo phóng dật, chớ nên!
Ðua
thấp hèn, hay chi?
Tin
Quý gì nuôi lớn
hữu vi dục trần?!
168.
Có người khất sĩ trang nghiêm
Trì bình chánh hạnh
lắng yên tục trần
Giới tâm, tĩnh
Sống đời an lạc:
đời gần, đời xa!
169.
Có người khất sĩ trang nghiêm
Trì bình chánh hạnh
lắng yên tục trần
Viễn ly tà hạnh, ác nhân
Sống
đời gần, đời xa!
170.
Hãy xem bọt nước lao xao!
Hãy nhìn ảo ảnh
chiêm bao chập chờn
Thế gian hoa
Thấy được như vậy,
tử vương khó dò!
171.
Thế gian
Long xa mỹ lệ,
lụa đào, gấm hương!
Mê nhân chết sững bên
Trí nhân thanh thản
thấy dường như không!
172.
Trước kia phóng túng, mê mờ
Ngày sau tỉnh niệm
hướng bờ giác xa
Ðưa tay vén
Vầng trăng ló dạng
nguy nga hạ huyền!
173.
Hồi
Xóa mờ ác nghiệp
Trí nhân chiếu sáng trần lao
Trời quang, mây tạnh-
tr
174.
Thế gian loáng quáng mù manh!
Hiếm thay
ít kẻ mắt lành sáng trong!
Lưới trùm, chim khó thoát lồng
Bay lên nhàn cảnh
quả không mấy người!
175.
Thiên nga cất cánh thênh thang
Thần thông
bay lượn không gian nghìn trùng
Còn
Trí nhân thắng phục
giống dòng ma vương!
176.
Những ai quen thói vọng ngôn
Dửng dưng ác nhỏ
lại còn rẻ khinh
Luân hồi, nhân quả không tin
Ác trí như vậy,
Ác dìm ác thôi!
177.
Làm sao bủn xỉn sanh thiên?
Khen người rộng lượng,
kẻ
Trí nhân bố thí, xả ly
Hỷ hoan nhân quả
có chi phải ngờ!
178.
Ðịa cầu bá chủ, bá quyền
Hoặc là thượng giới,
chư thiên hưởng nhàn
Uy danh vũ trụ vinh vang
Thua xa, xa tít-
dự hàng thánh lưu!
XIV. PHẬT-
179.
Vinh thay! Chiến thắng không ngai!
Chiến bất khả bại,
chẳng ai sánh cùng!
Vinh thay! Phật giới mênh mông!
Thắng không dấu tích,
chân không dấu gì!
Vinh thay! uy lực vô vi
Ma vương theo dõi
vết
180.
Rối ren, hỗn tạp hết rồi
Ái dục, triền phược
kéo lôi ngõ nào?
Ði không dấu tích trần lao
Phật giới tối thượng
biết sao mà bàn?
Vinh thay! uy lực vĩnh hằng
Ma vương lần vết
xuất phàm
181.
Trí nhân vui hạnh khước từ
Tinh cần thiền quán
an như lòng mình
chư thiên ái kính hoan nghinh
Phật luôn chánh niệm
giác minh tròn
182.
Hiếm thay! sanh
Hiếm thay! sống
một đời lành trong!
Hiếm thay! nghe pháp chánh tông!
Hiếm thay!
Vị Phật trần hồng giáng sinh!
183.
Vui thay!
Vui thay!
Việc thiện lại ch
Tự tâm thanh lọc trong ngoài
Âúy là giáo pháp
trọn
184.
Nhớ xưa: chư Phật lời vàng:
Khổ hạnh: nhẫn nại,
Niết bàn tối cao!
Xuất gia không hại người nào
Sa môn chẳng dính
trượng
185.
Sống
Sống đời ẩn dật
hộ trì giới c
Sống đời tiết độ uống ăn
Sống đời tỉnh niệm
Phật hằng ngợi khen!
186.187.
Trận mưa bảy báu
Chẳng làm thỏa mãn
dục tham lòng người
Than ôi! dục
Dính rây chút ngọt,
vui rồi khổ thêm!
Biết vậy,
Chẳng tìm thỏa thích
triền miên cảnh trời
Chỉ mong ái diệt mà thôi
Niết bàn vắng lặng
nghỉ ngơi vẹn toàn!
188.189.190.191.192.
Loài người hoảng hốt hãi kinh
Ði tìm nhiều chỗ
cho mình tựa nương
Vào nơi cây cối, ruộng vườn
Hoặc là
núi rừng, miếu hoang!
Ấy
Là nơi nương tựa
cho hàng trí nhân?
Chẳng
Chẳng
dấu chân khổ hình!
Quy y Phật bảo quang vinh
Quy y Pháp bảo
cao minh rạng ngời
Quy y T
Quy y như vậy -
chính nơi hướng về!
Chánh tri
Chánh tri tứ
Bồ đề tự tâm!
Lần theo bát chánh, giác phần
Vượt qua khổ nạn,
mê tân
Quy y ấy quả cao dày
Quy y tối thượng
Quy y tận khổ, vô lo!
Quy y chánh tuệ,
vẫy
193.
Khó thay! có ít hạng người
Trí tuệ cao viễn
ra
Chỉ đâu phúc đủ, duyên
Nơi ấy, thiện trí
đợi ngày giáng sinh!
194.
Lành thay! chư Phật giáng sinh!
Lành thay! chánh pháp
quang minh ba tòa!
Lành thay! T
Lành thay! tứ chúng
một nhà
195.196.
Xứng thay! Bậc
Thế tôn, môn đệ
các hàng Thinh v
Quý ngài an tĩnh lục c
Vượt qua hý luận,
tham sân, não phiền
Vô vi, vô úy, tịch nhiên
Cúng dường như vậy,
Vô biên phước mầu
XV. AN LẠC
197.198.199.
Vui thay! sống chẳng hận thù
Giữa người thù hận
không thù hận ai!
Vui thay! sống chẳng ốm
Giữa người bệnh tật,
chẳng đau ốm gì!
Vui thay! sống chẳng rộn ràng
Giữa người bận rộn,
chẳng ràng rộn chi!
Vui thay! sống chẳng khát khao
Giữa người khao khát,
chẳng khao khát gì!
200.
Vui thay! cảnh giới Như Lai!
Không gì chướng ngại,
chẳng gai chướng gì
Dưỡng nuôi phỉ lạc luôn khi
Tựa như thiên xứ
các vì quang âm!
201.
Chiến thắng nuôi dưỡng hận thù
Còn kẻ chiến bại
khổ sầu chẳng nguôi
Phủi tay thắng bại trên
Rỗng không vắng lặng -
ai ngoài trí nhân?
202.
Lửa nào sánh nổi lửa tham?
Ác nào sánh nổi
ác sân hiềm thù?
Khổ bằng ngũ uẩn có như?
Lạc nào
Lửa bằng tham ái, có không?
