|
•
Tản Mạn Về Mẹ Nhân Mùa Vu Lan 2004
•
Tản Mạn Về Cần Thơ
•
Bồ Tát Đưa Thơ
•
An Tâm
•
Bất Tăng Bất Giảm
•
Hành Hương Thiên Trúc
•
Hồng Hạnh
•
Người Đẹp Thoảng Hương Sen
•
Ngưu Ma Vương
• VẾT NHẠN LƯNG TRỜI (Tập
Truyện)
Lời Giới Thiệu của Hoà Thượng Thích Nhất Hạnh
Trần Truồng
Vết Nhạn Lưng Trời
Thuốc Đắng
Loài Hoa Bình Dị
Thành Toàn
Ngộ
Đâu Chẳng Là Nhà
Chân Dung Của Mẹ
• CỬA THIỀN DÍNH BỤI (Tập
Truyện)
Một Bước Chẳng Rời
Khẩu Phật Tâm Xà
Khảo
Cửa Thiền Dính Bụi
Tầm Thầy
Ðiệu Múa Loài Ong
Sen Trắng
Tiền Nào Của Ấy
• NHƯ THẾ MÀ TRÔI (Tập Truyện)
Trò Chơi Cút Bắt
Tan Loãng Theo Mây
Lấy Chồng Xa Xứ
Như Thế Mà Trôi
Cam Lồ Xa Mạc
Thần Tài Gõ Cửa
Tình Nghĩa Xương Rồng
Hoằng Nguyện Thênh Thang
• CON ĐƯỜNG VÔ TẬN (Tập Truyện)
Lời Nói Đầu
Một Vị Phật Khai Sinh
Phổ Nguyện
Ngưỡng Cửa Của Thương Yêu
Cửa Thiền Cửa Tịnh
Tô Canh Bù Ngót
Con Ðường Vô Tận
Một Niệm Buông Lung
• MẸ QUAN ÂM CỬU LONG (Tập
Truyện):
Lời Nói Đầu
Theo Dấu Chân Xưa
Mẹ Quan Âm Cửu Long
Người Đẹp Thoảng Hương Sen
Mở Toang Cửa Địa Ngục
Tiếng Chuông Của Chư Thiền Sư
Quan Âm Tóc Rối
Cây Khô
Trổ Bông
|
Truyện Ngắn Phật Giáo
Mẹ Quan Âm Cửu Long
Cây Khô Trổ Bông
Huỳnh Trung Chánh
______________________________________________________________________________
Từ Kim Lăng, Nam Kinh, tỉnh Giang Tô, Đức Tướng đã lội suối băng rừng
chịu đựng bao gian khổ mới đến được vùng núi Nhạn Đãng, thuộc huyện Lạc
Thanh, thị xã Oân Châu, tỉnh Triết Giang, hi vọng tìm được một đạo tràng
thanh tịnh nương náo tu tập. Thế nhưng, tuy đến tự viện nào chàng cũng
cần mẫn chấp tác, rồi mới thành khẩn thiết tha đạo đạt nguyện vọng của
mình, nhưng Đức Tướng vẫn chẳng được tự viện nào cho nhập chúng. Thất
vọng não nề chàng thẫn thờ xuống núi, bâng khuâng chẳng biết thân phận
của mình sẽ phải nổi trôi ở chốn nào?
Đức Tướng tục danh Lý sĩ Tú, là con của một gia đình nho gia thanh bần
tại Kim Lăng. Cha mất sớm, bà mẹ Tú tảo tần mua bán, tuy tiền bạc thiếu
hụt vẫn hi sinh chắt mót từng đồng gởi con đến chùa Báo Aân học hành, hi
vọng đứa con sẽ đỗ đạt làm quan rạng rỡ tông môn. Vào triều đại nhà
Minh, các ngôi chùa lớn như Báo Aân, được cải biến thành những trung tâm
giáo dục đặt dưới sự kiểm soát của triều đình, để dạy dỗ chung tam giáo
: Nho, Phật và Đạo. Môn sinh dành phần lớn thời giờ trao dồi văn chương
thi phú của Nho gia, đồng thời, cũng phải nghiền ngẫm thông suốt giáo lý
Phật đà và nghi lễ của Đạo gia, vì đề thi gồm cả những câu hỏi về Phật
và Đạo. Tuy quyết tâm theo đuổi mộng ước quan trường để chiều lòng mẹ,
nhưng Tú rất say mê học Phật, nhất là triết lý Bát Nhã và tu tập thiền
quán, do đó, chàng thường tham dự các thời khóa tụng niệm và hành thiền
tại chùa. Chàng học trò nghèo, hiếu học và có đạo tâm, sớm được hòa
thượng Tây Lâm, trụ trì Chùa Báo Aân chú ý. Hòa thượng thương yêu miễn
cho chàng học phí, bù lại, chàng cũng tình nguyện gánh vác công quả cực
nhọc tại khu nhà trù. Ngày thi cử chưa đến, ước mơ của mẹ chưa thực
hiện, thì bất ngờ bà mẹ bị lâm trọng bệnh rồi qua đời. Khổ đau mất mẹ
khiến Tú nhận chân rõ rệt lý vô thường vô ngã trên cuộc đời, nên ngay
sau khi hoàn tất lễ thất tuần cho mẹ, Tú liền quì lạy hòa thượng Tây Lâm
thỉnh cầu xuất gia. Hòa thượng hoan hỷ chấp nhận cho chàng tu tập sự,
làm lễ thí phát và cho chàng thọ giới sa di với pháp danh Đức Tướng,
đoạn ủy thác chàng cho thầy giáo thọ đặc trách dạy dỗ. Chùa Báo Aân tu
tập theo truyền thống thiền tông hệ phái Quy Ngưỡng, chuyên chú đặc biệt
vào Kinh Kim Cang để tham cứu tu tập, chớ không đặt nặng việc xử dụng
công án như phái Lâm Tế. Chủ trương nầy dựa trên truyền thuyết theo đó
lục tổ Huệ Năng, trong khi còn là cư sĩ đang gánh củi đã nghe Kinh Kim
Cang mà phát tâm, về sau, khi nghe Ngũ Tổ giảng kinh Kim Cang đến câu
“Ưng vô sở trụ nhi sanh kỳ tâm”, liền đại ngộ và được Ngũ tổ trao truyền
y bát. Hòa thường Tây Lâm, tuổi đã ngoài bảy mươi lăm, hàng ngày vẫn
nghiêm túc hành thiền và trì tụng Kinh Kim Cương Bát Nhã chẳng chút xao
lãng. Hòa thượng thường vân du chiêm bái các đại tùng tâm “hang ổ” của
chư tổ sư thiền ngày xưa như chùa Nam Hoa của Lục tổ, chùa Mật Aán, tổ
đình Quy Ngưỡng, chùa Nam Đài tổ Thạch Đầu, chùa Lâm Tế tại Thạch gia
Trang... Mùa thu năm Gia Tĩnh thứ 43 (1564), Ngài hướng dẫn phái đoàn đệ
tử trong đó có Đức Tướng chiêm bái Ngũ Đài sơn đảnh lễ Bồ Tát Văn Thù.
