Trong thời quá khứ, lúc dòng vua Bra-ma-na trị vì xứ Ba Ra Na
Thi, có một gia đình Sư tử gồm cha, mẹ và hai con, một trai, một gái. Cậu trai
tên là Mê Năn. Chẳng bao lâu cậu lớn lấy vợ. Gia đình từ đấy thêm một miệng ăn.
Mỗi ngày Mê Năn phải ra khỏi hang, đi đông đi tây, săn thú đem về nuôi dưỡng
song thân, vợ và em.
Một hôm, trong khi đi tìm miếng ăn hàng ngày, Mê Năn gặp một con chồn nằm sát
trên cỏ, đầu cúi rất lễ phép. Bộ hầm hừ, thét như sấm nổ, chàng hỏi:
- Chồn làm gì ở đây?
- Bẩm Chúa Công, chồn khép nép thưa, chúng con biết hôm nay có chúa Công đi
ngang đây, nên quỳ đón từ sáng sớm đến giờ để chào mừng.
Bẩm tánh kiêu hãnh, Mê Năn nghe mấy lời tưng bợ của Chồn, lấy làm đắc ý.
- Thế là Chồn biết bổn phận con dân, Chúa Công khen cho đó. Thôi đứng dậy về
cùng ta. Chồn vâng vâng dạ dạ, khúm núm đứng dậy và trỗi bước theo sau Sư tử.
Nhưng cha chàng, vừa thoáng thấy người khách lạ vào hang là tỏ ý không bằng lòng
ngay:
- Mê Năn con, Chồn là giống quỷ quyệt, xảo trá khôn lường, bất nghĩa bất tín,
con nên đề phòng mà đừng thân cận. Hãy đuổi quách nó đi cho cha an dạ.
Mê Năn không trả lời, nhưng không đổi ý. Chàng giữ Chồn ở lại làm bạn tác sớm
chiều.
Một hôm, Chồn ngọt dịu bảo Mê Năn là chồn thèm thịt ngựa, Mê Năn hỏi:
- Ở đâu có ngựa?
- Dạ, ở bờ sông Ba Ra Thi. chồn đáp.
- Ngươi hảy dẫn đường ta đi.
Không đợi bảo hai lần, Chồn hối hả làm hướng đạo.
Băng rừng vượt núi, chẳng bao lâu cả hai đến bờ sông, một bầy ngựa nõn nà, lớn
có nhỏ có, đang trầm mình dưới nước, hí hú nô đùa. Lẹ như chớp nhoáng, Sư tử
phóng mình vồ một con ngựa con rồi lao mình trở lên bờ sông, một mạch chạy về
hang, phía sau có Chồn nỗ lực đuổi theo, nét sung sướng lộ trên gương mặt.
Ông lão Sư tử nghiêm nghị:
- Con đã sanh sự rồi đó, Mê Năn. Ai đời lại dám bắt ngựa của vua mà ăn. Coi
chừng, một ngày kia, vua nổi trận lôi đình, sẽ truyền cho lính nã tên thì mười
mạng con cũng không còn. Sư tử mà ăn thịt ngựa thì sống lâu bao giờ! Hãy nghe
ba, từ nay đừng sanh tâm bắt ngựa nữa.
Mê Năn không trả lời. Quá tin ở tài nhảy cao chạy lẹ của mình, phần một bên Chồn
cứ nịnh hót, chàng bất kể lời huấn từ, hễ đôi ba hôm là cùng chồn đi đánh cắp
một con ngựa về làm tiệc.
Chẳng bao lâu, Vua hay tin, dạy đem ngựa vào nhốt trong vòng thành không cho ra
bờ sông nữa. Thế mà Mê Năn và chú quân sư Chồn vẫn lập thế bắt tha được vài con.
Vua dạy làm chuồng nhốt, song cài cửa khóa. Vô ích. Năm mười hôm là có tin ngựa
mất.