Ác bằng ác hận -
rùa lông dễ tìm!
Khổ bằng ngũ uẩn, khó tin!
Lạc bằng tịch diệt,
xem chim mọc sừng!
203.
Tối trọng là bệnh
Trầm kha là bệnh
các hành rối ren!
Niết bàn vô thượng, vô phiền
Hưởng vui pháp vị,
thánh hiền
204.
Không bệnh, lợi ích xiết bao!
Sống
khác nào
Tín thành: quyến thuộc hàng
Niềm vui tịch tịnh
nhiệm mầu chí tôn!
205.
Nếm rồi hương vị ẩn cư
Nếm qua hương vị
an như khó ngờ!
Còn hương vô nhiễm, vô lo?
Có từ giáo pháp,
sánh so
206.
Phúc thay: thấy
Vì ta hưởng
lạc ân của người
Vui thay! sống ở trên
Mà ta chẳng gặp
những nòi ngu si!
207.
Người ngu, ai
Phải mang sầu muộn
biết chừng nào thôi!
Người ngu, bằng hữu lỡ rồi
Cũng dường như thế
kết
208.
Trí nhân, thượng sĩ, thánh nhân
Thông minh, giác tuệ
giới phần trang nghiêm
Làm bạn với bậc thiện hiền
Ðường tr
qua miền đầy sao!
XVI. HỶ ÁI
209.
Ðáng làm - thì lại bỏ bên!
Ch
chẳng nên chút nào
Thả cho dục vọng tuôn trào
Quên "con
lội vào dòng mê!
Ðã không cố gắng quay về
Lại còn ganh tị
cười chê người hiền!
Chánh chơn - thì lại bỏ bên
Ch
chẳng nên chút nào!
Xa mục
Chạy theo những việc
tào lao giữa
Lại còn dè bỉu, ỉ ôi!
Tỵ ganh những bậc
chẳng rời hướng tu!
210.
Thương yêu thì chớ tìm gần
Còn người mình ghét
phải cần tránh mau!
Người thương không gặp thì sầu
Gặp người mình ghét -
mày chau ích gì!
211.
Vậy nên chớ có yêu ai
Yêu người
mà phải xa người, khổ thay!
Ghét, yêu - là chuyện
Người không yêu, ghét -
212.213.214.215.216.
Do ái sinh bệnh sầu ưu
Lại sinh sợ hãi
lo âu nhiều bề
Ái không
U sầu sợ hãi
ê chề trốn xa!
Ái luyến sinh bệnh sầu ưu
Lại sinh sợ hãi
lo âu nhiều bề
Người mà ái luyến không mê
U sầu sợ hãi
cận kề
Hỷ ái sinh bệnh sầu ưu
Lại sinh sợ hãi, lo âu
nhiều bề
Người mà hỷ ái không mê
U sầu, sợ hãi -
chúng chê dở mồi!
Dục ái sinh bệnh sầu ưu
Lại sinh sợ hãi
lo âu nhiều bề
Người mà dục ái không mê
U sầu, sợ hãi
chán chê chẳng gần!
Tham ái sinh bệnh sầu ưu
Lại sinh sợ hãi
lo âu nhiều bề
Người mà tham ái, không mê
u sầu sợ hãi -
217.
Giới
Kiên trú giáo pháp,
Làm xong công việc cuối cùng
Trời người ái kính
218.
Nguyện thành quả vị "ly ngôn" [i]
Chẳng còn xúc
thánh môn đầu dòng [ii]
Tế vi các ái tiêu vong
Những bậc như vậy
xứng
[i] Niết bàn
[ii] Ba quả thánh
[iii] A-La-Hán
219.220.
Lâu ngày làm khách ly hương
An toàn trở lại
hỏi
Bà con quyến thuộc xa gần
Bạn bè hoan hỉ,
thôn lân
Ví người hành thiện khác nào
Ðời này
xiết bao phước dành
Ðón
Bà con thân thuộc
chân thành mừng vui!
XVII. PHẪN NỘ
221.
Bước qua phẫn nộ, ngã kiêu
Cắt lìa ràng buộc
Kết neo phận
Danh tâm, sắc tướng xa rời
Khổ nào theo, gót người vô sân?
222.
Tâm sân bộc phát rất nhanh
Chiếc xe trượt dốc
hãm phanh khó chừ!
Có người chế ngự
Như Lai sẽ gọi
trượng phu đời này!
Ai người chận
Như dừng ngay lại
xe lăn trượt bờ
Ðánh xe thiện xảo chẳng ngờ
Còn bao kẻ khác
cầm hờ giây cương!
223.
Không sân chế ngự hận sân
Với
phải cần tốt, vui
Xả ly thắng niệm kiết còi
Lấy lòng chân thật
cứu nòi dối gian!
224.
Chân thật là
Chẳng nên phẫn hận
là câu nằm lòng
Dẫu nghèo vẫn chẳng rít rong
Ba
thong dong cảnh trời!
225.
Hãy xem những bậc Hiền nhơn
Nói, làm, suy nghĩ
chánh nhơn chế mình
Thấm sâu trạng thái quang minh
Chẳng sầu, chẳng muộn
vô sinh Niết bàn!
226.
Niệm niệm tỉnh giác ngày
Kỷ cương, tự chế
tinh chuyên pháp hành
Tâm chơn hướng cõi Vô sanh
Bao nhiêu lậu hoặc
tan tành còn
227.228.229.230.
Nên biết, này a tu la!
Ðời này cũng vậy,
Ngồi im là bị chúng nghi!
Nói nhiều liền bị
chúng khi lắm lời
Nói vừa cũng bị chê cười
Nói ít
vẫn bị miệng người thế gian!
Tuy nhiên,
Không
được hoàn toàn khen
Hoàn toàn bị chúng chê gièm
Hoàn toàn
chẳng có khen luôn, chê hoài!
Trí nhân thẩm xét hằng ngày
Khen bậc giác hạnh
Sáng trong như tấm vàng y
Có ai lại dám
chê khi các ngài
Chư thiên, phạm
Cũng
hết lời tán dương!
231.232.233.234.
Giữ thân, phải biết canh phòng
Gìn thân,
bảo vệ hết lòng nay mai!
Xả ly hành ác mới tài
Trang nghiêm thân hạnh,
hỡi ai, mặc dầu!
Gìn ngôn, giữ khẩu phải phòng
Khẩu ngôn bảo vệ
hết lòng mới hay!
Xả ly ác khẩu, làm ngay!
Trang nghiêm khẩu hạnh
mới tày trượng phu!
Gìn tâm, giữ ý phải phòng
Ý tâm bảo vệ
hết lòng mới hay!
Xả ly ác ý - làm ngay!
Trang nghiêm ý hạnh
mới tày trượng phu!
Người khôn biết chế phục thân
Chế ng
do sân ác hành
Thu thúc tâm ý trong lành
Khéo thay!
bảo vệ ba sanh nghiệp nầy!
