|
.
THE WISDOM
WITHIN
Teachings
and Poetry of the Vietnamese Zen Master Tue Trung Thuong Si (1230-1291)
Translated
and Commented by Nguyen Giac
 |
|
May
all beings be happy, peaceful, and free from suffering.
The
author is very grateful to Zen Master Thich Thanh Tu, Prof. Dr. Tri Sieu
Le Manh That and the late scholar Truc Thien for their published works
that this book has relied on for reference.
(A
book in progress.
Please
feel free to use for reference purposes.
All
suggestions are welcome.
Email:
nguyengiac@yahoo.com -- California,
2007)
Contents
The
Superior Person.
Poems.
Zen
Conversation.
Koan
Study.
| The
Superior Person
Tue
Trung Thuong Sy (1230-1291) had several significant roles in thirteenth-century
Vietnam: being a governor, he was one of the famous military generals who
led resistance against three Mongolian invasions; being a layperson, he
lived a life mixed with meditation, poetry and royal glory; and being a
Zen master, he had a strong influence on the founder of the Truc Lam
Zen School, which has become part of the Vietnamese culture. His religious
name was Tue Trung, meaning The Wisdom Within. His title, given by King
Tran Thanh Tong, was Thuong Sy, meaning The Superior Person.
The
biography here of Tue Trung Thuong Sy – usually called Tue Trung, for
short -- is based mostly on a text written by King Tran Nhan Tong (1258-1308),
who became a monk and founded a Zen school in Vietnam.
|
Thượng
Sỹ
Tuệ
Trung Thượng Sỹ (1230-1291) có nhiều vai trò quan trọng tại
Việt Nam thế ký thứ mười ba: là một thống đốc, ngài
là một trong các vị tướng nổi tiếng những người chỉ
huy cuộc kháng chiến chống ba cuộc xâm lăng của Mông Cổ;
là một cư sĩ, ngài sống một cuộc đời hòa lẫn với thiền
định, thi ca và hào quang vương giả; và là một Thiền sư,
ngài đã ảnh hưởng lớn đối với người sáng lập Thiền
Phái Trúc Lâm, một dòng thiền đã trở thành một phần của
văn hóa Việt Nam. Pháp danh ngài là Tuệ Trung, nghĩa là Trí
Tuệ Bên Trong. Danh hiệu ngài, trao tặng bởi Vua Trần Thánh
Tông, là Thượng Sỹ, có nghĩa là Bậc Cao Tột.
Tiểu
sử nơi đây của Tuệ Trung Thượng Sỹ -- thường được
gọi tắt là Tuệ Trung – dựa phần lớn vào một bản văn
viết bởi Vua Trần Nhân Tông (1258-1308), người sau đó xuất
gia và sáng lập một dòng Thiền tại Việt Nam.
|
| Born
in 1230, given the birth name of Tran Tung, Tue Trung was the elder son
of Tran Lieu, who had the title of Kham Minh Tu Thien Thai Vuong. The people
around Tue Trung were the most powerful in Vietnam at the time. King Tran
Thanh Tong ceded the throne to Crown Prince Tran Kham, his Zen student
who has been popularly known as King Tran Nhan Tong, and who later became
a monk and founded the Truc Lam Zen School. Tue Trung was also the elder
brother of Marshal Tran Hung Dao, the national hero worshipped by the Vietnamese
people as a powerful saint.
Since
childhood, Tue Trung was praised as brilliant and gentle. As the governor
of Hong Lo (now Hai Duong Province), he repelled the Mongolian invaders
twice, and got promoted as commander of the Thai Binh Seaport.
Interested
in Buddhism from a young age, he was a man of character. After many conversations
with Zen Master Phuoc Duong Tieu Dao, he understood the profound meaning,
revered this old monk as teacher, and entered the joy of meditation every
day. Uninterested in fame and power, he retired to the land given by the
king, where he renamed the village of Tinh Bang as Van Nien.
|
Sinh
năm 1230, được đặt tên là Trần Tung, Tuệ Trung là con trưởng
của Khâm Minh Từ Thiện Thái Vương Trần Liễu. Những người
chung quanh Tuệ Trung là những người quyền lực nhất Việt
Nam thời đó. Vua Trần Thánh Tông nhường ngôi cho Thái Tử
Trần Khảm, người theo học Thiền với Tuệ Trung và sau thường
được biết với tên gọi là Vua Trần Nhân Tông, và là người
về sau xuất gia và sáng lập Thiền Phái Trúc Lâm. Tuệ
Trung cũng là anh cả của Tướng Trần Hưng Đạo, vị anh hùng
quốc gia được dân tộc Việt Nam thờ như một vị thánh
uy quyền.