Đầu xuân năm sau, đang khi vẫn còn mạnh khỏe, hòa thượng bỗng khẩn cấp
họp chúng từ giã, rồi long trọng nhắc nhở : “Theo lý vô thường thì chùa
Báo Aân sẽ có lúc bị hủy hoại và các con sẽ gặp khó khăn. Dù trong hoàn
cảnh nào, thầy mong sao các con vẫn tiếp tục kiên trì tu tập, giữ giới
luật như giữ đôi tròng mắt của mình”. Kế đến, hòa thượng dặn dò riêng
từng đệ tử lớn, rồi cuối cùng, Ngài ngoắc Đức Tướng đến phán dạy : “Rất
tiếc là ta chỉ có nhân duyên chỉ cho con cánh cửa, con đường tu tập gian
nan còn lại phải do con chọn lựa và tự khám phá mà bước vào. Ta chỉ nhắc
con một điều là Đức Tướng tức là Không, mà Không cũng tức là Đức Tướng.
Con nên tâm niệm điều đó để làm yếu chỉ mà hội nhập thiền môn”. Sau khi
phú chúc xong hậu sự, hòa thượng chấp tay lầm thầm đọc tụng trọn bộ Kinh
Kim Cang Bát Nhã Ba La Mật, rồi lặng lẽ nhập diệt. Sự ra đi tự tại của
hòa thượng khiến cho tứ chúng vừa hân hoan vừa thương cảm, ai ai cũng
thệ nguyện tinh tấn tu tập để khỏi phụ lòng tin yêu của thầy. Đúng theo
lời tiên đoán của hòa thượng, chỉ hơn một năm sau thì ngôi tự viện nguy
nga bị sét đánh gây hỏa hoạn cháy rụi. Chùa Báo Aân được coi là tài sản
quốc gia nên chánh quyền có trách nhiệm liền tức tốc mở cuộc điều tra :
thầy trụ trì và 17 tăng sĩ phụ trách điều hành tự viện bị dẫn giải về
huyện đường chấp cung rồi bị giam giữ. Chùa Báo Aân tuy tấp nập thiện
tín lễ bái, nhưng theo tinh thần tu tập đạm bạc của hòa thượng Tây Lâm,
chùa không thừa tiền bạc để biết “lễ nghĩa”, nên giới chức điều tra
không chấp nhận thuyết thiên tai và nhất quyết cho rằng hỏa hoạn do phá
hoại, do đó, cuộc điều tra ngày càng trở nên gay gắt, số phận của chư
tăng đang bị câu lưu rất mờ mịt. Nhóm tu sĩ trẻ còn lại như rắn không
đầu, đói rách, không mái lá che nắng mưa, lại nơm nớp lo sợ bị liên lụy,
nên lần lần tản mác đến các tự viện khác nương thân. Đức Tướng là một
trong số ít tu sĩ gắng gượng ở lại, hằng ngày thay phiên nhau cơm nước
thăm nuôi chư tăng tù tội. Cuộc điều tra bỗng chuyển hướng sang nhóm phụ
trách khu nhà trù, nơi xuất phát ngọn lửa. Từ ngục thất, thầy trụ trì
nhắn tin khuyên bảo nhóm nhà trù nên lánh mặt thật xa để tránh nguy cơ
bị lùng bắt, tra tấn, tù đày. Thế là Đức Tướng đành gạt nước mắt hấp tấp
lủi trốn khỏi thành phố Nam Kinh. Chàng chỉ kịp mang theo chút lương khô
và bản kinh Kim Cang làm của tùy thân. Đức Tướng lo lắng đi liên tục
ngày đêm chẳng dám nghỉ ngơi, mệt lắm thì chàng chui vào lùm cây kín đáo
xa xa đường lộ nằm chợp mắt, vừa tỉnh dậy đã vội vã lên đường. Mãi đến
khi đã vượt sang địa phận tỉnh Triết Giang, mối hiểm nguy giảm thiểu,
chàng mới thư thả ngắm cảnh và chiêm bái các ngôi chùa gần xa. Thật ra,
lúc bấy giờ lương khô mang theo đã cạn, Đức Tướng rất cần tìm đến các
ngôi chùa địa phương để xin bữa cơm chay, và sau đó, nếu thấy ngôi chùa
hợp ý, thì sẽ khẩn khoản xin được nương náo tu tập. Chùa nào cũng vui vẻ
bố thí cho chàng bữa ăn, nhưng việc xin lưu trú thì chẳng có dấu hiệu gì
sáng sủa. Có nơi khéo léo từ chối viện lẽ luật lệ triều đình khó khăn đã
ngăn cấm họ chứa chấp kẻ xa lạ, có nơi lạnh lùng xua đuổi chẳng một lời
giải thích. Trong cảnh nhục nhã bẽ bàng nào Đức Tướng cũng chẳng sanh
tâm sân hận, chàng tự biết mình tuy cạo đầu nhưng chỉ là một sa di, chưa
có tăng tịch, không giấy giới thiệu của bổn sư, dáng điệu bệ rạc, quần
áo xốc xếch, nên nếu họ nghi ngờ chàng là kẻ lưu manh giả dạng tu sĩ
