TRỰC
CHỈ
Đường
đi của thỏ, nhỏ hẹp ngoằn ngoèo, luồn
qua lách lại theo hốc đá kẻ cây. Vì
vậy, chỉ có thỏ, đi theo con đường của
thỏ. Voi thì đi đường thênh thang rộng
lớn, có lúc chà đạp cây rừng, hất
văng đá khối để mở lối đi cho mình.
Ở
Việt Nam có thiền sư Quảng Nghiêm, từng
dõng dạc nói lên ý nghĩ táo bạo,
tràn đầy chất liệu đại thừa:
"Nam
nhi tự hữu xung thiên chí
Hưu
hướng Như Lai hành xứ hành"
Là
trượng phu, hãy nuôi chí lớn, khai
đường mở lối mà đi, đừng dõi theo
dấu chân của Như Lai để bước. Hãy
nhắm đích để mà đến. Còn đi bằng
phương tiện gì, phát xuất từ hướng
nào, việc ấy không cần câu nệ. Đến
như những lễ nghi bề ngoài có tánh
khách sáo, những tập quán thờ
phượng, cúng bái, khấn nguyện, van xin
theo kiểu tín ngưỡng của một tôn giáo
tầm thường, dưới mắt người chứng
đạo, tất cả là "tiểu tiết".
Bậc Đại ngộ không chấp nhận những
thứ đó trong chánh pháp.
"Đại
ngộ bất câu ư tiể? tiết"
Có
nghĩa là những tập quán, lễ nghi hình
thức rườm rà vặt vãnh ấy không
hợp chánh pháp, người đại ngộ không
làm. Dù có trái ý nghịch lòng với
một số bạn đồng song, pháp lữ đồng
sàng dị mộng, bậc đại ngộ vẫn cam
lòng chấp nhận. Bởi vì, nhìn trời qua
những điều kiện khác nhau thì nhận
biết về trời cũng không sao đồng nhau
được. Cho nên bậc đại ngộ, phải
thấy bằng cái thấy của mình, biết rằng
cái biết của mình. Nếu phải nói, thì
lời nói ra phải bằng ngôn từ ý tứ
của chính mình.
"Vị
liễu ngô kim vị quân quyết"