Từ
thơ ấu, Tuệ Trung đã được khen là thông minh và dịu dàng.
Giữ chức Thống Đốc Hồng Lô (bây giờ là tỉnh Hải Dương),
ngài đã hai lần đẩy lui quân Mông Cổ xâm lược, và được
thăng chức Tiết Độ Sứ trấn cửa biển Thái Bình.
Chuộng
Phật Giáo từ thuở nhỏ, ngài là người có cá tính. Sau nhiều
lần tham vấn Thiền Sư Phước Đường Tiêu Dao, ngài lãnh
hội được yếu chỉ, dốc lòng thờ làm thầy, và lấy thiền
duyệt làm cái vui hàng ngày. Không ưa công danh, ngài lui về
đất vua phong tặng, và đổi tên làng Tịnh Bang lại là làng
Vạn Niên.
|
| He
lived the life of a lay practitioner, mixed with common people, planted
the seeds of dharma, and helped the learners. Those who came to ask for
his dharma advice were all shown the profound meaning, and given some useful
ways to calm the mind. His responses, however, were unique, flexible and
different.
King
Tran Thanh Tong, hearing rumors about his spiritual conversations, sent
an envoy to invite him to the royal palace for dharma talks. The Zen master
came, and gave explanation on the Way with words so profound and enlightening.
Thus the king respected him as the Elder Dharma Brother, and gave him the
title of the Superior Person.
One
day, the Queen Mother held a royal banquet, and showed surprise when she
saw Tue Trung eating meat.
“You
practice meditation, and now you eat meat. How can you become Buddha?”
asked the king’s mother.
“Buddha
is Buddha,” replied Tue Trung. “And I am what I am. I don’t need
to be Buddha. And Buddha doesn’t need to be me. You probably heard the
words from old sages, ‘Manjusri is Manjusri; enlightenment is enlightenment.’”
|
Ngài
sống cuộc đời của một cư sĩ, hòa lẫn với dân thường,
gieo hạt giống pháp, và dìu dắt các học nhân. Những người
tới hỏi pháp ngài đều được chỉ chỗ cương yếu, và
nói về những cách an tâm. Tuy nhiên, các giảng dạy của ngài
lại rất độc đáo, linh động và khác lạ.
Vua
Trần Thánh Tông, nghe đồn về các pháp thoại đầy thiền
vị của ngài, đã gửi một sứ giả tới thỉnh ngài vào
cung để thuyết pháp. Thiền Sư Tuệ Trung tới, và giảng pháp
với ngôn ngữ thâm sâu và giác ngộ. Vua mới tôn ngài là
Sư Huynh, và cho ngài tước hiệu Thượng Sỹ.
Một
hôm, Thái Hậu mở tiệc hoàng gia, và ngạc nhiên khi bà thấy
ngài Tuệ Trung ăn thịt.
Thái
Hậu hỏi, “Anh tu thiền, và bây giờ anh ăn thịt. Làm sao
mà thành Phật nổi?”
Ngài
Tuệ Trung đáp, “Phật là Phật, anh là anh. Anh không cần
làm Phật, Phật không cần làm anh. Thái Hậu chẳng nghe cổ
đức nói, ‘Văn Thù là Văn Thù, giải thoát là giải thoát’
đó sao?”
|
| After
the Queen Mother died, the king made a vegetarian offering ritual in the
royal palace. In the ceremony, the king asked the honorable teachers each
to make a short poem showing their explanation of Buddhism.
Taking
paper and ink from King Tran Thanh Tong, Tue Trung wrote the following
poem.
Seeing
and understanding… Now I show my seeing and understanding,
just
like rubbing the eyes to make monster.
After
the rubbing is done and the monster gone,
all
things shine bright unrestrictedly.
The
king read the poem, and wrote down below.
All
things, shining bright unrestrictedly,
also
do the rubbing to make monster.
When
you see monster, and don’t cling to it as monster,
that
monster will vanish itself.
Tue
Trung read and showed satisfaction.
Later,
hearing the news that the king fell sick, Tue Trung wrote a mail to voice
his concern. The king read the mail, and replied as follows.
|
Sau
khi Thái Hậu từ trần, vua cúng chay ở cung điện. Nhân lễ
khai đường, vua thỉnh các vị tôn túc mỗI vị làm một bài
kệ ngắn để nói kiến giải về Đạo Phật.
Nhận
giấy mực từ Vua Trần Thánh Tông, Tuệ Trung viết bài kệ
sau.
Kiến
giải trình kiến giải
Tợ
ấn mắt làm quái
Ấn
mắt làm quái rồi
Rõ
ràng thường tự tại.