cũng là chuyện bình thường. Từ nơi nầy lang thang đến nơi khác, Đức
Tướng vô tình lần mò đến dãy núi Nhạn Đãng, thuộc huyện Lạc Thanh, thị
xã Oân Châu. Nhạn Đãng sơn là một dãy núi thanh tú có trên trăm ngọn,
rừng cây sầm uất, hang động thâm u, thác nước hồ suối mỹ miều và cũng có
hằng hai mươi ngôi chùa rải rác khắp nơi. Đức Tướng trèo lên Nhạn Hồ
Cương, Linh Nham, Đại Long Thu, Ỷ Thiên đỉnh... chiêm bái hơn 10 ngôi tự
viện mà vẫn chẳng thấy có chút tia hi vọng về chốn dung thân. Tình trạng
tỏ vẻ khả quan hơn tại chùa Hiển Thánh. Sau khi nghe Đức Tướng tha thiết
đạo đạt nguyện vọng, và giải đáp suôn sẻ vài vấn nạn về thiền, hòa
thượng trụ trì tỏ vẻ hoan hỷ như sẽ thu nhận chàng. Đức Tướng đang khấp
khởi mừng thầm, bỗng nghe Ngài gạn hỏi lý do rời chùa, rời thầy. Tuy
hiểu rằng nếu trả lời thành thật chắc chắn sẽ gặp khó khăn, nhưng Đức
Tướng đã nguyện giữ giới cẩn trọng như giữ đôi tròng mắt, nên chẳng cần
suy nghĩ dông dài, chàng trình bày rõ rệt cội nguồn. Dầu tin tưởng chàng
vô tội và ái ngại cho thân phận của chàng, hòa thượng cũng buộc lòng từ
chối. Đức Tướng lại lặn lội sang ngọn Linh Phong, chiêm bái chùa Linh
Phong và Quan Aâm động. Chàng trèo lên tầng điện thứ 10, đảnh lễ Bồ Tát
Quán Thế Aâm rồi lặng lẽ ra đi. Chàng nghĩ thỉnh cầu nhập chúng chỉ
chuốc thêm một lần đau thương nhục nhã chớ chẳng ích lợi gì, huống chi,
chùa nầy chuyên tu Tịnh Độ, chẳng khế hợp với căn cơ thiền của chàng.
Chàng lủi thủi xuống núi, dừng chân bên quán nước ọp ẹp nằm sát đường
mòn, gọi chén trà nóng rồi lơ đãng nhìn về chốn xa xôi mù mịt, quên mất
thời gian, quên cả tách trà. Bà chủ quán hiền hậu thương hại nhìn chàng,
bà ngập ngừng mấy lần rồi mới khơi chuyện :
- Chú uống trà kẻo nguội. Trông chú có vẻ là người từ phương xa đến đây
hành hương. Chẳng hay chú đã tham bái khắp các đỉnh núi chưa?
Đức Tướng sực tỉnh cơn mộng mơ, hớp miếng trà, cất tiếng thở dài rồi bùi
ngùi đáp :
- Thưa bà! Con từ Kim Lăng đến đây mong tìm một ngôi tự viện để xin tu
tập, chớ thật ra, không nhằm mục đích hành hương.
- Quý hóa lắm! Thế chú đã chọn ngôi chùa nào vậy?
- Con nào dám chọn lựa. Con khẩn cầu khắp nơi, mong tìm một chốn an ổn
tu tập mà chẳng chùa nào chấp nhận cả!
- Sao kỳ vậy kìa?
- Con vốn là sa di chùa Báo Aân. Chùa cháy, thầy trụ trì và 17 tăng sĩ
phụ tá bị câu lưu để điều tra. Thầy trụ trì khuyên con trốn đi để khỏi
liên lụy. Khi thỉnh cầu nhập chúng, con sợ phạm giới vọng ngữ không dám
dấu diếm điều nầy, mà khai thật thì chẳng chùa nào chịu chứa chấp cả!
Oâi! trời đất mênh mông, nhưng tìm được một chỗ dung thân thì gian nan
khôn xiết!
- Tội chú quá! sao chú không tự mình chọn một địa điểm vắng vẻ trên non
cao, cất cái thảo am, tự sống tự tu, thì ai ngăn cấm chú được?
- Con đã nghĩ đến điều đó rồi bà ạ! Tu một mình thì ngoài việc dựng thảo
am mình lại cần phát hoang một khoảnh đất trồng tỉa để tự túc. Mà dựng
thảo am hay phát hoang đều đòi hỏi phải có chút đỉnh tiền mua vật liệu,
dụng cụ, hạt giống... cùng phần thực phẩm dự trữ tối thiểu để tạm sống
trong thời gian chờ đợi gặt hái hoa mầu. Ở đây xứ lạ, làm sao con có thể
tìm ra vị thí chủ giúp đỡ con bước đầu cho được?
- Tưởng chuyện gì khó chớ chuyện nầy thì già có thể làm được. Nếu chú
tha thiết tu tập thì già sẽ giúp chú dựng thảo am và hằng ngày sẽ mang
cơm nước cúng dường chú, chú chỉ cần dụng công tu mà thôi, và chẳng phải
bận tâm điều gì khác nữa!