XVIII. CẤU UẾ
235.
Thân người chiếc lá úa tàn
Hái
hiện
Than ôi! cái chết đến giờ
Ðường xa
chẳng có dự hờ tư lương!
236.
Tự xây hòn
Tinh cần gấp rút
dọn
Gỡ bao nhơ bợn ngu si!
Mở cửa thánh địa
ra đi nhẹ nhàng!
237.
Ðời người sự sống sắp tàn
Cứ thêm mỗi bước mỗi gần
tử vong!
Bên
Xa xăm
chẳng có dự phòng tư lương!
238.
Tự xây hòn
Tinh cần gấp rút
dọn
Gỡ bao dục vọng mê si
Tử sinh
quyết chẳng lộn
239.
Từ từ, chút chút mà hay
Từng sát na một gỡ ngay
ác mầm!
Thợ vàng lọc bụi trong ngần
Cũng dường thế ấy
chắt dần uế nhơ!
240.
Rỉ sét vốn từ sắt sanh
rất nhanh sắt nầy
Hành
Tự nghiệp, tự dẫn
trắng tay, khốn cùng!
241.
Không tụng niệm: rỉ sét kinh!
Không chùi lau:
rỉ sét sinh cửa nhà!
Biếng nhác: sắc
Canh phòng sơ hở,
rỉ trà trộn ngay!
242.
Tà hạnh nhơ uế
Bỏn xẻn nhơ uế
Ác pháp nhơ uế thế gian
Ðời này,
ngập tràn khổ
243.
Trong hàng cấu uế, dẫn
Là vô minh bổn,
bợn sâu, dính dày!
Sa môn khởi tuệ lìa ngay!
Thành bậc vô nhiễm,
trắng tay, sạch làu!
244.245.
Dễ thay! lỗ mảng, trẽn trơ!
Chẳng lòng hổ thẹn,
trộm hờ cắn sau!
Quạ
Những kẻ tự phụ,
cứng đầu kiêu c
Nhiễm ô, xấc xược, huênh hoang,
Sống như vậy
dễ dàng lắm ôi!
Khó thay! biết hổ thẹn rồi
Lại còn tinh khiết
sống
Có tâm dứt bỏ, khiêm nhường
Sáng trong, vắng lặng
tuệ hương ngát ngào!
Khó thay! biết hổ thẹn rồi
Lại cầu thanh tịnh
mà noi hướng về
Vô tư, khiêm hạ, lìa mê
Tr
đề huề hai vai!
246.247.
Kẻ nào vọng ngữ, sát sanh
Trộm của thiên hạ,
Rượu say, ma túy dễ duôi
Là tự
chôn vùi thế gian
248.
Hỡi này, những kẻ thiện hiền!
Chế ngự
chẳng nên khinh thường
Ái tham, tội lỗi lỡ vương!
Cuốn vào cảnh khổ
miên trường
249.250.
Người ta bố thí do tin
Do tâm hoan hỷ
hằng vin pháp lành
Có người
Thức ăn, vật uống
dâng dành tỳ kheo!
Người như vậy, rước khổ theo!
Ðánh mất yên tĩnh,
lại
Hãy mau cắt
Phải mau nhổ tiệt
căn sân tị hiềm
Người như vậy, thật là hiền
Ngày
chẳng phiền,
251.
Lửa tham ghê lắm ai ơi!
Hận sân cũng vậy,
Lưới nào bằng lưới si ma?
Sông nào sánh
ái hà dòng sâu?
252.253.
Lỗi người thì dễ thấy ngay!
Lỗi ta khó thấy, khó hay dường nào
Lỗi người tỉ mỉ bới
Tìm trấu trong gạo,
Lỗi ta, ta dấu, ta ngơ
Ta còn che
giả vờ ngụy trang!
Bẫy chim, ta trốn trong hang!
Chơi bài
thì lại dối gian dấu bài!
Những ai ch
Dễ sanh ác ý
nói lời dèm pha
Người như vậy còn rất xa
Xa
xa nhà hiền nhân!
254.255.
Hư không chẳng có vết chân
Bên ngoài [*]
chẳng có xuất trần sa môn!
Chúng sanh hý luận
Như Lai
hý luận sạch trơn, sạch làu!
Hư không chẳng có vết chân
Bên ngoài
chẳng có xuất trần sa môn
Các hành chẳng phải trường tồn
Phật không dao
đâu còn hữu vi?
[*] bên ngoài giáo pháp Phật
XIX. PHÁP TRỤ
256.257.
Làm quan phải biết công minh
Chẳng nên hấp tấp
lý tình chẳng phân
Cho hay là bậc trí nhân
Phải, trái thận trọng -
thước, cân rõ ràng!
Chớ nên thủ thuật dối gian
Phải theo pháp, luật
Chẳng nên chuyên chế ép hình
Sống
xứng vinh trí hiền!
258.
Nói nhiều, học rộng:
Xứng danh bậc trí
giữa Tăng đoàn này?
Vô sân, vô úy mới hay!
Mới là bác học,
mới tày
259.
Thuộc lòng giáo pháp, nói nhiều
Mà không trì pháp,
gõ kêu rỗng thùng!
Ít nghe, sở học có chừng
Mà chuyên trì pháp,
danh lừng suốt thông!
260.
Phải
Phải
thượng tôn Tăng đoàn?
Tuổi cao, trí kém, ươn gàn:
"Sư già rỗng tuếch"
xứng mang danh này!
261.
Vị nào chân lý lên
Tự chế, vô hại
Chẳng vương nhiễm gì
Sống
Xứng danh trưởng lão,
xứng vì sa môn!
262.
Phải
Hình dong
thành người thiện lương?
Nếu còn ganh dính, ngã vương
Thì còn xa lắm
con
263.
Cắt
Ganh, tham bứng gốc,
ngã c
Diệt sân, thanh tịnh tâm tư
Người như vậy đấy
xứng từ trí nhân!
264.265.
Cái
Dối trá, vô hạnh
gọi rằng sa môn?
Gỡ bao nhơ bợn tâm hồn
Tỷ Kheo trí hạnh
chánh chơn mới là!
266.
Chẳng vì bình bát xin
Mà do an tĩnh
lục c
Sống đời tri túc, tri ân
Dự hàng khất sĩ,
dự phần sa môn!
267.
Với ai thiện, ác vượt qua
Sống
không nhà thiêng liêng
Gẫm suy thế giới
Những người như vậy,
thiện hiền sa môn!
268.
Ngu si, im lặng tịnh bình
Phải
vỗ mình tự khoe!
Cầm cân thiện, ác không mê
Là bậc thanh tịnh,
danh
Phải
Người ngu si nọ
xưng mình ẩn cư?
Tốt làm, xấu lánh, ai chừ!
Là bậc thanh tịnh,
danh như xứng người!
269.