Nhà
vua đọc xong, liền phê tiếp theo sau:
Rõ
ràng thường tự tại
Cũng
ấn mắt làm quái
Thấy
quái chẳng thấy quái
Quái
ấy ắt tự hoại.
Thượng
Sĩ đọc, thầm nhận đó.
Sau
vua kém vui, Thượng Sĩ viết thơ hỏi thăm bệnh. Vua đọc
thơ, trả lời bằng bài kệ:
|
Feeling
the heat,
I
am sweating all over the body;
However,
the original diaper when my mother brought me into life is still dry.
Tue
Trung read and showed sadness. Then the news came that the king got worse.
Tue Trung urgently arrived in the capital, but King Tran Thanh Tong had
already passed away.
One
day, King Tran Nhan Tong asked him, “How can people break free from bad
karma, when they have habits of eating meat and getting drunk?”
Tue
Trung answered, “In case someone is standing and doesn’t know that
the king suddenly is walking past behind him, and he throws something that
hits the king. Is he scared? Is the king angry? Those two things are not
related to each other. You should know that.”
Then
Tue Trung continued with his two short poems here.
|
Hơi
nóng hừng hực toát mồ hôi
Chiếc
khố mẹ sanh chưa thấm ướt.
Tuệ
Trung đọc, buồn bã. Rồi có tin nhà vua bệnh nặng thêm. Ngài
Tuệ Trung khẩn cấp về kinh đô, nhưng Vua Trần Thánh Tông
đã băng hà.
Một
hôm, Vua Trần Nhân Tông hỏi ngài:
“Chúng
sanh do nghiệp uống rượu ăn thịt, làm sao thoát khỏi tội
báo?”
Thượng
Sĩ bảo cho biết rõ ràng:
“Giả
sử có người đứng xây lưng lại, chợt có vua đi qua sau
lưng người kia thình lình hoặc cầm vật gì ném trúng vua,
người ấy có sợ không? Vua có giận chăng? Như thế nên biết,
hai việc này không liên hệ gì nhau.”
Thượng
Sĩ liền đọc hai bài kệ để dạy. |
All
things are impermanent.
Having
a doubt in mind will make a sin manifested.
Since
the beginning of time, there has not been a thing.
Neither
a seed nor a bud.
When
you face the scenes every day,
just
know that all scenes come from your mind.
Realizing
that the mind and scenes are originally empty,
you
will see the enlightenment in all places.
The
asker, King Tran Nhan Tong, said, “Thus, for what reason we have to keep
the precepts strictly?”
Tue
Trung smiled in silence. King Tran Nhan Tong insisted an answer. Tue Trung
made another two short poems.
Keeping
precepts and having patience
only
invite sinfulness, not merit.
If
you want to know beyond both sinfulness and merit,
just
live beyond both keeping precepts and having patience.
Just
like someone climbing the tree,
you
are looking for danger, not aware that you are safe now.
If
you don’t climb the tree,
how
could the wind and moon affect you?
Tue
Trung then told the king, “Don’t tell that to bad people.”
|
Vô
thường các pháp hạnh
Tâm
nghi tội liền sanh
Xưa
nay không một vật
Chẳng
giống cũng chẳng mầm.
*
Ngày
ngày khi đối cảnh
Cảnh
cảnh từ tâm sanh.
Tâm
cảnh xưa nay không
Chốn
chốn ba-la-mật.
Vua
Trần Nhân Tông hỏi tiếp, “Như vậy, công phu giữ giới
trong sạch không chút xao lãng là để làm gì?”
Thượng
Sĩ cười không đáp. Vua lại thỉnh cầu. Ngài lại nói hai
bài kệ để ấn định đó:
Giữ
giới cùng nhẫn nhục
Chuốc
tội chẳng chuốc phước.
Muốn
biết không tội phước
Chẳng
giữ giới nhẫn nhục.
*
Như
khi người leo cây
Trong
an tự cầu nguy.
Như
người không leo cây
Trăng
gió có làm gì?
Ngài
Tuệ Trung lại dặn nhà vua, “Chớ bảo cho người không ra
gì biết.”
|
| One
day, being asked by King Tran Nhan Tong about the essence of Zen, Tue Trung
replied, “Reflect inwardly to see the essence of yourself. Don’t follow
other ways.”
King
Tran Nhan Tong suddenly understood the path to go, and from then on revered
Tue Trung as teacher.
Later,
feeling a little sick, and not wanting to stay in his own room, Tue Trung
chose to stay in the hall of Duong Chan Trang (Nurturing Truth Ranch).
He put a wooden bed in the center of the emty hall, lay down on his right
side, and closed his eyes.