Thế rồi bà lão thuê dân làng đưa chàng trở lên ngọn Linh Phong, vượt
khỏi động Quan Aâm một khoảng ngắn, thì khám phá ra được một địa điểm
thanh vắng, thuận tiện cho việc dựng ngôi tịnh thất để chàng tạm trú mà
hạ thủ công phu. Tịnh thất mái tranh vách lá sơ sài, bé nhỏ xinh xinh,
ẩn dưới bóng đại thụ râm mát, có tầm nhìn toàn cảnh Nhạn Đãng sơn hùng
vĩ. Đáng tiếc là khoảnh đất nầy tương đối hẹp, chỉ vừa đủ cho Đức Tướng
trồng vài cụm hoa trang trí, chớ chẳng canh tác được. May mắn là chàng
không phải bận tâm chuyện ẩm thực, vì lão bà luôn luôn giữ vẹn lời hứa
là mỗi ngày mang cơm nước lên một lần trước giờ ngọ. Đức Tướng bắt đầu
lập thời khóa tu tương tợ theo sinh hoạt của chùa Báo Aân, theo đó,
ngoài các thời tọa thiền, chàng cũng giữ hai thời công phu khuya và tối,
đặc biệt với phần trì tụng Kinh Kim Cang. Thoạt đầu, Đức Tướng tu tập
rất dõng mãnh, nhưng chỉ sau một thời gian ngắn, chàng bắt đầu cảm thấy
uể oải buồn chán và đôi khi còn bị khủng hoảng đến nỗi muốn hoàn tục.
Nguyên Đức Tướng âm thầm mang tự ti mặc cảm là sa di, cộng với nỗi ám
ảnh về lời răn dạy của chư cổ đức rằng tăng mà sớm lìa chúng thì nguy
hiểm như con hỗ xa rừng “hỗ ly sơn hỗ bại, tăng ly chúng tăng tàn”, nên
cứ phập phòng sợ gặp ma chướng và vì vậy đôi khi mất tự tin nên sanh tâm
giãi đãi. Ngoài ra, chàng vốn quen thuộc cái không khí rộn rịp của ngôi
chùa thị thành đông đảo Phật tử ra vào, nay lại phải sống thui thủi một
mình, không thầy không bạn, nên cảm thấy cô đơn chán nãn cùng cực. Cũng
may là những cơn khủng hoảng hành hạ chàng chỉ kéo dài cho đến giờ ngọ,
khi Đức Tướng nhác thấy bóng dáng lão bà mang cơm nước lên núi thì nó
liền tan biến. Sự kiện trùng hợp nầy thật khó hiểu. Có lẽ, khi thấy bà
chàng vừa ấm lòng, vừa cảm thấy xấu hỗ nên tâm tinh tấn phát sanh chăng?
Hoặc giả, chính thái độ thành khẩn cúng dường của bà đã tạo cho chàng
niềm hứng khởi chăng? Thật ra, Đức Tướng chẳng thể suy tìm ra nguyên
nhân nào rõ rệt. Chàng chỉ cảm nhận rằng mỗi khi thấy bà thì chàng đón
nhận được nguồn tươi mát an vui, rồi bỗng nhiên phục hồi được niềm tin
và nghị lực để tu tập. Vô tình mà lão bà biến thành điểm tựa tinh thần
cho chàng trong thời gian khó khăn lúc ban đầu.
Năm năm, mười năm, rồi hai mươi năm trôi qua. Đức Tướng vẫn kiên trì tọa
thiền. Thân tâm chàng biến thành một khối rắn chắc như kim cương, thách
đố cái lạnh mùa đông, cái oi ả mùa hè, và tâm chàng thì rỗng không chẳng
có chỗ để cho ngũ trần - thanh hương vị xúc pháp - chen vào khuấy phá
nhiễm ô.
Vào một buổi trưa mùa đông, khác hơn thường lệ, một cô gái tuổi chừng
đôi mươi xinh đẹp đã mang cơm lên tịnh thất thay cho lão bà. “Sắc bất dị
không, nhan sắc khuynh thành đó chẳng khiến ta động tâm”, chành bình
thản tự hào. Cô gái bỗng ngọt ngào lên tiếng :
- Mẹ con đau, nên con thay thế bà mang cơm nước cúng dường sư!
Ââm thanh là không nên lời nói nhu mì dễ nghe đó chẳng ảnh hưởng đến
chàng chút xíu gì cả, nó chỉ khiến chàng khó chịu vì mất sự yên tĩnh.
Lão bà lẵng lặng mang cơm đến, rồi lẵng lặng đi, đâu có nói năng phiền
hà như thế nầy. Trong khi chàng vẫn an nhiên bất động thì cô gái bỗng
run rẩy lập cập, rồi ấp úng :
- Nơi nầy có ngọn gió luồn lạnh quá! Sư ơi! Con lỡ quên mang theo áo ấm,
con lạnh chịu không nỗi! sư làm ơn ôm con vào lòng một chút cho ấm lại,
kẻo con chết mất!
Đức Tướng cười nhạt, khoát tay bỏ đi, rồi lạnh lùng ngâm nga :
Ta tợ cây khô dựa đá lạnh
Chẳng còn sinh khí đã ba đông.(1)
(Khô mộc ỷ hàn nham
Tam đông vô noãn khí)
Hốt nhiên Đức Tướng thấy lão bà đứng trước cửa tự lúc nào. Có lẽ, bà đã
xuất hiện đúng lúc để chứng kiến được mẩu đối thoại “hào hùng” của
chàng. Lạ quá! sao lão bà chẳng lộ vẻ khâm phục vậy kìa? Đức Tướng đang
chờ đợi bà lão cất lời tán thán, nào ngờ bà chợt lắc đầu, rồi với giọng
nói hiền hòa bình thường, bà chậm rãi lên tiếng :
- Thật là uổng cho công của già bấy lâu nay! Già đã lầm lẫn cúng dường
cho thứ “cây khô” vô tri giác như ngươi! Oâi! tiếc quá! đáng tiếc quá!