Vua giận quá, hỏi kế trừ gian ở các quan. Một vị đại thần tiến cử một tay thiện
xạ, có tài giết thú dữ. Vua cho đòi vào và phán hỏi. Nhà thiện xạ quả quyết, nếu
Sư Tử còn trở lại, thì trong một phát chàng sẽ hạ mãnh thú, đem xác về nạp vua.
Hoan hỷ, nhà vua hứa trọng thưởng.
Ðến đêm, nai nịch hẳn hòi, bên đeo cung, bên vắt tên, nhà thiện xạ ẩn mình trong
bóng tối, sau một trụ đá. Tiếng trống trên vọng đài vừa sang canh ba, chàng nghe
có tiếng sột sạt. Sư tử tới, phía sau có chú Chồn. Nhưng là tay sảo quyệt, chồn
không tiến bước mà núp lại phía sau.
Sư Tử phóng mình một cách nhẹ nhàng lên đầu tường, nhảy xuống đất, chạy bay lại
chuồng ngựa. Chàng thiện xạ tự bảo:" Sư Tử lẹ lắm, bắt ngay lúc này, e hạ nó
không được. Chi bằng đợi nó cõng ngựa chạy ra sẽ hay". Chàng vừa suy nghĩ xong
là Mê Năn đã trở lại mé tường, trên vai nặng trĩu một con ngựa. Chuyển hết thần
lực, chàng thiện xạ buông tên.
Rống lên một tiếng, Sư Tử té bạt qua một bên, rồi góp sức tàn, nhảy vượt lên mặt
thành, bỏ ngựa, miệng kêu : "Ta bị thương rồi".
Chồn nghe tiếng la của bạn và hơi gió tên bay, biết chuyện chẳng lành. "Thế là
hỏng! Thôi đành tiên bảo kỳ thân. Ai có số nấy, ta phải lo phận ta". Nói xong,
Chồn quặp đuôi chạy một mạch về hang mình, không đoái hoài gì đến Mê Năn.
Tuy máu ra nhiều, Mê Năn vẫn cố gắng la lết về với gia đình, nhưng vừa thấy mặt
cha, mẹ, vợ, em là chàng ngã ra tắt thở.
Thấy con mình mẩy đẫm máu, cha mẹ Mê Năn biết chàng đã bị bắn trọng thương và
chú Chồn gian xảo kia là nguyên nhân của tai nạn thảm khốc. Tức tưởi, mẹ chàng
kể lể: "Mê Năn con ơi! Như thế này cho con biết để trước không nghe lời cha mẹ
dạy. Hễ chơi với kẻ ác thì không toàn thân là vậy. Nếu con không nghe lời xúi
biểu của Chồn thì nay đâu ra nông nỗi này".
Cha chàng cũng cảm động: "Cha đã nói mà! Kết bạn với kẻ xấu thì cái chung cuộc
bao giờ cũng không hay. Con nghe chi đứa nịnh bợ để cho thân thể phải đầm đìa
những giọt máu đào của mẹ con đã chan sớt cho con?
Em gái chàng, sụt sùi: "Anh Mê Năn ơi! Anh thấy chưa, trước kia nếu anh nghe lời
cha dạy, thì ngày nay anh em ta đâu có chia lìa như thế này. Anh có ăn năn
chăng, hỡi anh? Không bỏ vào tai những lời minh chánh, là tự mình làm cho mình
mù quáng, người xưa quả nói không sai".
Vợ Mê Năn cũng khóc: "Tại mình không khéo kết bạn, nên mới chết oan uổng. Ai đời
lại hạ mình thân cận với kẻ lòng dạ bẩn thỉu, để cùng với nó bị đời khinh nhạo,
chê bai".
Trên đây là một câu truyện chính Ðức Phật đã thuật lại để giáo hóa một Sa di
thường hay lai vãng với những bạn bè không tốt.
Phật thuyết vừa xong, vị Sa di liền tỏ ngộ, đoạn tuyệt với những bạn xưa và đắc
quả Tu đà hoàn.
Nguồn: www.quangduc.com