His
wife, companions, and servants cried out loud. Tue Trung opened his eyes,
sat up, and asked for water to wash his hands and rinse his mouth.
Then
he said, “Birth and death are natural. Why do you cry and feel resentful,
making noise around my true nature?” After those words, Tue Trung died
gently.
Born
in 1230, and died in 1291, he only had few decades to live a life of a
great military general, a great poet, and a great Zen master; however,
his impact on Vietnamese history has been immense and lasted for many centuries.
|
Một
hôm, Vua Trần Nhân Tông hỏi về yếu chỉ Thiền Tông, Tuệ
Trung Thượng Sỹ đáp:
“Soi
sáng lại chính mình là phận sự gốc, chẳng từ nơi khác
mà được.” (Phản quan tự kỷ bổn phận sự, bất tùng
tha đắc.)
Vua
Trần Nhân Tông hốt nhiên hiểu được lối đi, và từ đó
thờ ngài Tuệ Trung làm thầy.
Sau
có chút bệnh, không muốn ở trong phòng thất, ngài Tuệ Trung
quyết định ra ở chính đường của Dưỡng Chân Trang. Ngài
kê một giường gỗ giữa nhà trống, nằm nghiêng qua phải
theo thế kiết tường, nhắm mắt lại.
Thê
thiếp và người hầu khóc rống lên. Tuệ Trung mở mắt ngồi
dậy, đòi nước súc miệng rửa tay, rồI quở nhẹ, “Sống
chết là lẽ thường, đâu nên buồn thảm luyến tiếc, làm
nhiễu động chân tánh ta.” Nói xong, Tuệ Trung an nhiên thị
tịch.
Sinh
năm 1230, và từ trần năm 1291, ngài chỉ có vài thập niên
để sống cuộc đời của một đại tướng, một đại thi
sĩ, và một đại Thiền sư; tuy nhiên, ảnh hưởng của ngài
trên lịch sử Việt Nam cực kỳ lớn lao, và kéo dài nhiều
thế kỷ.
|
| King
Tran Nhan Tong was the Dharma Heir of Tue Trung Thuong Sy. The king later
became a monk, and founded the Truc Lam Zen School, which quickly grew
popular then, went up and down with social changes in over 700 years, and
has been revived to be the largest Zen school now in Vietnam.
We
should have a comment here. Some words from Tue Trung above were not in
line with the Buddhist teachings that his askers learned. The Queen Mother
and King Tran Nhan Tong were taught to practice vegetarianism, to hate
the evil, and to grasp the good. If you follow a routine and don’t
truly live the profound meaning, you will become a robot. Tue Trung just
tried to take them out of the land of robots.
Also,
some words needed to be added here to explain about keeping a same style
in this book. All the Vietnamese poems and koans here are translations
by Zen Master Thich Thanh Tu, while all other information has been cross-checked
with other sources. In case readers want to have an overview on Vietnamese
Zen first, please read The Teachings From Ancient Vietnamese Zen
Masters. (link: http://thuvienhoasen.org/ZenAncientMasters)
|
Vua
Trần Nhân Tông là người nối pháp của Tuệ Trung Thượng
Sỹ. Vua sau đó xuất gia, sáng lập dòng Thiền Trúc Lâm, và
thiền phái này mau chóng phát triển và hưng thịnh lúc đó,
rồi thăng trầm với các biến đổi xã hội trong 700 năm qua,
và rồi được hồi phục để trở thành dòng Thiền lớn
nhất tại Việt Nam hiện nay.
Nên
có một lời bình nơi đây. Ngài Tuệ Trung nói vài lời ngoài
giáo nghĩa mà những người hỏi từng học. Thái Hậu và Vua
Trần Nhân Tông được dạy phải ăn chay, ghét ác và ưa thiện.
Nếu bạn làm theo một thói quen và không thực sự sống được
diệu nghĩa, bạn sẽ trở thành một người máy rô-bô. Ngài
Tuệ Trung muốn đưa họ ra khỏi vùng đất của rô-bô.
Có
vài lời cần thêm nơi đây. Để thống nhất văn phong, tất
cả các công án, thơ kệ Việt ngữ trong sách này là từ một
nguồn, các bản dịch của Thiền Sư Thích Thanh Từ, trong khi
mọi thông tin khác đều đối chiếu với các nguồn khác.
Trường hợp độc giả muốn có cái nhìn tổng quan về Thiền
Việt Nam trước, xin mời đọc cuốn The Teachings From Ancient
Vietnamese Zen Masters. (link: http://thuvienhoasen.org/ZenAncientMasters)
|
|
|
Next
page: Poems.
|