Đức Tướng không tin tưởng lỗ tai của mình. Chàng còn phân vân tự hỏi
chẳng biết bà nói thật hay đùa cợt, thì bỗng thấy bà lão, trong tay cầm
sẵn mồi lửa từ lúc nào, ung dung dí lửa vào vách lá khiến ngôi tịnh thất
bùng cháy tan tành. Thế rồi, bà quay lưng bước đi chẳng thèm nói với Đức
Tướng một lời nào nữa.
Biến cố đột ngột khiến Đức Tướng choáng váng lặng người. Chàng tu đến
mức độ không bị thanh sắc lung lạc những tưởng được người người bái
phục, ngờ đâu, chính lão bà thí chủ trong hai mươi năm trời lại bày tỏ
thái độ bất mãn, phũ phàng đốt tịnh thất xua đuổi chàng. Đức Tướng suy
nghĩ điên cả đầu mà vẫn không hiểu nỗi hành động quái lạ của lão bà,
chàng chua xót nhìn lại mớ tro tàn, rồi uể oải bước đi, mà chẳng biết đi
đâu và làm cái gì? Chàng đi lang thang lạc lõng trong rừng cây thưa đến
khi trời tối đen không lui tới được mới ngồi bệt xuống, mà đầu óc vẫn
nặng trĩu với bao câu hỏi quay cuồng. “Có thật mình đã biến thành thứ
cây khô vô tri giác chăng? Giới tu hành thường nhắc nhở nhau rằng tụng
kinh Kim Cang dễ bị biến tánh trở thành khô khan nóng nảy. Điều nầy có
đúng không và mình đã lâm vào trạng huống nầy sao? Sư phụ Tây Lâm cũng
tu thiền theo Kinh Kim Cang mà sư phụ dào dạt từ bi, đâu có khô khan
tình cảm như ta?”. Vừa nghĩ đến thầy, Đức Tướng liền hồi tưởng lại thời
gian tung tăng theo thầy chiêm bái Ngũ Đài sơn. Ngày đó, đang khi tham
quan chùa Hiển Thông, sắp bước vào điện Văn Thù, bỗng sư phụ khoát tay
bảo chàng dừng lại, chỉ hai câu đối trước cửa rồi bảo :
- Con đọc to hai câu đối nầy cho thầy nghe .
- Thưa : “Đức tướng phi không phi hữu, ứng tùy cơ dĩ hằng chu” và “Pháp
thân vô khứ vô lai, trụ tịch quang nhi bất động”.(2)
- Ta đã đặt pháp danh con là Đức Tướng là muốn con thâm cứu huyền nghĩa
của vế đối nầy. Con đã hiểu rõ Ngài Văn Thù là tượng trưng của Bát Nhã
trí, là Pháp thân tịch quang thường trụ mà đức tướng vẫn luôn luôn hằng
khởi chu biến để tùy cơ cứu độ chúng sanh. Và tuy cứu độ vô lượng vô
biên chúng sanh mà Bồ Tát vẫn chẳng thấy có chúng sanh nào được cứu độ,
bởi vì Bồ Tát nào có phân biệt tướng người, tướng chúng sanh, tướng thọ
mạng...
Lời dạy của thầy bỗng bùng nổ như tiếng sấm sét vang lừng, khiến thân
tâm chàng cực kỳ giao động. Chàng chợt khám phá được điểm sai lầm của
mình. Chàng đã đi tìm cái “không” trong chấp ngã, bị điên đảo vì mãi
thấy “tướng người tướng chúng sanh tướng thọ mạng”, vì vậy nên cái
“không” chỉ là thứ không trong tự ngã khô khan cằn cỗi. Thảo nào thầy đã
căn dặn mình phải thấy tướng của đức là không, không còn tướng phân biệt
ta, người, thì mình mới mong thâm nhập vào Trí Bát Nhã, trải tâm trùm
khắp pháp giới chúng sanh mà phát tâm đại bi. Khi tâm từ bi không phân
biệt rộng mở, thì thân tâm sẽ tươi mát như hoa lá xum xuê chớ đâu khô
héo cằn cỗi nữa. Tình thương dạt dào nhắc nhớ chàng đến ân tình của thí
chủ, rồi chàng bỗng buột miệng than thầm : “Oâi! hai mươi năm qua, bà
lão đã bền bĩ lo lắng cho mình không nề hà nắng mưa giá lạnh mà mình cứ
coi đó là bổn phận, mình là người xứng đáng thụ hưởng cúng dường, và vì
tất cả là “không” nên chẳng mảy may nảy sanh lòng cảm khích. Từ nay,
mình nguyện chỉ thọ dụng cúng dường với tâm hoan hỷ là sẽ kết duyên đạo
với thí chủ, ý thức rõ rệt rằng mình nguyện sẽ theo họ khắp các nẽo luân
hồi để cứu độ, chớ không thọ nhận một cách ơ hờ như xưa nữa”. Đức Tướng
bèn hồi tưởng lại câu chuyện buổi trưa để quán sát lại tâm mình : Khi
thấy cô gái mang cơm đến thì mình sanh tâm tự hào là không nhiễm sắc,
chớ chẳng mảy may thấu hiểu lòng hi sinh, nỗi khổ nhọc của người thí chủ
đã lặn lội đường xa trong giá lạnh để phục vụ mình. Khi nghe cô gái thỏ
thẻ ngọt ngào thì mình chống trả lại bằng niệm khó chịu. Thì ra, mình
tưởng mình chẳng động tâm nhưng niềm tự hào, niệm khó chịu là gì? Đến
khi nghe báo tin bà lão đau, thấy cô gái run rẩy vì lạnh mà mình vẫn
dửng dưng chẳng chút xót thương, mình quả là thứ cây khô vô tri vô giác
mà. Oâi! lão bà chính thực là bậc cao nhân đã thấy rõ nhược điểm của
mình, nên mới đốt tịnh thất để cảnh tỉnh mình, có thể nói lão bà đã tạt
cho mình một gáo nước lạnh buốt, mà nhờ vậy cây khô nay mới bắt đầu trổ
hoa.