Chọn lành, xa ác lâu rồi
Mới là ẩn sĩ
sống
Thế gian thông suốt nhiên như
Thánh hiền thanh tịnh
chân sư
270.
Tự xưng cao quý thượng lưu
Mà còn giết hại
oan cừu sinh linh!
Từ tâm, vô hại hữu tình
Mới thật cao quý,
cao minh cõi người!
Tự xưng vô thượng ở
Máu đào họa hại,
xương phơi hữu tình
Tâm từ rải khắp chúng sinh
Sống
quang minh cao hiền!
271.272.
Chỉ nhờ học rộng biết nhiều
Ðầu
hay lều ẩn cư
Hoặc do tâm
Tự cho hưởng phúc
khước từ Thánh lưu?!
Sa môn
tự mãn, tự kiêu
Coi chừng tâm trí
còn nhiều nhiễm ô!
XX.
273.274.275.276.
Tối cao: bát chánh con
Tối cao: tứ đế
tỏ tường khổ ai!
Tối cao: chẳng đắm trong ngoài!
Tối cao: pháp nhãn
giữa loài hai chân!
Ðó là ''duy nhất con
Chẳng lối nào khác:
"thanh lương kiến phần"!
Ma vương nhìn ngắm, than thầm,
Lo âu, sợ hãi
thế nhân
Lối này nếu quyết
Ái hà khô cạn,
rêu bèo tang thương!
Như Lai chỉ dạy Con
Chặt lìa gai chướng
thanh gươm "tuệ phần"!
Ra
Như Lai là bậc
Ai người giới hạnh
Ma vương đâu dễ
buộc dây kéo hoài!
277.278.279.
Khi tuệ quán chiếu tỏ tường
Các hành
vốn dĩ vô thường xưa nay,
Thoát ly khổ não,
Là thanh tịnh
ai rày chớ quên!
Khi tuệ quán chiếu tỏ tường
Các hành vốn dĩ
Thoát ly phiền não chán nhàm
Là thanh tịnh
Niết bàn tìm
Khi tuệ quán chiếu tỏ tường
Các pháp vô ngã
chẳng thường là ta
Thoát ly phiền não, ác ma
Là thanh tịnh
chẳng xa lối về!
280.
Tuổi trẻ sức lực dồi dào
Lại sống buông thả,
lao chao biếng lười!
Tinh thần suy nhược, rã rời
Làm sao có tuệ
mà soi Con
281.
Giữ gìn lời nói chánh chơn
Hộ phòng tâm ý
trắng trơn sạch làu
Thân quen hành ác, dứt mau!
Ba nghiệp thanh tịnh,
282.
Tu thiền thì tuệ phát sanh
Không thiền thì tuệ
mong manh phụt tàn!
Hữu và phi hữu hai
Suốt thông, nỗ lực
dễ dàng tuệ t
[*] hữu ái và phi hữu ái (tham và sân, cũng là hữu sắc thiền và vô sắc thiền)
283.284.
Hãy
Là rừng dục vọng
ẩn
Rừng to, rừng nhỏ không tha!
"Không rừng" mà sống,
gọi là sa môn!
Cho dầu một bụi cỏn con
Nữ nam ái luyến
vẫn còn chồi leo
Ái kia cứ buộc, cứ
Bê
bám theo, dính hoài!
285.
Dây tình xin chớ xót thương
Cắt lìa cành nọ,
sen vương thu tàn
Nuối chi những buộc, những ràng
Sống
Con đàng Tôn Sư!
286.
Mùa mưa ta sống ở
Hạ này cũng vậy,
thu rày
Người ngu tính chuyện dài lâu
Có nghe sự chết
gõ
287.
Những ai say
Bám vào con cái
vào
Sự chết cũng cuốn theo người
Như làng mê ngủ,
lũ trôi chẳng ngờ!
288.289.
Lấy ai
Họ hàng con cái
hay cha mẹ mình?
Khi mà sự chết rập rình
Cô
vắng thinh chẳng người!
XXI. TẠP LỤC
290.
Xa lìa hạnh phúc nhỏ nhoi
Tìm hạnh phúc lớn
Lạc nhỏ, bậc trí không mê!
Quyết hái lạc lớn:
bồ
[*] Bát chánh
291.
Cứ gieo
Ðể tìm hạnh phúc,
nực cười lắm thay!
Kẻ ngu thù hận trói tay
Bị lôi, bị siết,
bủa vây oán cừu!
292.
Việc
Việc không thích
lại chăm dính vào
Người ngu ngã mạn tự hào
Lậu hoặc t
khác nào bìm leo!
293.
Những người cần mẫn siêng n
Niệm thân, quán trưởng
thường hằng chẳng lơi
Chỉ làm việc thích
Ngã mạn, lậu hoặc
khó mòi nẩy sanh!
294.
Sau khi giết "cha mẹ" rồi [1]
Giết hai vua [2] nọ
hết
Chém tên quốc khố
Diệt luôn lãnh thổ
quan quân tùy tùng [4]
Ðược rồi quốc
Bậc vô ưu sống
thong dong bốn mùa!
[1] ái dục, mạn
[2] thường và
[3] luyến ái
[4] 12 xứ
295.
"Mẹ cha"
Và hai vua Bà-la-môn, chém ngành!
Ðoạn viên hổ tướng thứ n
Bậc vô ưu sống
cõi hằng vô sinh!
[*] hoài nghi
296.297.298.299.300.301.
Ðệ tử
Ngày
Phật
Ch
Nằm, ngồi,
nhất tâm niệm hoài
Ðệ tử của
Ngày
trọn bài Ðạt ma
Luôn luôn tỉnh niệm T
Như người canh cửa
lơ là chẳng nên!
Ðệ tử của
Ngày
trú thiền niệm tâm
Ðệ tử
Ngày
chuyên cần tấn tu
Niềm vui vô hại vô thù
Nằm ngồi
công phu thiền hành
Ðệ tử của
Ngày
trong lành, hỷ an
Thân tâm trú niệm chu toàn
Vui
xứng hàng sa môn!
302.
Khó thay
An vui đời sống
không nhà, khó hơn!
Tại gia, phiền não dập dồn
Lại khó hơn nữa,
sầu buồn kéo lôi!
Bạn bè không hợp, chán ôi!
Làm người lữ khách luân hồi,
càng thương!
Vậy nên dừng gót
Theo chi, biết khổ,
vẫn bương chải hoài!
303.
Ðức tin, giới hạnh tròn
Danh thơm, tài sản: [*]
Sa môn có rồi!
Ði
Cung nghinh, quý trọng
phúc trời dám so?
[*] gia tài chánh hạnh
304.
Cao cao núi tuyết Hy ma
Người lành cũng vậy,
ở xa thấy liền
Mũi tên bay giữa
Kẻ xấu tánh nết,
ai thèm biết cho!
305.
Với ai thích sống cô
Ðộc hành lặng lẽ -
chánh chơn tự lòng!
Ngồi nằm, tâm ý thanh trong
Rừng sâu khả ái
thật không phụ người!
XXII.
306.
Vọng ngôn, vọng ngữ, nói quàng!
Chết sanh khổ cảnh
thở than nỗi gì?
Làm rồi lại chối quách
Hai tên một giuộc:
a tỳ, tiện nhân!
307.
Xuất gia tâm chẳng xuất gia!
Bao nhiêu xấu ác
"trong nhà" còn y!
Lòng
Mở cửa địa ngục
mà
308.
Thà rằng sắt
Thà rằng lửa hực
dầu sôi dạ dày!
Còn hơn ngửa bát trên tay
đông tây tín thành
Người ngu chẳng niệm
Thân tâm ác giới,
loạn hành nhớ cho?!
309.310.
Tà dâm, tà vạy vợ người
Bốn
đến thời phải vương:
Một chịu họa hại tai ương
Hai là khó ngủ
dạ thường lo âu
Ba,
Bốn đọa địa ngục,
đâm xâu, cột đùm!
Tội
Bất hạnh chạy đuổi,
còng lưng mà bò!
Khoái lạc mảnh tợ
Lại hoảng, lại sợ
vui so thấm gì!
Luật vua hình trọng kéo
Gặt quả khốc liệt
dính chi vợ người!
311.
Ai người lấy cỏ kusa?
Nếu tay vụng nắm
thịt da cắt lìa!
Hạnh sa môn cũng thế kia!
Gìn thân không khéo,
dao lia chém mình!
312.313.
Một
Một
khởi cùng ác tri
Một
Lòng chưa vững chắc
mong gì tốt hơn?!
Có
Tiến từng bước một,
kiên gan hành trì
Ðời tu sĩ có ra gì:
Dễ duôi, tung bụi,
càng khi càng mờ!
314.
Không nên làm xấu hay hơn
Dẫu là ác nhỏ,
khổ buồn về sau!
Hãy nên làm tốt, làm mau!
Ðiều lành, mai hậu
chẳng cầu cũng vui!
315.
Như trên ải trấn biên thùy
Quan quân bảo vệ
chẳng uy giặc ngoài
Thân tâm phòng hộ, hỡi ai!
Sát na biếng trể,
"gia tài" còn
Bỏ qua cơ hội lần đầu
Ðọa vào khổ cảnh
ruột rầu thối gan!
316.317.318.319.
Thẹn thùa những việc quàng xiêng!
Lại không hổ thẹn
chuyện nên thẹn thùa!
Ai người tà kiến vậy kia?
Bàng sanh ác thú,
cởi hia nhảy vào!
Sợ hãi những chuyện gì
Lại không hãi sợ,
lo âu
Ôm ấp tà kiến ấy nhiều
Người ngu
chẳng "siêu"
Không chi, lại thấy lỗi lầm
Lỗi lầm
lại nghĩ tầm ngầm là không!
Người ngu tà kiến, si ngông
Rơi vào cảnh khổ,
Việc sai thì bảo rằng sai
Việc
ai ngoài trí nhân?
Ði
Khói sương khinh khoát -
nhàn vân gót hài!
XXIII. VOI
320.
Thớt voi
Hứng bao mũi đạn
lằn tên sá gì!
Như Lai chịu
Nhẫn nại ác giới,
ngu si lòng người
321.
Ngựa voi
Con nào thuần nhất
Cao thượng nhất giữa nhân quần
Chịu
dao đâm tiếng lời!
322.
Con la tinh thục, quý thay!
Ngựa kỳ, ngựa ký
tung mây, quý là!
Quý hơn: voi lớn có ngà!
Quý hơn tất cả:
chính ta tự
323.
Lừa, voi hay ngựa tinh thuần
Ðưa ta ngàn dặm
Ðến gần tự do?
Có người "tự chế con
Núi sông chẳng ngại,
vượt bờ tới nơi!
324.
Voi con thân rỉ tanh hôi
Quay cuồng bất trị
Bỏ
Nhớ rừng, nhớ mẹ
bao phen phá chuồng!
325.
Những người hôn ám, ngu si
Ham
li bì thối thây
Heo no nằm
Thai bào sanh thú
kiếp này, kiếp kia!
326.327.
Trước kia phóng túng quen nề
Chạy theo dục lạc,
u mê ở
Nhưng nay niệm phục được rồi
Như dùng móc sắt
khiển voi tài tình!
Voi kia chân ngập xuống sình
Kiên trì nỗ lực
tự mình thoát ra!
Sa môn: chánh miện làm "
Kiên trì nỗ lực,
nhảy xa khổ
Voi kia chân bị sa lầy
Kiên trì nỗ lực,
thoát ngay khỏi sình
Sa môn chánh niệm giữ mình
Kiên trì nỗ lực,
khổ sinh bước ngoài!
328.329.
Ra
Gặp được thiện trí:
đáng người làm quen!
Học chân thật, học dịu hiền
kết bằng, vui sống
vượt miền hiểm nguy!
Xa x
Kết bạn thiện sĩ
phúc lành lắm thay!
Học tâm, học trí
An vui, chánh niệm -
vượt ngay hiểm nghèo!
Ra
Nếu không gặp bạn
là người trí nhân
Là người tuệ hạnh trong ngần
Là người chánh niệm
ân cần sớm hôm
Thà rằng vững bước cô
Như voi chúa nọ
thâm sơn một mình!
Xa x
Nếu không gặp
bạn lành cùng
Sẽ không tăng trưởng tuệ tri
Không thêm giới hạnh,
khiêm bi cũng hoài!
Thà rằng cô
Rừng sâu chúa tể
mình voi hưởng nhàn!
330.
Tốt hơn, hãy sống một mình
Người ngu kết bạn
chẳng nên!
Ác xa, rời bỏ não phiền
Chúa voi cô
vui miền rừng xanh!
331.
Vui thay! gặp bạn lúc cần
Vui thay! biết
Vui thay! tích đức làm rồi!
Vui thay lánh ác,
Xa rời khổ
Vui thay! hiếu kính mẹ già!
Vui thay! hiếu kính
ơn cha vẹn toàn!
Vui thay! cung kỉnh sa môn!
Vui thay! cung kỉnh
Thánh nhơn
Vui thay! giới hạnh trẻ già!
Vui thay! tín
trong ta trú lành!
Vui thay! trí tuệ
Vui thay! ác pháp
chẳng sanh nẩy chồi!
XXIV. THAM ÁI
334.335.336.337
Biết ch
Dây leo nẩy tượt,
dễ duôi khác nào!
Kiếp này, kiếp khác bám vào
Vượn kia ham trái,
thấp, cao chuyền cành!
Ai người khắng khít
Buông lung dục vọng
Cỏ birina gặp mưa
muộn phiền nảy nở,
dây dưa dính chùm!