Niềm vui mang mang tràn ngập, Đức Tướng tìm đường quay lại chốn cũ để
mong gặp lại lão bà cảm tạ thâm ân. Chàng lặn lội khắp ngọn Linh Phong,
nhưng lạ lùng làm sao, chàng lên xuống núi nhiều lần, hỏi thăm nhiều
người, mà vẫn hoài công. Chàng chẳng tìm được dấu vết gì của quán nước
dưới chân núi lẫn địa điểm ngôi tịnh cốc mà chàng đã ẩn tu bao năm
trường. Chàng đứng tần ngần trước Quan Aâm động, tại chốn linh thiêng
nầy 20 năm trước, chàng đã đảnh lễ khẩn khoản Bồ Tát cứu khổ cứu nạn và
hộ trì chàng tu tập, sau đó duyên phúc đã đến với chàng. Thế rồi, bỗng
nhiên chàng thấu hiểu ngọn nguồn. Thì ra, diễn biến trong hai mươi năm
qua có lẽ chỉ là hóa hiện của Bồ Tát Quán Thế Âm, và vị lão bà Bồ Tát đó
đã hằng gia bị cho chàng, đã từng ban cho chàng nguồn an lạc và niềm tin
vô bờ để tu tập. Trong niềm xúc động vô biên, Đức Tướng chân thành đảnh
lễ Bồ Tát Quán Thế Aâm và thệ nguyện đời đời kiếp kiếp sẽ nương theo
Ngài mà hành hạnh nguyệïn lắng nghe tiếng đau thương của chúng sanh để
cứu khổ cứu nạn.
Sau nhiều năm ẩn tu, râu tóc mọc dài như cư sĩ nên Đức Tướng quyết định
tạm giữ nguyên hình dạng nầy để đi lại dễ dàng mong tìm ra việc làm,
sống chung đụng với kẻ thế tục hầu có cơ hội tùy nghi thực hành hạnh cứu
khổ. Vừa xuống núi, gặp nông trại đầu tiên Đức Tướng liền dừng lại, ghé
vào xin việc và may mắn được gia chủ thu nạp, tạm giao cho đàn bò hai
mươi con để chăn giữ. Trong đàn có ba con bò cồ sừng sõ hung dữ thường
chém lộn nhau và hay cắn phá ruộng lúa người, đám mục đồng trẻ coi sóc
không xuể nên chủ nhân mới quyết định chọn một người lớn tuổi chăn giữ.
Đức Tướng vốn đã phát lồ tình thương không phân biệt, chàng quan niệm bò
cũng là mình, mà mình cũng là bò, chàng tận tụy thương yêu chăm sóc bò
như chăm sóc bầy con của mình. Chàng nâng niu vỗ về từng con, lựa cỏ non
cho chúng ăn nước trong cho chúng uống, để ý từng vết trầy, từng mục
ghẻ, lau rửa sạch sẽ ghèn ráy, xua đuổi ruồi nhặng bu chúng... Chàng
cũng nô đùa, ngọt ngào trò chuyện, chăm chú lắng nghe chúng, nên lần lần
hiểu tính nết từng đứa, bù lại, chúng cũng mến chàng, răm rắp vâng lời
chàng. Chỉ trong một thời gian ngắn, đàn bò của chàng mập mạnh ra, chúng
đi đứng trật tự theo hàng lối, không đâm chém nhau, không chạy hoang phá
phách ruộng người, nên chủ nhân rất hài lòng. Chăn bò nổi tiếng, chàng
được chuyển sang nghề chăn ngựa, và nhờ tình thương không biên giới, nhờ
biết lắng nghe từng con vật nên chàng lại thành công dễ dàng. Những bậc
danh gia vọng tộc quí trọng ngựa đổ xô tìm đến, tranh nhau mua chuộc
chàng về săn sóc tàu ngựa quí. Lần lần, có người khám phá ra thằng chăn
ngựa lại có biệt tài văn chương, nên đề bạt chàng làm thơ ký, rồi thăng
lần đến chức quản gia. Ở địa vị nghề nghiệp nào, Đức Tướng cũng cần mẫn
làm việc mà vẫn có thừa thãi thời giờ tu tập và thực hành hạnh nguyện
ban vui cứu khổ. Tiền công thấp hay cao chẳng phải là điều đáng quan tâm
vì có bao nhiêu tiền thì chàng cũng đều đem phân phát cho những kẻ nghèo
khó. Chàng cũng dành nhiều thời giờ chăm sóc kẻ bệnh hoạn già yếu, gánh
vác công việc nặng nhọc dơ bẩn cho chúng bạn tôi tớ, dạy dỗ trẻ con, cứu
người té sông, khuyên lơn kẻ hư đốn say sưa bài bạc..., thậm chí, nhỏ
nhặt như chuyện dắt kẻ mù lòa, người già yếu băng qua đường, giúp xỏ mũi
kim, đắp vá ổ gà, dời tảng đá vào lề đường... chàng cũng vui vẻ hành
trì. Tình thương của chàng cũng tràn trề đối với loài vật : cứu thương
con mèo hoang, săn sóc chim non lạc mẹ, sưởi ấm con chó nhỏ... Tóm lại,
lúc nào chàng cũng tỉnh thức lắng nghe tiếng kêu thương của chúng sanh
để giúp đỡ, không từ nan việc nhỏ, không quản ngại việc lớn, dẫu mình có
thể bị nguy hiểm đến tánh mạng cũng không sờn lòng.