Ai người thiện trí
Tự
tự xây thành trì
Như nước kia chảy trượt
Lá sen chẳng đọng,
sầu bi nào còn?
Như Lai thương dạy các con:
"Về
lòng son tín thành!
Dục tham bứng gốc cho nhanh!
Như
cỏ tranh khác gì
Ðừng
Như cơn tràn lũ
cuốn
338.
Cây kia dẫu bị chặt rồi
Còn nguyên chùm rễ
vẫn chồi nẩy lên
Nếu chưa nhổ "ái tùy miên" [*]
Muộn sầu sanh mãi,
tương duyên, tương tồn!
[*] ái ngủ ngầm
Cây kia dẫu bị chặt rồi
Còn nguyên chùm rễ
nẩy chồi lớn mau
Nếu chưa diệt ái ngủ sâu
Nó còn sống mãi,
khổ sầu sống theo!
339.
Ba mươi sáu ái hướng dòng [*]
Bởi do tư tưởng
bởi lòng hỷ tham
Si mê, tà kiến thế gian
Theo cơn thác lũ
ngập tràn cuốn
[*] 12 ái dục liên quan 6 c
340.
Than ôi! ái dục chảy lan
Dây leo bìm quấn
mọc tràn khắp nơi
Trí nhân thấy rễ, thấy chồi
Mài gươm tuệ nhãn
ngời ngời chém ph
341.
Mỗi khi ái dục phát sanh
Ngũ trần chờ sẵn
cuốn nhanh người vào
Mong tìm hỷ ái khác nào
Sanh, già chờ sẵn -
gai rào túm chân!
342.
Kẻ bị Ái dục buộc ràng
Thỏ nằm trong rọ,
kinh hoàng xiết bao!
Mong chi tính chuyện bôn
Thúc thằng quấn siết,
khổ lao nhiều bề!
343.
Kẻ bị ái dục buộc ràng
Thỏ nằm trong rọ
kinh hoàng xiết bao?
Sa môn không thích khổ lao
Viễn ly ái dục,
mở rào như chơi!
344.
Ðã tìm vui chốn rừng già
Ðể mong thoát khỏi
c
Nhưng kìa! chúng lại lộn quàng!
Mái xưa trở lại,
buộc ràng hơn xưa!
345.346.
Bậc trí
''-Dùng gai hay sắt
làm dây chẳng bền!
Nhưng lòng bám víu bạc tiền
Vợ con, tài sản
cố kiên hơn nhiều!"
Bậc trí
"-Sự trói buộc nọ
là dây quá bền!
Như tơ mảnh, như lụa mềm
Kéo lên, trì xuống
trược phiền thế gian
Có ai chẳng tiếc, chẳng màng
Cắt lìa, tận diệt.
lên
347.
Những ai tham ái
Sẽ rơi trở lại
loay hoay giữa dòng
Nhện gi
Người trí cắt
rỗng không, khước từ!
348.
Quá khứ, hiện tại, vị lai
Thảy trôi
xa ngoài dặm không!
Bỏ thế tình, thoát qua sông
Sao lặn hụp mãi
giữa dòng tử sinh?
Trôi
Tương lai cũng vậy,
chẳng gì, trôi luôn!
Hiện tại theo nước chảy suông
Chẳng gì chứa giữ.
vui buồn thoảng xa!
Ôi nhân sinh, kiếp người ta!
Phủi chân tất cả
bước qua cõi này
Sao
Bờ kia giải thoát
nước mây thanh bình!
349.
Người kia tư tưởng chẳng lành
Nuôi lớn dục lạc
nẩy sanh tâm hồn
Ái tham như nước thông nguồn
Nước càng chảy mãi
ái duồn t
Là dây trói buộc chắc bền
Mà ma vương
xỏ xiêng tặng
350.
Người kia vui thích niệm lành
Chế ngự dục lạc
chẳng sanh tâm hồn
Ái tham cắt mạch nước nguồn
Nước kia khô cạn,
ái còn ẩn
Bứt dây trói buộc hai đầu
Ma vương ngơ ngác,
trước sau khó tìm!
351.
Tới
Dục tham lưu lạc,
không nhà mà nương!
Mũi tên sanh tử chẳng vương
Thân này thân cuối,
biết phương nào tìm?
Mục tiêu vị ấy
Gỡ hết lo sợ
gỡ mồi dục tham
Mũi tên sinh tử bắn quàng!
Thân này chẳng dính,
biết
352.
Ái không, chấp thủ cũng không
Ngữ nguyên vô ngại,
suốt thông tứ từ
Trước sau cú pháp nhiên như
Biện tài, thiện xảo,
kinh thư lòng mình
Bậc như vậy quả vô sinh
Vĩ nhơn,
tuệ minh khó lường!
353.
Mọi thí, pháp thí vô song!
Hương thơm thù thắng -
chẳng
Niềm vui "pháp hỷ" khó lường
Ái diệt tối thượng,
khổ ương tận lìa!
354.
Tài sản làm hại người mê
Nhưng không hại kẻ
"kết bè" vượt sông!
Tham giàu
Còn dìm kẻ khác
trong dòng nước
355.
Như Lai tất cả vượt qua
Vượt qua trói buộc
c
Như Lai tất cả phục hàng
Thấy rõ tất cả hỗn mang
lòng người!
Như Lai ái dục diệt rồi
Suốt thông vạn pháp
sống
Thoát tất cả, chẳng vướng gì
Như Lai ai sánh?
nói chi là thầy!
356. 357. 358. 359
Cỏ dại tai hại ruộng
Tham lam nhiễm độc
giữa lòng thế gian
Quý thay, những bậc "ly tham"!
Cúng dường vị ấy
phúc vàng kết xây
Cỏ dại tai hại ruộng
Sân hận nhiễm độc
giữa lòng thế nhân
Quý thay, những bậc "ly sân"!
Cúng dường vị ấy
phúc ân dồi dào!
Cỏ dại tai hại ruộng
Si mê nhiễm
ai không thấy gì
Quý thay, những bậc "ly si"!
Cúng dường vị ấy,
phước
Cỏ dại tai hại ruộng
Ái dục nhiễm độc
chẳng hòng chừa ai!
Quý thay, dục ái bỏ ngoài
Cúng dường vị ấy
phúc
XXV. TỶ KHEO
360.
Lành thay! mắt
Lành thay!
tai
Lành thay! mũi
Lành thay!
lưỡi
361.
Lành thay! thân
Lành thay! lời nói
giữ không vọng quàng!
Lành thay! ý
Lành thay! tất cả
bảo toàn chẳng lơi!
Tỳ kheo muốn thoát khổ
Canh phòng mọi
khắp nơi, trọn mình!
362.
Tay chân
Thu thúc tâm ý,
nói lời chánh chơn
Vui thích thiền
Tri túc, tự tại
biết ơn mọi người
Ðến
Sống được như vậy
rạng ngời tỳ kheo!
363.
Lành thay! miệng lưỡi thiện tài!