Sau mười năm nhập thế, lưu lạc từ nơi nầy đến chốn khác, Đức Tướng nhận
thấy đã đến lúc nên dừng lại. Chàng dự định hành hương Phổ Đà sơn, chiêm
bái thánh địa của Bồ Tát Quán Thế Aâm, rồi sau đó sẽ tùy duyên xin vào
chùa nhập chúng nghiêm trì tu tập. Lúc bấy giờ, chàng đang giữ chức vụ
quản lý cho tiệm thuốc Hoa Đà Đại Dược Phòng tại thị xã Hàng Châu, tương
đối rất tiện đường viếng Phổ Đà sơn. Chàng chỉ cần thuê xe ngựa trực chỉ
một ngày đến bến Ninh Ba, từ đó sẽ mua vé tàu đò vượt biển đến Phổ Đà.
Sau khi dành dụm được số tiền cần thiết đủ cho sở phí di chuyển và lưu
trú tự túc độ chừng một năm tại thánh địa, chàng van nài chủ nhân cho
nghỉ việc. Mới xuất hành được nửa ngày, chàng bỗng chứng kiến cảnh hỏa
hoạn khiến ba căn nhà lá cất san sát bên nhau bị thiêu hủy tan tành. Tai
nạn không chết người, nhưng chứng kiến cảnh nheo nhóc kêu gào khóc than
thảm thiết của nạn nhân, ai chẳng động lòng trắc ẩn. Đức Tướng nhận thấy
nếu phải dời ngày đi hành hương lại thì cũng chả sao, do đó, chàng phân
chia tiền cho các nạn nhân rồi lên xe trở về. Chàng xin chủ nhân cho làm
việc lại và sau mười hai tháng dành dụm chàng đã hội đủ số tiền cần
thiết để lên đường. Đức Tướng đến bến Ninh Ba, đang lay quay dọ hỏi
chuyến đi thì vô tình nghe kể một hoàn cảnh cực kỳ thương tâm xảy ra tại
địa phương nầy. Năm ngày trước, trời trong biển lặng, bỗng có đám mây
đen tràn về bao phủ, rồi một cơn giông nhỏ kéo đến. Lúc đó có ba cha con
hành nghề thả lưới giăng câu đang trúng một mẻ cá to, nên tiếp tục say
mê làm việc bất chấp cuồng phong. Tuy chỉ là cơn giông nhỏ, nhưng vì
thuyền đầy khẳm cá, nên chỉ sau vài lượn sóng dập vùi, chiếc thuyền mất
thăng bằng lật úp. Người con trai lớn may mắn ôm được miếng ván nhỏ chịu
đựng qua cơn sóng gió nhưng cha và em đã chết. Nay hai xác chết được vớt
lên, gia đình khốn khổ đó lại không tiền chôn cất, nên hoàn cảnh thêm
phần bi đát. Đức Tướng vội vã hỏi thăm đường tìm đến nhà nạn nhân an ủi
và trao tất cả số tiền mang theo cho họ. Ở xứ lạ tìm gấp việc làm rất
khó khăn. Thời may, có kẻ biết chàng là người tốt bụng nên giới thiệu
chàng làm nghề khâu vá lưới sống qua ngày. Lần nầy, Đức Tướng dự trù chỉ
gắng sức làm việc vừa đủ tiền mua vé tàu đò thì đi ngay, còn chuyện sinh
sống tại Phổ Đà sẽ định liệu sau. Sau một tháng dè sẻn từng xu, Đức
Tướng gom đủ tiền mua vé, ung dung lên tàu và yên tâm chờ đợi. Tàu vừa
mở giây chuẩn bị tách bến, thì có chàng thanh niên hấp tấp dẫn bà già
chạy đến, kêu réo tàu chờ đợi. Chàng thanh niên lí nhí năn nỉ chủ tàu,
dúi cho ông ta nắm tiền lẻ, rồi dợm dẫn bà già bước lên tàu. Chủ tàu giơ
tay chận lại, kiểm điểm tiền rồi nhăn mặt nạt lớn :
- Hừ! tiền nầy chỉ đủ cho một vé. Chỉ một người được lên tàu mà thôi!
- Con chỉ có chừng đó tiền, xin ông chủ thông cảm dùm!
- Thông cảm cái khỉ mốc! Ai cũng xin thông cảm kiểu đó thì chết cha tao
rồi!
- Con lạy ông chủ! Mẹ con suốt đời ước mơ hành hương thánh địa một lần.
Xin ông chủ làm ơn làm phước cho bà đi chuyến nầy!
- Vậy thì mẹ mầy lên tàu, còn mầy ở lại.
- Mẹ con đau yếu rề rề hà! con cần đi theo để săn sóc bả ông chủ à!
- Nè! đừng có nói nhây mãi! Tao đã nói không là không, nghe chưa?
Không thể chần chờ thêm được nữa, Đức Tướng bước xuống tàu, trao cho
thanh niên vé đò, rồi ôn tồn lên tiếng :
- Tôi xin biếu chú vé tàu để hai mẹ con chú cùng đi. Chú em có hiếu đáng
khen lắm! Chúc mẹ con chú đi hành hương chuyến nầy được nhiều lợi lạc.
Đức Tướng thanh thản ra đi. Chàng thầm nghĩ mình chưa có duyên chiêm bái
thánh địa chuyến nầy, thì sẽ còn bao dịp khác, lo gì. Trời sắp tối,
chàng đi bộ về khu phố chợ Ninh Ba, hỏi thăm đường mong tìm đến ngôi
chùa gần nhất xin tá túc qua đêm. Đường xa, chàng lại nhởn nhơ không hối
hả, nên khi đến nơi thì cửa chùa đã đóng kín. Chàng ngắm nhìn cỗng tam
quan nguy nga, và hân hoan khám phá ngôi chùa mang danh hiệu A Dục
Vương(3). Ngôi cổ tự nầy nổi tiếng lâu đời, với truyền thuyết về sự xuất
hiện nhiệm mầu của bảo tháp ngọc Xá Lợi. Chàng chưa từng dám ước mơ mà
nay vô tình chàng đã có duyên tìm đến. Chàng lóng ngóng nhìn vào chùa
chẳng thấy bóng ai, nên dự định tìm chỗ khuất ngồi dầm sương suốt đêm
chờ sáng, rồi sẽ vào chùa xin phép đảnh lễ Xá Lợi. Chàng lại nghĩ nếu
mình may mắn được đón nhận vào ngôi chùa nổi tiếng nầy tu tập thì phước
đức vô cùng. Thình lình cánh cửa hông chùa bỗng mở toang, rồi một vị sư
già hấp tấp bước ra ngoài. Đức Tướng mừng rỡ ấp úng vái chào :
- Kính bạch hòa thượng!
- Con đi đâu mà giờ nầy mới đến?
- Thưa con ra bến tàu dự định hành hương Phổ Đà sơn, nhưng giờ chót con
đã đổi ý. Con nghĩ con chưa có duyên chiêm bái Bồ Tát tại thánh địa nên
đành tìm đường đến chùa lễ bái Bồ Tát vậy!
- Con lầm rồi ! Phải nói là con có đại nhân duyên với Bồ Tát mới đúng,
nếu không, tại sao Bồ Tát lại báo mộng dạy ta đón nhận con vào chùa tu
tập...
Đức Tướng xúc động nghẹn ngào, ú ớ :
- Dạ ! dạ !
- Con ạ ! - hòa thượng ôn tồn tiếp lời - hành hương chỉ là chuyện hình
thức. Biết bao người đã đến thánh địa mà chẳng thấy biết, chẳng gần gũi,
cảm thông với Bồ Tát. Ngược lại, những kẻ biết nương theo hạnh nguyện
của Ngài tu tập, chân thành lắng nghe tiếng kêu than của chúng sanh
trong thế gian để cứu khổ cứu nạn, thì tuy chưa từng đến thánh địa, mà
đích thực đã chiêm bái thánh địa, và diện kiến Bồ Tát tự bao giờ.
Tháng 6.2001
oo0oo
Ghi Chú:
1. Đây là mẩu chuyện thiền đã gợi hứng tác giả dựng truyện ngắn nầy :
Xưa kia có một bà lão nhiều đạo tâm, cất một ngôi tịnh am, và lo lắng
đầy đủ tứ sự cúng dường để ủng hộ một vị thiền sư tu tập. Qua hai mươi
năm ròng rã, vị sư tu hành tinh tấn, giữ giới hạnh nghiêm túc, đạo đức
cao siêu.
Lão bà có một người con gái đến tuổi thanh xuân, nhan sắc mặn mà gợi
cảm. Một hôm. muốn thử lòng nhà sư, lão bà dặn con gái : “Trưa nay, khi
đem cơm nước đến cho sư thọ trai, con hãy thừa lúc bất ngờ ôm chặt lấy
nhà sư mà hỏi : “Thế nào, những lúc cô đơn lạnh lẽo như thế nầy, có khi
nào thầy thấy lòng trống trải, thiếu thốn gì chăng?”. Sư trả lời ra sao,
con về thuật lại cho mẹ rõ.”
Cô gái vâng lời mẹ dạy, ôm sư vuốt ve, rồi thỏ thẻ lời đường mật.
Sư đáp : “Khô mộc ỷ hàn nham
Tam đông vô noản khí”
(cây khô bám vào tảng đá lạnh,
trải qua ba năm chẳng còn sinh khí gì nữa)
Cô gái thuật tự sự cho mẹ. Bà lão lộ vẻ không vui, than thở : “Thật là
uổng phí công ta nuôi dưỡng suốt 20 năm trường, không ngờ ủng hộ nhằm kẻ
phàm phu!”. Nói xong bà lão ra lệnh đuổi nhà sư ra khỏi cửa, rồi châm
lửa đốt thảo am cho mất tích.
2. Đức tướng phi không phi hữu, ứng tùy cơ dĩ hằng chu : Tướng công đức
(tướng do công đức kết thành) không phải không, không phải có, ứng theo
căn cơ chúng sanh mà hằng chu biến ra.
Pháp thân vô khứ vô lai, trụ tịch quang nhi bất động : Thân là bản thể
pháp (Bồ Tát Văn Thù là tượng cho bản thể tánh, là pháp thân, là bát nhã
trí...) không đi không đến trụ ở cõi tịch quang (ánh sáng tịch tĩnh) mà
không động.
3. A Dục Vương Quảng Lợi thiền tự tọa lạc tại Ninh Ba, tỉnh Triết Giang,
gồm có các điện Thiên Vương, Bảo Hùng, Xá Lợi và Pháp Đường. Điện Xá Lợi
cao 15.3 thước, bên trong có tháp Xá Lợi bằng đá đựng một tháp gỗ khảm
thất bảo chứa tháp Phật Đảnh Xá Lợi. Theo truyền thuyết thì vua A Dục đã
cho mang tháp Xá Lợi chôn dấu khắp nơi, đợi đúng cơ duyên thì Xá Lợi sẽ
ứng hiện cho Phật tử chiêm bái. Vào năm 282 thời Tây Tấn, ẩn sĩ Lưu thái
Hà mộng thấy vị Phạn tăng chỉ dẫn địa điểm có xá lợi bảo tháp. Lưu thái
Hà tìm đến Lưu sơn, nghe dưới đất có tiếng chuông khánh, Ngài thành tâm
cầu nguyện, và đào đất khám phá được Bảo tháp, bên trong có chiếc chung
vàng chứa Phật Đảnh Xá Lợi. Để bảo tồn thánh vật, một ngôi chùa đã được
xây dựng để tàng trử và thờ phượng vào đời nhà Tống (năm 425), đến năm
522, Vua Lương Vũ Đế cho xây thêm điện đường và ban danh hiệu A Dục
Dương tự. Xá Lợi chùa A Dục Vương nổi tiếng rất linh thiêng. Chư tổ sư
như Tỉnh Am, Hư Vân đã từng lưu lại chùa nầy để đảnh lễ và chiêm bái.
Đầu Trang |
|