Nói n
khoan thai, dịu dàng!
Nghĩa kinh khéo giảng giọng vàng
Chẳng kiêu, chẳng mạn
xứng hàng tỳ kheo!
364.
Ẩn cư với giáo pháp này
Thỏa thích giáo pháp
suy ngày, tưởng
Tỳ kheo như vậy
Giáo pháp cao thượng
kề bên chẳng lìa!
365.
Vật của mình lại coi khinh
Vật người có
lại sinh tỵ hiềm
Tham, ganh xao động chẳng yên
Tỳ kheo như vậy,
366.
Dầu
Hằng luôn biết đủ,
quý người, trọng ân
Tỳ kheo chánh mạng nuôi thân
Chư thiên ái kính,
xa gần tán dương!
367.
Không chấp ta và của ta
thân tâm thấy rõ
chỉ là sắc danh
Xa rời phiền não, vô minh
Người như vậy
thật tình tỳ kheo!
368.
Tỳ kheo ẩn náu tâm từ
Hỷ hoan giáo pháp,
an như, tín thành
Chứng
Thấy rõ tịch tịnh
các hành hữu vi!
369.
Rỗng không thuyền tát nước rồi
Rỗng không, thuyền nhẹ
chèo bơi nhẹ hều!
Tham sân theo
Thuyền xuôi biển giác
Tỳ kheo xứng người!
370.
Tỳ kheo cắt
Vượt qua năm ải [ii]
bủa vây lối về
Tấn tu năm pháp bồ-đề [iii]
Vượt cơn lũ lớn,
dòng mê, xứng người!
[i] thân kiến, hoài nghi, giới cấm thủ, tình dục, bất
bình
[ii] hữu ái, phi hữu ái, ngã mạn, phóng tâm, vô minh
[iii] tín, tấn, niệm,
371.
Hỡi tỳ kheo! hãy tham thiền
Buông lung dục lạc
phải nên dè chừng!
Nếu nuốt cục sắt
Bị thiêu bị
nhớ đừng khổ than!
372.
Không trí tuệ: không
Không định thiền:
biết tuệ duyên chỗ nào?
Niết bàn giải thoát tối cao
Ðủ
bước vào như không!
373.
Vào nơi ẩn náu cô
Giữ lòng an tĩnh
chánh chơn ly trần
Hân hoan phỉ lạc siêu nhân
Tỳ kheo như vậy,
hưởng phần pháp hương!
374.
Hằng chuyên quán niệm tự thân
Pháp sanh, pháp diệt
thấy gần thấy xa!
Vui thay! các uẩn tiêu ma!
Bậc bất tử biết
rõ là vô sanh!
375.
Tỳ kheo có trí, có cần
Tri túc, tự chế, lục c
Thu thúc giới bổn nghiêm trang
Vật dùng chánh mạng,
bạn vàng kết giao
Tấn ích, lợi lạc xiết bao!
Khiêm nhu, thanh tịnh,
phiền lao nào còn?
376.
Khi giao tiếp, lúc vào ra
Khiêm hư, thuần hậu,
nết na tiếng lời
Hỷ an, niệm niệm chẳng dời
Tâm hồn không bợn,
một
Tiếp giao thân thiện mọi người
Ðoan trang, nho nhã,
ý lời thanh tao!
Hỷ an, niệm niệm ngọt ngào
Tâm hồn không bợn,
khổ lao tận lìa!
377.
Như cành hoa vassikà
Tự qu
cánh già úa hương
Chư tỳ kheo cũng như dường
Tham sân tướt cọng,
chẳng thương cọng nào!
378.
Những người thân, khẩu tĩnh an
Ý cũng an tĩnh,
khéo nhàn, khéo tu!
Bỏ xa thế sự bụi mù
Là bậc tịch tịnh
xứng từ tỳ kheo!
379.
Con ơi! hãy cứ thật tình
Tự tri, tự kiểm
xét mình mới hay!
Canh phòng giác tỉnh
Chánh niệm
có ngay chẳng cầu!
380.
Chỉ ta mới bảo vệ ta
Chỉ ta nương tựa
chẳng là khác ai!
Tự mình
Như khách buôn ngựa
khéo tài kềm cương!
381.
Tỳ kheo giáo pháp tín thành
Thọ hưởng pháp lạc
trong lành hân hoan
Dễ sao chứng
Các hành tịch tịnh,
lạc bang nào tìm?
382.
Tỳ kheo nhỏ tuổi mặc dầu
Tự thân cần quán,
pháp mầu siêng tu
Vầng tr
Chiếu soi rỡ rỡ
cõi mù thế gian!
XXVI. BÀ-LA-MÔN
383.
Hỡi này, người Bà-la-môn!
Hãy mau tinh tấn
cắt dòng mà
Bao nhiêu ái dục viễn ly
Các hành
vô vi chính người!
[*] dòng tử sanh
384.
Khi người tuệ,
bờ kia sẽ đạt,
ở đây, tức thì!
Bao nhiêu thằng thúc
Bà-la-môn
385.
Bên này sông, bên kia sông
Cả hai không có,
cũng không bờ nào!
Thoát ly phiền não buộc rào
Bà-la-môn gọi
386.
Tu thiền ly nhiễm, vô trần
Sống
tinh cần sớm hôm
Hoàn thành mục
Như Lai gọi,
Bà-la-môn chẳng nhầm!
387.
Mặt trời chiếu sáng ban ngày
Mặt tr
nước mây đêm dài
Gươm
Ðức vua, quân lính
khắp nơi trận tiền
Bà-la-môn lúc
Ánh sáng rực rỡ
xóa miền tối đen
Nhưng vinh hạnh suốt ngày
Hào quang
vô biên mé ngần!
388.
Dứt ác gọi Bà-la-môn
Sống
Sa môn chính là
Tự mình cấu uế lìa xa
Tu sĩ ẩn dật,
xuất gia,
389.
Ðánh
Phạm chí
không kềm nổi sân
Người đánh xấu hổ một phần
Còn người
nhiều lần xấu hơn!
390.
Phạm chí không trả thù ai
Là
lâu dài về sau!
Khi dứt ái luyến vọng cầu
Tâm hại chận
khổ sầu tự tiêu!
391.
Với người ba nghiệp ác xa
Là thân khẩu ý
ôn hòa, vô vi
Ngày
Bà-la-môn ấy
392.
Hiểu thông giáo pháp nhờ ai
Từ bậc Toàn Giác
Như Lai giáo truyền?
Như phạm chí thờ lửa thiêng
Ta phải thành kính
khắc tên
393.
Chẳng vì bện tóc, thọ sanh
Chẳng vì giai cấp
thanh danh gia
Với ai chơn hạnh, tuệ minh
Bà-la-môn ấy
xứng vinh gọi là.
394.
Người ngu kia có ích gì
Ðầu thì bện tóc
áo thì da dê!
Bên trong ác uế, u mê
Bên ngoài trang sức
thói nề chơn tu!?
395.
Ðắp y vải lượm bên
Gân xanh lồ lộ
trơ xương, ốm gầy
Rừng sâu thiền định tháng ngày
Cô
ai tày danh xưng?
396.
Phải
Thai bào dòng giống
mà thành Bla-môn?
Nó chỉ là tên gọi suông
Níu
nối guồng dục tham!?
Không phiền não, chẳng buộc ràng
Mới là phạm chí,
dự hàng chân tu!
397.
Cắt
Ðoạn lìa trói buộc
chẳng lo sợ gì
Vượt xa dính mắc hữu vi
Như Lai sẽ gọi,
398.
Bỏ dây nọng, bỏ dây cương [i]
Ðai da [ii] cùng với
các phường thèo leo [iii]
Ðập tan trục, chốt [iv] buộc
Bla-môn, phạm chí
tên theo tâm người!
Bỏ dây cương, bỏ
Bỏ luôn dây nọng,
giết ma ngủ ngầm
Ðập tan trục, chốt ngu
Làm người sáng suốt
dự phần Bla-môn!
[i] nọng, cương: tà kiến, sân hận
[ii]
[iii] tùy miên
[iv] si, vô minh
399.
Người không tức giận bao giờ
Trước lời phỉ báng:
lặng tờ, nín thinh!
Dẫu cho roi trượng phạt hình
Lấy
làm binh hộ phòng
Tâm từ rải kháp hư không
Những kẻ như vậy
xứng dòng Bla-môn!
400.
Người mà vô hận, vô sân
làm tròn bổn phận,
tự tâm, tự
Ly tham, cất bước tiêu diêu
Ðúng bậc phạm chí
chẳng nhiều lắm
401.
Lá sen chẳng giữ mưa sa
Ðầu kim chẳng dính
hạt hoa cải vàng
Vô y, vô nhiễm thế gian
Những người như vậy
xứng làm Bla-môn!
402.
Ở
Ai người thấy khổ,
diệt ngay khổ sầu
Bỏ gánh nặng xuống bên cầu
Sống
đừng đầu Bla-môn!
403.
Người có trí tuệ thâm sâu
Nẻo tà,
đâu đâu cũng rành
Chứng tri tối thượng pháp hành
Những người như vậy
trọn lành Bla-môn!
404.
Xuất gia, thế tục hai hàng
Ðến
dặm ngàn thong dong
Cô
Như lai sẽ bảo
xứng dòng Bla-môn!
Xuất gia, cư sĩ chẳng thân
Non xanh vô ngại
dặm trần an như
Gió xao chẳng gợn tâm tư
Cô
đúng từ Bla-môn!
405.
Trượng
Chúng sanh vô hại,
với đời vô sân
Cũng không xúi bẫy hại ngầm
Lòng từ quảng
chẳng lầm Bla-môn!
406.
Thân thiện giữa
Giữa người hung dữ
ôn nhu, ôn hòa
Vô nhiễm giữa cõi trần sa
Những vị như vậy
chính là Bla-môn!
407.
Tham sân chẳng dính vào lòng
Ngã kiêu, tật
thảy dòng nước trôi
Hạt cải kia -
Những người như vậy
sống đời Bla-môn!
408.
Nói lời chẳng mất lòng ai
Dựng xây, chân thật,
hòa hài, ôn nhu
Nói lời thâm thiết, bi từ
Bla-môn là vậy
409.
Vật kia dầu ngắn hay dài
Dẫu to hay nhỏ
của ai chẳng màng
Xấu tốt không lấy, không ham
Những bậc như vậy
xứng làm Bla-môn
410.
Rỗng không chẳng một hy cầu
Ðời này,
chẳng đâu bận lòng
Thảnh thơi siêu thoát trần hồng
Những người như vậy
411.
Người mà tham ái tiêu vong
Do nhờ trí tuệ
Thể nhập bất tử, vô vi
Như lai sẽ gọi
412.
Người
Cả thiện và ác -
tiêu diêu cõi ngoài
Không bụi bặm, chẳng sầu ai
Những người như vậy,
thiện tài Bla-môn!
413.
Lòng kia không bợn, sạch làu
Sáng trong, vắng lặng,
vui sầu chẳng xao
Ái và thủ, hữu vẫy chào
Bla-môn là vậy
ai nào khác
414.
Vũng lầy nầy
Con
thoát xa hồi nào
Ðại dương
Xuyên qua,
ba đào sân si
Cắt lìa ái dục, hoài nghi
Tịch tịnh, vô trước
thoát ly mọi miền
Chẳng còn
Những bậc như vậy
vinh hiền Bla-môn!
415.
Ai người bỏ dục
Khước từ đời sống
căn nhà thế gian
Dục hữu
Những bậc như vậy
dự hàng Bla-môn!
416.
Ai người bỏ ái
Khước từ đời sống
căn nhà thế gian
Ái hữu
Những bậc như vậy
dự hàng Bla-môn!
417.
Lìa xa hạnh phúc cõi người
Lìa luôn phước báu
cõi trời cao sang
Thoát bao cám dỗ huy hoàng
Những bậc như vậy
418.
Thản nhiên: ưa ghét hai bờ!
Sanh y lìa
lặng tờ tâm tư
Thế gian chiến thắng trượng phu
Bà-la-môn gọi
cho dù là ai!
419.
Là người hiểu rõ hoàn toàn
Sự sống, sự chết
các hàng chúng sanh
Không ái luyến,
Tự mình giác ngộ
xứng dành Bla-môn!
420.
Ðã lậu tận, dứt sanh y
Chấm dứt thọ mạng
ra
Chư thiên dẫu thấp hay cao
Dạ ma, nhân loại
biết sao mà lần?
Là La hán, là thánh nhân
Là bậc tối thượng,
xuất trần Bla-môn!
421.
Ai mà quá, hiện, vị lai
Sống không sở hữu,
trong ngoài sạch lau
Sạch lau cũng chẳng mắc câu
Những người như vậy
422.
Ví như trâu chúa kiêu hùng
Ðại sĩ, vô úy,
vô cùng quý cao
Bậc chiến thắng cả trần lao
Tuệ tri, giác ngộ -
khác nào Bla-môn!
423.
Ai
Cảnh khổ
cảnh nhàn chư thiên
Ðã tận sanh diệt các miền
Trí tuệ cao viễn
tự viên, tự thành
Mâu ni,
Là bậc bất tử,
tên dành Bla-môn!
-ooOo-
"BỐ THÍ, PHÁP THÍ VÔ SONG
HƯƠNG THƠM THÙ THẮNG CHẲNG ÐỒNG PHÁP HƯƠNG
BẬC TRÍ BIẾT CÁCH CÚNG DƯỜNG
KIẾN TRI CHƠN CHÁNH - CON ÐƯỜNG PHÚC VINH"
Nguồn: www.quangduc.com
